Recensie van Samuel Lee, Verlangen naar een nieuw christendom. Uit het Engels vertaald door Daan Savert. KokBoekencentrum, 133 blz.

Vier sterren

De schrijver

Samuel Lee (1970) is een ware wereldburger. Hij werd geboren in het Midden-Oosten, kwam op zijn veertiende naar Nederland, is getrouwd met een Zuid-Koreaanse vrouw en werd in Spanje door Jezus geroepen. In 1994 stichtte hij in Amsterdam Zuid-Oost een eigen Engelstalige pinkstergemeente, waar vooral hoofdzakelijk Aziaten en Afrikanen komen. Lee promoveerde aan de VU op het christendom in Japan en is nu directeur van het Center for Theology of Migration, voor immigrantenpastores.

Ook is hij de oprichter van de Foundation Academy of Amsterdam, waar ongedocumenteerde immigranten onderwijs op academisch niveau kunnen volgen. Afgelopen november werd hij tot zijn grote verrassing uitgeroepen tot de huidige Theoloog des Vaderlands – hijzelf noemt zichzelf overigens liever ‘theoloog van de straat’.

De thematiek

Pinksterkerken. Dan gaat menig ‘gewone’, rationeel ingestelde West-Europese christen toch een beetje huiveren. Natuurlijk, de Heilige Geest hoort er helemaal bij en de blijde boodschap is de hele wereld van harte gegund, maar vandaag de dag nog in tongen spreken? Tijdens massale diensten in extase raken en tegen de vlakte gaan? En die gebedsgenezingen, is dat geen doorgestoken kaart? Een sluwe truc om toch al kwetsbare mensen hun vaak laatste muntje af te troggelen? Met de Amerikaanse belofte van zakelijk succes en materiële rijkdom? Waarvan charismatische leiders het levende bewijs zijn met hun blinkende Rolexen, limousines en helikopters? En dan die oerconservatieve, bekrompen ideeën over vrouwen, echtscheiding en (homo)seksualiteit. Moet dat de redding van het christendom zijn?

Als u daar zo uw twijfels bij hebt, dan heeft u aan Samuel Lee een goeie. Hij kent de pinkstergemeenschap van binnenuit en weet als geen ander wat er niet aan deugt. Sterker nog: hij heeft, zo bekent hij, zich in zijn eerste jaren als prediker zelf ook flink schuldig gemaakt aan emotionele manipulatie, overdrijving, arrogantie en persoonsverheerlijking.

Maar sinds zijn ‘tweede bekering’ beseft hij dat tekenen, wonderen en openbaringen weliswaar heel mooi en verrijkend zijn, maar dat je er niet in moet blijven hangen. Emotionele ervaringen moeten op z’n minst in balans zijn met vorming en kennis, weet hij nu. Want uiteindelijk gaat het om persoonlijke en institutionele integriteit, om nederigheid en bovenal om ‘de liefde en compassie die we in Christus zien’. En dan hebben we het over de zorg voor de wereld, over tolerantie en sociale gerechtigheid. Voor armen en migranten. En ja, ook voor vrouwen en LHBT’ers.

Opvallendste stelling

Nadat hij aldus heeft afgerekend met de kwalijke kanten van het charismatische ‘welvaartsevangelie’, schuift Lee in een droom van twintig stellingen zijn pinksterbeweging naar voren als een inspirerend vliegwiel dat vanuit de gemeenschappelijke passie voor Christus het hele christendom zou kunnen vernieuwen. Het is een gloedvol pleidooi voor een dialoog tussen alle kerkgenootschappen, culturen en religies, inclusief islam en atheïsme. Ook de wetenschap en evolutietheorie bieden leerzame spiegels.

Verder benadrukt Lee dat je met name het Oude Testament en Paulus niet al te letterlijk moet nemen. Ook mag vroomheid nooit ten koste gaan van een oprechte en directe betrokkenheid bij je familie, je medemens en de schepping. Het ware wonder is namelijk dat we onbaatzuchtig voor elkaar zorgen in de Geest van Christus en onvoorwaardelijke liefde kunnen ervaren.

Mooiste zin

“Ik begin deze dagen iets heel belangrijks in te zien, namelijk dat ik een mens ben nog voordat ik christen ben. Een mens!” En: “Jezus kwam niet als christen; Hij kwam als mens.”

Redenen om dit boek niet te lezen

Lees stelling dat Jezus’ wanhoopskreet ‘Mijn God, mijn God, waarom hebt U mij verlaten?’ vanuit het Aramees beter vertaald kan worden met ‘Voor dit doel werd ik bewaard’, is wel erg gewaagd. Ook raakte ik wel eens buiten adem van al die enthousiaste uitroeptekens!

Redenen om dit boek wel te lezen

Lee geeft met dit boek een helder en aanstekelijk visitekaartje af. We maken kennis met een beminnelijk en inspirerend pinksterman: zelfbewust en toch bescheiden, stellig maar ook diplomatiek, kritisch en toch respectvol, bevlogen maar ook gezond verstandig. Wat een aanwinst!

EEN GEREDIGEERDE VERSIE VAN DEZE RECENSIE VERSCHEEN OP 3 JUNI 2020 IN