Tag archieven: feminisme

Waarom het vrouwenlichaam zo belangrijk is

Geplaatst op door

Recensie van Cat Bohannon, ‘Eva. Hoe de evolutie van het vrouwelijke lichaam de mensheid heeft gevormd’. Oorspronkelijke titel: ‘Eve’. Vertaald door Gretske de Haan, Betty Klaasse, Irene Paridaans en Pon Ruiter. De Bezige Bij, 488 blz.

Biologie en feminisme: dat klinkt niet naar een harmonieus huwelijk. Sinds Simone de Beauvoir is het credo immers dat je niet als vrouw wordt geboren, maar tot vrouw wordt gemaakt. Dus als iemand beweert dat een vrouw genetisch afwijkt van een man, gaan mijn hakken richting zand. Want dan gaat het al gauw over haar zwakkere fysiek, kleinere hersens en emotionelere inslag. Waardoor vrouwen vooral erg geschikt zouden zijn voor on(der)betaalde bezigheden binnenshuis of parttimebaantjes in de zorg of communicatie. Lees verder →

Leren van je dubbelganger

Geplaatst op door

Recensie van Noami Klein, ‘Dubbelganger. Een reis naar de spiegelwereld’. Uit het Engels vertaald door Alexander van Kesteren. Oorspronkelijke titel: ‘Doppelganger. A Trip into the Mirror World’. De Geus, 535 blz.

Het zal je maar gebeuren. Je bent links en hebt naam gemaakt als auteur van een aantal even dikke als verontrustende boeken over waar het heen dreigt te gaan met de wereld. Je schreef in ‘No logo’ (2000) over de macht van multinationals en hoe we steeds meer in ‘merken’ denken, over hoe er sinds 11 september 2001 grof geld verdiend wordt aan de exploitatie van angst (‘De shockdoctrine’; 2007) en over hoe het kapitalisme de huidige klimaatcrisis heeft veroorzaakt (‘On Fire’ uit 2019, vertaald als ‘Brand!’).

En dan blijk je toevallig (?) een uitgesproken rechtse naamgenote te hebben, met een eveneens feministische en Joodse achtergrond, met wie je voortdurend wordt verward. Je krijgt fan- en haatmail voor standpunten die je absoluut de jouwe niet zijn en voelt je voortdurend gehackt. Lees verder →

Nuchter feminisme

Geplaatst op door

Recensie van Jolande Withuis, ‘Vrouw en vrijheid’. De Bezige Bij, 184 blz.

U kent Withuis wellicht van haar biografieën van koningin Juliana en beeldend kunstenares Jeanne Bieruma Oosting, die zich niet in een hokje liet stoppen. In 2022 vertelde Withuis in haar Huizinga-lezing over het hoe en waarom daarvan en dat kunt u in de bundel ‘Vrouw en vrijheid’ nog eens op uw gemak nalezen. Opgenomen daarin ook enkele open brieven aan vrouwen als Simone de Beauvoir en Ayaan Hirsi Ali, met wie Withuis zich zeer verwant voelt.

Ja, Withuis is feminist en wel van het liberaal-nuchtere soort. Dus niks geen gedweep dat vrouwen van nature betere mensen zouden zijn, want vredelievender, zorgzamer, intuïtiever enz. Daarnaast kan ze zich boos maken over hoe de medische stand er klakkeloos vanuit gaat dat een borstamputatie een aanslag is op je ‘vrouwelijkheid’ en ook aan identiteits- en zwart-witdenken heeft zij haar broertje dood. Lees verder →

Waarom droeg Jackie K. een sluier?

Geplaatst op door

Recensie van Mineke Schipper, ‘Weduwen. Een nooit vertelde geschiedenis’. Prometheus, 248 blz.

Misschien moet je het eerst zelf worden om het te beseffen, maar een flink deel van de wereldbevolking is weduwe. Vrouwen worden immers gemiddeld ouder dan mannen en ze trouwen bijna overal met een man die ietsje tot stukken ouder is. Benijd wordt hun lot zelden, zeker als ze veel van hun partner hielden, iets wat voor weduwnaars natuurlijk evengoed geldt.

Toch denk ik bij het woord weduwe niet alleen aan verdriet en medeleven, maar ook aan zelfstandige en kordate vrouwen als de Weduwe Van Nelle, Joustra en mijn eigen oma, die na de dood van hun man het familiebedrijfje in zware shag en koffie, berenburg respectievelijk thee pas echt deden opbloeien. Lees verder →

Voor alles kunstenaar

Geplaatst op door

Recensie van Jolande Withuis, Geen tijd verliezen. Jeanne Bieruma Oosting, 1898-1994. De Bezige Bij, 512 blz.

