De vloek van Cham als smoes voor zwarte slavernij

Recensie van Bente de Leede en Martijn Stoutjesdijk (red.), Kerk, kolonialisme en slavernij. Verhalen van een vervlochten geschiedenis. KokBoekencentrum, 168 blz.

Vier sterren


De schrijvers

Aan dit 31ste jaarboek voor de geschiedenis van het Nederlands Protestantisme hebben tien universitaire onderzoekers meegewerkt, onder wie de hoogleraren Rose Mary Allen (University of Curaçao) en Geertje Mak (Universiteit van Amsterdam). Redacteur Bente de Leede werkt aan een proefschrift over de verhouding tussen de Sri Lankanen met de Nederduitse Gereformeerde Kerk in de koloniale tijd; mederedacteur Martijn Stoutjesdijk is specialist in de theologische argumenten waarmee de (zwarte) slavernij indertijd verdedigd of juist bekritiseerd werd. Het voorwoord is van Bianca Groen Galant, voorzitter van de PKN-werkgroep heilzame verwerking slavernijverleden voor ‘wit’ en ‘zwart’. Lees verder

Gedoe over een stoel

Recensie van Nancy Goldstone, De dochters van de Winterkoningin. Vier prinsessen in ballingschap. Uit het Engels vertaald door Ronni Boley. Omniboek, 416 blz.


Op 8 februari 1587 viel op een Engels schavot het hoofd van Maria Stuart, de katholieke koningin van Schotland. Dat was op bevel van haar nicht, de protestantse koningin van Engeland, Elizabeth I. Waardoor deze familieruzie zo uit de hand was gelopen, laat de Amerikaanse historica Nancy Goldstone in ‘De dochters van de Winterkoningin’ onbesproken, maar het draaide niet in de laatste plaats om het ware geloof – wie denkt dat extreem religieus geweld iets van de laatste tijd is, zou eens moeten afzakken naar de zestiende en zeventiende eeuw. En inderdaad waren na Maria’s onthoofding de katholieken aan gene zijde van de Noordzee voor een aantal eeuwen politiek gevloerd. Toch zouden het haar nazaten zijn die uiteindelijk, tot op de dag van vandaag, de Britse troon zouden bezetten. En langs welke grillige lijnen van het lot dat heeft kunnen gebeuren, daarover schreef Goldstone een leesbaar en opmerkelijk overzichtelijk verhaal. Lees verder

Taizé: het levensverhaal van frère Roger

Recensie van Sabine Laplane, FRÈRE ROGER. DE BIOGRAFIE OVER DE STICHTER VAN TAIZÉ. Uit het Frans vertaald door Renée Soffers. Berne Media | Halewijn, 480 blz.

Drie sterren


De schrijver

Classica en theologe Sabine Laplane is zuster van de apostolische gemeenschap van Saint-François-Xavier. In de zomer van 1970 raakte ze in Taizé onvergetelijk onder de indruk van de toen 55-jarige frère Roger, hoe hij daar in zijn witte gebedskleed op een krukje zat in een zee van jongeren. Ze kwam daarna nog vaak terug in Taizé en schreef in 2008 ‘Prier 15 jours avec frère Roger de Taizé’. Haar nu vertaalde biografie van frère Roger verscheen oorspronkelijk in 2015, tien jaar nadat hij op 90-jarige leeftijd was doodgestoken door een verwarde Roemeense vrouw. Lees verder

Oceanische boek over verlangen naar eenwording

Recensie van Karen Armstrong, De verloren kunst van de heilige geschriften. Uit het Engels vertaald door Bep Fontijn, Carola Kloos en Albert Witteveen. Bezige Bij, 496 blz.

Drie sterren


Kaft Verloren kunstDe schrijver

De Engelse Karen Armstrong (1944) is een vermaard schrijfster van degelijke, tot dusver toegankelijke boeken op breed interreligieus en spiritueel gebied. Ze was ooit non, trad in 1969 uit en schreef succestitels als Een geschiedenis van God (2003), Compassie (2011) en In naam van God (2015), waarin ze de wereldgeschiedenis onderzocht op het verband tussen religie en geweld. Wellicht heeft u afgelopen maandag nog het interview met haar in Trouw gelezen. Lees verder

Met een veerooster de duivel buiten de deur houden

Recensie van Judith Schuyf, Heidense heiligdommen. Zichtbare sporen van een verloren verleden. Met foto’s van Sjaan van der Jagt. Omniboek, 336 blz.

Vier sterren


Kaft SchuyfDe schrijver

Historica Judith Schuyf (1951) is vooral bekend om haar onderzoek naar de emancipatie van lesbiennes, homo- en biseksuelen en transgenders. Zo publiceerde zij over de vervolging en het verzet van homoseksuelen tijdens het nazisme; ook schreef ze (mee aan) heel wat stukken voor een roze overheidsbeleid. Daarnaast liet ze als landschapsarcheologe van zich horen, met onder meer ‘Heidens Nederland’ (1995).

