Flauw vermaak of antisemitisme?

Recensie van Ewoud Sanders, ‘Lachen om Levie. Komisch bedoeld antisemitisme (1830-1930)’. Walburgpers, 120 blz.


Op Eerste Kerstdag 1854 kon u in Amsterdam voor tien cent een geinig drukwerkje kopen: ‘Belangrijke brief van een Amsterdamschen jood, vrijwilliger in het Fransche leger, voor Sebastopol, aan zijne moeder in de Batavierstraat te Amsterdam’. Een voormalig schoolmeester uit de Jordaan, Jan Schenkman (1806-1863), voerde daarin ene Levie Mozes Zadok op, een sjofele Joodse schoenpoetser en kermisartiest die zich met een dronken kop had laten ronselen voor het Franse leger en nu zeer tegen zijn zin de Russische havenstad Sebastopol lag te belegeren. In acht kantjes beschrijft hij aan zijn ‘memmele’ (Jiddisch voor moeder) hoe hij daar probeert te overleven terwijl de kogels hem om de oren vliegen. Lees verder

Vier eigenwijze Engelse zussen

Recensie van Sarah Watling, Nobele wilden. De Oliviers: vier vrouwenlevens.’ Uit het Engels vertaald door Mariella Duindam. Athenaeum-Polak & Van Gennep., 552 blz.


Vrouwengeschiedenis op haar breedst

Vier Engelse zusjes die rond 1900 bij zonsopgang door het bos renden, onvindbare boomhutten bouwden, veel meer durfden dan alle jongens uit het dorp en bloot als een bosnimf in de rivier sprongen. Terwijl hun ouders toch uit de betere burgerij kwamen: moeder Margaret was de dochter van een rechter en vader Sidney zou het nog tot minister van India brengen.

De meisjes Olivier groeiden op in een intellectueel milieu vol nobele idealen: hun ouders kenden elkaar van de socialistische Fabian Society, waar hartstochtelijk gediscussieerd werd over kapitalisme, de Zuid-Afrikaanse Boerenoorlog en het eenvoudige leven op het platteland. Er kwamen bekende schrijvers als C.S. Lewis, H.G. Wells en George Bernard Shaw over de vloer en Virginia Woolf woonde om de hoek. Lees verder

Calvinisme en beeldende kunst?

Recensie van Marleen Hengelaar-Rookmaaker en Roger D. Henderson (red.), Kunst D.V. (Neo)calvinistische perspectieven op esthetica, kunstgeschiedenis en kunsttheologie. Buijten & Schipperheijn Motief, 374 blz.

Drie sterren


De schrijvers

Marleen Hengelaar-Rookmaaker is musicoloog en hoofdredacteur van de website ArtWay. Ze redigeerde eerder de zes delen dikke ‘Complete Works’ van haar vader, Hans Rookmaaker (1922-1977), de allereerste hoogleraar kunstgeschiedenis aan de Vrije Universiteit. Haar mederedacteur Roger Henderson was onder meer docent filosofie aan de christelijke hogeschool Viaa in Zwolle. De veertien essays in deze bundel komen van een internationaal gezelschap van calvinistische kunsthistorici, filosofen, muziekwetenschappers en theologen uit ook de Verenigde Staten, Canada en Groot Brittannië.

De thematiek

Calvinisten en beeldende kunst, dat is geen vanzelfsprekende combinatie. Begon de Reformatie in onze contreien niet met een beeldenstorm? Vanuit een letterlijk respect voor het tweede gebod, dat afbeeldingen verbiedt? Plus een diep wantrouwen tegen alles wat het leven mooier en vrolijker zou kunnen maken? Lees verder