De Holocaust ondergeschikt aan klef filmverhaaltje

Recensie van Takis Würger, ‘Stella’. Uit het Duits vertaald door Goverdien Hauth-Grubben. Signatuur, 208 blz.

één ster


Het leek zo’n briljant idee. Je romandebuut Der Club (2017) ging al over de vraag of het doel de middelen kan heiligen en dan hoor je over Stella Goldschlag, een bloedmooie blonde Berlijnse Jodin die voor de Gestapo op Joden joeg. Ze stond bekend als ‘het blonde gif’ en moet honderden slachtoffers gemaakt hebben. Omdat ze zo haar ouders uit de trein kon houden, was haar beloofd. Sophie’s Choice, maar dan waargebeurd.

Maar die, ook nadat de nazi’s haar ouders in 1944 toch naar Auschwitz hadden gestuurd, ijverig doorging met haar verraderswerk, waarvoor een militaire Sovjettribunaal haar (kaalgeschoren) in 1946 tot tien jaar tuchthuis zou veroordelen. Die een dochter had van een onbekende vader. In 1994 sprong ze uit het raam, een jaar nadat haar biografie van haar voormalige klasgenoot Peter Wyden in het Duits was vertaald. Daar zit een roman in, besloot de Duitse journalist en succesauteur Takis Würger (1985). Lees verder

Dementie stelt ons voor de kernvragen van leven en geloof

Recensie van Tim van Iersel, Godvergeten. Gedachten over geloof en dementie. KokBoekencentrum, 92 blz.

vijf sterren


Kaft Van IerselDe schrijver

Ethicus en ‘dementiedominee’ Tim van Iersel (1983) werkt als geestelijk verzorger van de voornamelijk demente bewoners in een Zuid-Hollands woonzorgcentrum. Daar begeleidt hij ook vrijwilligers en mantelzorgers; vorig jaar verscheen voor verpleegkundigen in opleiding zijn boekje ‘Dilemma’s bij dementie. Waarden wegen voor goede zorg’. Als predikant heeft hij een bijzondere opdracht van de Protestantse Kerk in Nederland voor de zorg voor mensen met dementie. Verder geeft hij pastorale nascholingscursussen aan de Theologische Universiteit Kampen, schrijft hij voor de site dementie.nl en zit hij als ethicus in de landelijke toetsingscommissie euthanasie. Lees verder

‘Was ik maar nooit naar Frankrijk teruggekeerd!’

Recensie van Joris Verbeurgt, Weldra zal ik onder de guillotine liggen. Grace Elliott – ooggetuige van de Franse Revolutie. Vrijdag, 256 blz.


Kaft ElliottDe Schotse advocatendochter Grace Dalrymple Elliott (1754-1823) zou het niet slecht doen in een historische avonturenroman van de Golons, u weet wel, van die ontembare Angélique, die furore maakte aan het hof van de Zonnekoning. Grace is opvallend mooi, kan geestig converseren en wordt op haar 17e uitgehuwelijkt aan een schatrijke, twintig jarig oudere Londense society-arts. Drie jaar later sneuvelt het huwelijk na een scandaleuze affaire met een knappe, eveneens getrouwde burggraaf en ligt Grace’ reputatie aan flarden – haar geliefde moet van de rechter de bedrogen dokter het gigantische bedrag van 12.000 pond betalen bij wijze van ‘morele schadevergoeding’ en zelfs haar familie wil niets meer van haar weten.

Waarop ze een riante carrière begint als professioneel maîtresse van onder meer een jongere broer van de Franse koning en, terug in Engeland, de Engelse kroonprins en vader (hij ontkent) van haar dochter. Lees verder

De oeroude kennis van kabbala

Interview met Mirjam Knotter, conservator bij het Joods Historisch Museum en samensteller van de tentoonstelling ‘Kabbala’


KABBALA | Een net geopende tentoonstelling licht de sluiers op rond kabbala, de joodse mystiek. Wat is kabbala eigenlijk en hoe zit het met die geheimzinnigheid die er zo lang omheen heeft gehangen?

Kaft KabbalaToen de nieuwe directeur van het Joods Historisch Museum in Amsterdam, Emile Schrijver, vier jaar geleden conservator Mirjam Knotter vroeg waarover zij nou eens een grote knaltentoonstelling zou willen organiseren, wist ze het meteen: kabbala. Het was de kunsthistorica namelijk opgevallen dat kabbala (met de klemtoon op de laatste a, dus kabbalá) steeds meer belangrijke beeldende, joodse en niet-joodse, kunstenaars wist te inspireren, onder wie Barnett Newman, R.B. Kitaj en Anselm Kiefer.

Ook in de populaire cultuur is kabbala reuzehip sinds Madonna, David en Victoria Beckham en Britney Spears rode polsbandjes gingen dragen om kwade krachten af te weren. En zong David Bowie trouwens niet al in 1976 in ‘Station to Station’ over ‘kether’ en ‘malkuth’, twee elementen uit de kabbalistische levensboom? Een foto waarop Bowie zo’n ‘ets chaim’ zit te tekenen, prijkt dan ook prominent op het affiche en het boek bij de tentoonstelling. Lees verder