De thematiek

Met ‘Heidense heiligdommen’ geeft Schuyf een vers overzicht van hoe het nu, bijna vijfentwintig jaar na ‘Heidens Nederland’, staat met het wetenschappelijke inzicht in ons heidense verleden. Want hoewel de tand des tijds ondertussen natuurlijk genadeloos heeft doorgeknaagd, is ook de kennis gegroeid, dankzij digitale databanken, verfijndere onderzoeksmethodes (zoals pollen- en isotopenonderzoek) en het verdrag van Malta, waardoor de bodem eerst onderzocht moet worden voordat er ergens een nieuwe woonwijk of snelweg gebouwd mag worden. Lees verder

Vasten voor protestanten

Recensie van Aaron Damiani, De zegen van soberheid. God vinden in de veertigdagentijd. KokBoekencentrum, 192 blz.

twee sterren


Kaft DamianiDe schrijver

Aaron Damiani is sinds 2012 hoofdpredikant van de anglicaanse Immanuelkerk, een pionierskerk midden in Chicago, die hij vanuit een visioen samen met zijn vrouw Laura heeft opgericht. De groeiende gemeente grijpt terug op de vroege kerk en het concilie van Nicea en laat zich sterk leiden door de Heilige Geest. Meedoen is een belangrijk onderdeel van de liturgie, waarin opwekking centraal staan.

De thematiek

Nee, ‘De zegen van soberheid’ van dominee Damiani gaat niet over waarom we als goede rentmeesters zuiniger kunnen zijn op Gods schepping en bijvoorbeeld de auto moeten laten staan. Damiani’s vuur brandt vooral voor Jezus, bij wiens kruis we met Pasen het giftige afval van onze ziel kunnen inleveren. Lees verder

Iedereen alle dagen feest

Iedereen feest voorkantKleurrijke kalender voor 2019 met feest- en gedenkdagen uit maar liefst 19 religieuze en wereldbeschouwelijke groepen die België rijk is: bahai, boeddhisme, sikh, confucianisme, hindoeïsme, islam, jaïnisme, jodendom, katholicisme, hare krishna, zoroatrisme, anglicanisme, mormonen, orthodoxen, paganisme, protestantisme, rastafari, shinto en humanisten. De tekeningen zijn van Stephanie Dehennin.

Iedereen feest achterkantOrbit/Van Halewyck, 28 blz.

Een calvinistisch land?

Recensie van PETER VAN DAM, EEN CALVINISTISCH LAND? RELIGIE IN NEDERLAND. AUP, 168 blz.

drie sterren


Kaft Van DamDe schrijver

Peter van Dam (1981) is docent geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Eerder schreef hij (onder andere met medehistoricus en Trouw-columnist James Kennedy) kritisch over de ver- en ontzuiling van Nederland; in ‘De staat van verzuiling’ (2011) en ‘Achter de zuilen’ (2014) betoogde hij dat het beeld van een star verzuild land een mythe is, net als de wijd verbreide opvatting dat de ontzuiling in de jaren ’60 de secularisering heeft ingeluid.

De thematiek

In zijn nieuwste boek gaat Van Dam een verwante misvatting te lijf, namelijk dat Nederland door-en-door calvinistisch zou zijn: van sober, zuinig, gewoon is al gek genoeg en verbeeld je verder maar niks. Nu, daar zijn enkele kanttekeningen bij te plaatsen, blijkt. Lees verder

Beste reliboeken 2016

De drie beste religieboeken die ik in 2016 voor Trouw las:


Kaft Stanford, JudasPeter Stanford, Judas. De verontrustende geschiedenis van de afvallige discipel. De Bezige Bij, Amsterdam/Antwerpen, 367 blz.

Degelijk journalistiek onderzoek naar de grootste schurk uit de christelijke cultuurgeschiedenis: Judas. Verrader, geldwolf, zelfmoordenaar. De enige mens voor wie eeuwenlang geen verlossing denkbaar was, hoewel er heel wat kanttekeningen bij zijn misdaad te maken zijn. Blijkt in antisemitische tijden schokkend vaak als zondebok van stal te zijn gehaald.

 

Lees verder

‘Onze’ Reformatie grotendeels op naam van Belgen

Recensie van Gottlieb Blokland, Geloof alleen! Protestanten in België: een verhaal van 500 jaar. Garant, Antwerpen – Apeldoorn. 295 blz.

vier sterren


Kaft Blokland, Geloof alleenDe schrijver

Gottlieb Blokland (1959) is voorganger in de Nederlandstalige protestants-evangelische Bethelkerk in Schaarbeek, een gemeente in Brussel. Daarnaast is hij voorzitter van het Instituut voor Bijbelse Vorming in Leuven en lid van de Raad van Bestuur van de Evangelische Theologische Faculteit Leuven. Ook draagt hij de pet van inspecteur-adviseur protestants-evangelische godsdienst bij het Vlaamse Ministerie van Onderwijs en Vorming. Lees verder