Wat betekent de Bijbel anno nu in Nederland?

Recensie van FLOOR BARNHOORN E.A. (RED.), DE BIJBEL IN NEDERLAND. DE PLAATS VAN DE BIJBEL IN KERK EN SAMENLEVING. NBG/PKN, 249 blz.

drie sterren


Kaft Bijbel in NederlandDe schrijvers

Het initiatief voor deze essaybundel kwam van de Protestantse Kerk (PKN) en het Nederlandse Bijbelgenootschap (NBG), de thuisbasis van de drie redacteuren: Floor Barnhoorn werkt aan het PKN-project Kerk & Israël, Sake Stoppels is beleidsmedewerker bij de PKN en Anne-Mareike Schol-Wetter is hoofd Bijbelgebruik bij het NBG. Ze hebben een twintigtal bekende professionele Bijbelgebruikers aan het schrijven gezet over de plaats van de Bijbel in het huidige Nederland. Onder hen zeker niet alleen (mede-)PKN’ers: er is ook ruimte voor evangelische, remonstrantse, rooms- en oudkatholieke en zelfs Happinez-geluiden. Lees verder

De Bijbel een imperialistisch boek?

Recensie van KRIJN VAN DER JAGT, VOORBIJ GEWELD EN DISCRIMINATIE. EEN POSTKOLONIALE LEZING VAN DE BIJBEL. Athenaeum, 136 blz.

Twee sterren


Kaft JagtDe schrijver

Zeeuw Krijn van der Jagt (1945) is theoloog en promoveerde indertijd op een antropologische studie naar de traditionele religie van de Turkana, een stam in Kenia. Hij adviseerde als vertaalconsulent bij de Wereldbond van Bijbelgenootschappen Bijbelvertalers in Afrika en Azië. Twee jaar geleden verscheen van hem ‘De weg omhoog. Een antropologische lezing van de Bijbel’. Lees verder

De Bijbel gaat niet over moeten en niet mogen

Recensie van ROCHUS ZUURMOND, GOD EN DE MORAAL. EEN ANDERE KIJK OP BIJBELSE ETHIEK. Skandalon, 184 blz.

drie sterren


Kaft ZuurmondDe schrijver

Rochus Zuurmond (1930) – niet te verwarren met voormalig Trouw-columnist Jean-Jacques Suurmond – is emeritus hoogleraar Bijbelse Theologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij maakte daar deel uit van de ‘Amsterdamse school’, waarin vooral oog was voor de manier waarop de Bijbelse verhalen worden verteld en wat ze ons vandaag de dag te zeggen hebben. Ook voelt hij zich verbonden met theologen als Karl Barth en Kornelis Heiko Miskotte. ‘God en de moraal’ is het laatste deel van een drieluik: in het eerste deel, ‘Niet te geloven’ (2010), behandelt Zuurmond de apostolische geloofsbelijdenis; deel twee, ‘In hemelsnaam’ (2012) gaat over de vertaling en betekenis van het Onze Vader. Lees verder

Bijbelse basiscursus voor seculiere generaties

Recensie van ALAIN VERHEIJ, GOD EN IK. WAT JE ALS WELDENKENDE 21E-EEUWER KUNT LEREN VAN DE BIJBEL. Atlas Contact, 208 blz.

vier sterren


Kaft VerheijDe schrijver

Alain Verheij is nog geen dertig, actief blogger en noemt zichzelf de ‘Theoloog des Twitterlands’. Hij groeide op in een warm, regulier protestants gezin, werd als puber radicaal evangelisch, raakte als student verliefd op een gereformeerde domineesdochter en ruilde zijn studie geschiedenis daarop in voor een theologische opleiding aan het Nederlands Gereformeerde Seminarie. De liefde voor het Nederlands Gereformeerde gemeenteleven is ondertussen weer bekoeld: Verheij is van trouw kerkganger inmiddels randkerkelijk ‘kerstganger’ geworden. Lees verder

Opengaan als een roos

Recensie van LISETTE THOOFT, ‘IN NEGEN STAPPEN NAAR INNERLIJKE BLOEI. MET MEDITATIES EN OEFENINGEN VOOR SPIRITUELE GROEI’. Boekerij, 192 blz.

drie sterren


Kaft ThooftDe schrijfster

Lisette Thooft (1953) is schrijfster, spreekster, lijf- en schrijfcoach. Ze begon haar journalistieke loopbaan bij vrouwenglossy ‘Cosmopolitan’ en was onder meer (hoofd)redacteur bij ‘Genoeg’ en ‘VolZin’. Indertijd stond ze aan de wieg van de Maand van de Spiritualiteit en ze wordt ook wel de huisfilosofe van het maandblad ‘Happinez’ genoemd. Tot nu toe schreef ze zo’n achttien boeken over vrouwelijkheid en spiritualiteit, waaronder ‘Spiritueel door de overgang’ (2011), ‘Wie domme dingen doet wordt wijs’ (2013) en ‘Kom uit je hoofd’ (2016). Op dit moment is ze bezig zichzelf om te scholen van schrijver naar lichaamswerker (‘van hoofd naar hart’) in een opleiding tot gediplomeerd ‘rebalancer’, waarover ze in dit nieuwste boek meer vertelt. Thooft is tweevoudig moeder en inmiddels zevenvoudig grootmoeder. Lees verder

De Bijbel voor Happinezlezers

Recensie van Inez van Oord, Rebible. Ontdekking van vergeten verhalen. Kosmos, 264 blz.