Jolande Withuis, Jeanne Bieruma OostingDe een vond haar werk te mannelijk, een ander juist weer typisch vrouwelijk. Zelf had kunstenaar Jeanne Oosting (1898-1994) lak aan dat soort indelingen: ze ging gewoon haar eigen gang, omdat ze niet anders kon en niet anders wilde. En uiteindelijk met succes: ze exposeerde aan de lopende band, verkocht tot in paleis Soestdijk en ook de naoorlogse kunstkritiek, van NRC tot Waarheid, was bijna altijd over haar te spreken – hoogstens dat het soms wat te veel van het goede was. Want haar werklust was niet te stuiten; zo sjouwde ze op haar zevenenzeventigste nog rond met de zware stenen voor haar litho’s. Lees verder →

Weg uit de christelijke patrix

Geplaatst op door

Recensie van Carel van Schaik en Kai Michel, De waarheid over Eva. Hoe de ongelijkheid tussen vrouwen en mannen ontstond. Uit het Duits vertaald door Marten de Vries. Balans, 608 blz.

Vier sterren

Kaft EvaDe schrijvers

Carel van Schaik (1953) is evolutiebioloog en Kai Michel (1967) historicus. In 2016 hadden ze een lijvige bestseller met ‘Het oerboek van de mens’, waarin ze Bijbel een antropologische interpretatie gaven. Hun spannendste conclusie toen: de verdrijving uit het paradijs gaat over de rampzalige overgang van de jagers-verzamelaarssamenleving naar landbouw en veeteelt. En: ondanks alle monotheïsme getuigt de Bijbel onderhuids vooral van een mensheid die nooit afscheid zal nemen van aangeboren, bijgelovige intuïties. Lees verder →

Vier eigenwijze Engelse zussen

Geplaatst op door

Recensie van Sarah Watling, Nobele wilden. De Oliviers: vier vrouwenlevens.’ Uit het Engels vertaald door Mariella Duindam. Athenaeum-Polak & Van Gennep., 552 blz.

Vrouwengeschiedenis op haar breedst

Vier Engelse zusjes die rond 1900 bij zonsopgang door het bos renden, onvindbare boomhutten bouwden, veel meer durfden dan alle jongens uit het dorp en bloot als een bosnimf in de rivier sprongen. Terwijl hun ouders toch uit de betere burgerij kwamen: moeder Margaret was de dochter van een rechter en vader Sidney zou het nog tot minister van India brengen.

De meisjes Olivier groeiden op in een intellectueel milieu vol nobele idealen: hun ouders kenden elkaar van de socialistische Fabian Society, waar hartstochtelijk gediscussieerd werd over kapitalisme, de Zuid-Afrikaanse Boerenoorlog en het eenvoudige leven op het platteland. Er kwamen bekende schrijvers als C.S. Lewis, H.G. Wells en George Bernard Shaw over de vloer en Virginia Woolf woonde om de hoek. Lees verder →

Wij passen niet goed in de seculiere cultuur

Geplaatst op door

Interview met Nahed Selim en Amanda Kluveld

Ze zijn sinds kort christen en niet van de vrijzinnige soort: Nahed Selim en Amanda Kluveld. Zijn ze nog gehecht aan de liberale waarden waar ze vroeger voor streden?

Nahed Selim en Amanda Kluveld verschillen als de maan en de zon: de een komt uit Egypte, terwijl de ander Nederlands-Indische wortels heeft, de een werd opgevoed als moslim, terwijl de ander in een atheïstisch gezin opgroeide. En Nahed is de rust zelve, terwijl Amanda vol vuur kan spreken. Lees verder →

Kom vrouwen, aangepakt!

Geplaatst op door

Interview met Bart Lankester, historicus, copywriter en schrijver van Kom vrouwen, aangepakt! De revolutie van socialiste Trien de Haan. Prometheus, 344 blz.

Kaft Lankester Wilde staking

“Trien de Haan (1891-1986) was de zus van mijn stiefoma. Ik had een verhaaltje geschreven over haar man Bart en daarna ging ik voor de gein eens zoeken op Trien. Ik kwam toen onder meer terecht op de lijsten die de Binnenlandse Veiligheidsdienst vanaf de jaren ’20 had aangelegd van zo’n 6500 linksextremistische personen die in de gaten werden gehouden. Trien stond daar pontificaal op, als ‘zeer actief’, een kwalificatie die aan ongeveer dertig mensen gegeven was, onder wie twee vrouwen; de andere was Henriëtte Roland Holst, indertijd de grote voorvrouw van de socialistische beweging. Lees verder →