Twee sterren


Kaft Van OordDe schrijfster

Inez van Oord (1958) is journaliste en bladenmaakster: ze bedacht onder andere het spirituele maandblad ‘Happinez’, waarin ze ‘geestverruimende verhalen’ schreef over hindoeïsme en boeddhisme. In 2016 werd haar boek ‘Als jouw leven een cirkel is, waar sta je dan?’ uitgeroepen tot het beste spirituele boek van het jaar. De tweede stem in ‘Rebible’ is van haar oudere broer Jos (1948), theoloog, emeritus predikant en verhalenverteller. Lees verder

Jezus sprak plat Aramees

Recensie van Hoger Gzella, De eerste wereldtaal. De geschiedenis van het Aramees. Atheneaum, 400 blz.

vijf sterren


De schrijver

Holger Gzella (Dortmund, 1974) studeerde assyriologie, klassieke en semitische talen in Oxford en Rome en is sinds 2005 hoogleraar Hebreeuwse en Aramese taal- en letterkunde in Leiden. Recente titels van zijn hand: ‘Aramäisches Wörterbuch’ (een theologisch woordenboek bij het Oude Testament) en het handboek ‘A Cultural History of Aramaic’ (2015), waarvan ‘De eerste wereldtaal’ de Nederlandse publieksversie is. Ook heeft hij een column in het Leidse universiteitsblad ‘Mare’. Lees verder

Monotheïsme en/of geweld

Recensie van Sam Janse, Is het de schuld van de ENE? In gesprek met Paul Cliteur en anderen over monotheïsme en geweld. Boekencentrum/Boekscout, 224 blz.

vier sterren


Kaft Sam Janse, Is het de schuld van de ENE?De schrijver

Theoloog Sam Janse (1949) was hervormd predikant in onder meer Woerden en Driebergen en docent aan de Protestantse Theologische Universiteit. In 2000 promoveerde hij op de heilshistorische betekenis van Jeruzalem in de brieven van Paulus (en de hermeneutische implicaties daarvan). Het Teylers Godgeleerd Genootschap uit Haarlem kende hem een gouden penning toe voor zijn studie naar het gebruik van Psalm 2 in het jodendom en christendom. Een eerder boek van hem over geweld is ‘De tegenstem van Jezus. Over geweld in het Nieuwe Testament’ (2006). Janse schrijft regelmatig essays en recensies voor Letter & Geest. Lees verder

2016: wild en jachtig

De volgens mij beste drie Letter & Geest-boeken van 2016


Amy Liptrot, ‘De uitweer’. Vertaald door Robbert-Jan Henkes (Ambo/Anthos)

Leeshoogtepunt van 2016 was voor mij Amy Liptrots ‘De uitweer’, het bezielde verhaal van hoe een wilde jonge Schotse meid in Londen op jacht gaat naar artistiek succes, maar daar al rap aan de drank raakt. Na drie maanden in de rehab vindt ze langzaam maar zeker het noorden weer terug in de fabelachtig ruige natuur van de Orkney-eilanden.

De Bok, kaft BuitPauline de Bok, ‘Buit. Een jachtjaar’ (Ambo/Anthos)

Jaagster Pauline de Bok bracht heel wat natuurliefhebbers in het geweer met haar boek ‘Buit’, over waarom de jacht op everzwijnen en reeën volgens haar niet alleen nodig en nuttig, maar ook leuk en lekker is. Geen gemakkelijke mening, wel een boek dat je flink aan het denken zet over mens en dier.

Kaft OerboekCarel van Schaik en Kai Michel, ‘Het oerboek van de mens. De evolutie en de Bijbel’ (Balans)

Derde verrassing: Carel van Schaik en Kai Michel met hun antropologische interpretatie van de Bijbel, in ‘Het oerboek van de mens’. Zo zouden zondeval en verdrijving uit het paradijs duiden op de rampzalige overgang van de jagers-verzamelaarssamenleving naar landbouw en veeteelt. Hun conclusie: ondanks alle monotheïsme getuigt de Bijbel onderhuids vooral van een mensheid die van d’r nooit niet afscheid zal nemen van aangeboren, bijgelovige intuïties. Wilde speculaties? Vast. Maar wat een heerlijke aanleiding om het Boek der Boeken zelf er weer eens bij te pakken.


EEN GEREDIGEERDE VERSIE VAN DEZE TOP DRIE VERSCHEEN OP 17 DECEMBER 2016 IN

logo Trouw

Dertig theorieën over het einde van de wereld

Interview met Steven Stroeykens, schrijver van Het einde van de wereld. Een geschiedenis (2016)


Steven Stroeykens, Het einde van de wereldApocalyps | Journalist Steven Stroeykens verdiepte zich in theorieën over het einde der tijden. “We hebben het gevoel dat die ondergang een morele betekenis moet hebben.”

Het einde van de wereld is nog nooit zo dichtbij geweest als nu, stelt wetenschapsjournalist Steven Stroeykens. Maar dat is meteen het enige dat hij zeker weet. Wanneer en hoe het met de mensheid of de aarde gedaan zal zijn? Daarover kunnen we alleen maar speculeren. En valt er nog uitstel van executie te regelen? Komt er daarna toch nog een andere, betere wereld? Het zijn vragen waarbij religieuze hoop en wetenschappelijke berekeningen elkaar soms opeens tegenkomen. Lees verder