Hedendaagse vrijzinnigheid

Recensie van Claartje Kruijff, Een God die in mij gelooft. Richting en rust in een wereld zonder zekerheid. Ten Have, 173 blz.

Vier sterren


De schrijfster

Claartje Kruijff (1971) knapte af op de leegheid van haar werk als organisatiepsycholoog in Londen en liet zich op haar vijfendertigste dopen. In 2009 studeerde ze af aan de VU in de godgeleerdheid en in 2017 werd ze verkozen tot theoloog van het jaar. Sinds 2021 is ze predikant bij de remonstrantse Geertekerk in Utrecht. Eerdere boeken van Kruijff: ‘Leegte achter de dingen. Mijn zoektocht naar een betekenisvol leven’ (2016) en ‘Stevig staan in een kwetsbare wereld. Het belang van een krachtige levenshouding’ (2020). Lees verder

Waarom protestanten klimaatactivist moeten zijn

Recensie van Sam Janse e.a., Weerbaar leven. Burgerlijke ongehoorzaamheid en profetisch protest. KokBoekencentrum, 128 blz.

4 sterren


De schrijvers

Er hebben bij elkaar twaalf (van wie helaas maar twee vrouw) overwegend protestantse schrijvers een bijdrage geleverd aan dit derde boekje uit de levensserie, ‘Weerbaar leven’. Onder hen hooggeleerde theologen als Gijsbert van den Brink, Bert de Leede en Sam Janse, de auteur van onder meer de ‘Groene catechismus’. Maar er komen ook (mij) minder bekende deskundigen aan het woord: van predikant, klimatoloog, planoloog, buurtpastor, CDA’er en SGP’er tot aan een ‘gewoon’ lid van een Gereformeerde Gemeente. Lees verder

Vroegchristelijke ketters

Recensie van Catherine Nixey, Ketterij. Jezus Christus en de andere zonen van God. Uit het Engels vertaald door Johannes Jonkers. Hollands Diep, 429 blz.

Drie sterren


De schrijfster

De Britse journaliste Catherine Nixey (1980) komt uit een verlicht katholiek gezin (moeder ex-non, vader ex-monnik), studeerde klassieke talen en filosofie in Cambridge en viel tegen haar dertigste van haar geloof. Haar vorige boek (in 2017 vertaald als ‘Eeuwen van duisternis’) ging over hoe sinds de bekering van keizer Constantijn in de vierde eeuw ‘het christendom’ zich inspande om de zoveel tolerantere klassieke cultuur te vernietigen – met als resultaat de lange ‘donkere middeleeuwen’. Collega-recensent Sam Janse vond toen dat ze daarin doorsloeg. Lees verder

Een gezellig spirituele band met de natuur

Recensie van Agnes van den Berg, Dichter bij de natuur. Vonk, 158 blz.

Drie sterren


De schrijfster

Agnes van den Berg is psycholoog en doet al ruim dertig jaar wetenschappelijk onderzoek naar natuurbeleving en de effecten daarvan op onze geestelijke en lichamelijke gezondheid. Van 2012 tot 2021 was ze hoogleraar in Groningen, tegenwoordig is ze verbonden aan de afdeling Communicatiewetenschap van de Universiteit van Twente. Ook heeft ze een eigen onderzoeksbureau, Natuur voor mensen. Lees verder

Pingpongen met tao

Interview met Bettine Vriesekoop, schrijfster van Chinese wijsheid in een balletje. Het spel van Tao. Brandt, 200 blz.


Bettine Vriesekoop (1961) werd beroemd als Neerlands beste tafeltennisspeelster ooit: ze was maar liefst veertien keer Nederlands en vijf keer Europees kampioen. Ook deed ze drie maal mee aan de Olympische Spelen, waarop ze in 1988 in Seoul de kwartfinales haalde. Maar toen was het plezier er voor haar opeens helemaal vanaf, nadat coach Gerard Bakker haar voor de camera’s de volle laag had gegeven over haar spel, terwijl ze toch net de achtste finale gewonnen had. Ze brak resoluut met Bakker en pakte pas op haar dertigste haar batje weer op, waarna ze zich nog ongelooflijk ontwikkelde. Lees verder

Rode bisschop gered van de vergetelheid

Recensie van Eduardo Hoornaert, Helder Camara. Als het leven gave wordt. Uit het Portugees vertaald door Erik Galle. Halewijn/Adveniat, 310 blz.

Drie sterren


De schrijver

De van oorsprong Vlaamse Eduardo Hoornaert (1930) is docent kerkgeschiedenis geweest in João Pessoa en later aan het Instituut voor Theologische en Pastorale Studies in Fortaleza, beide in het noordoosten van Brazilië. Van 1964 tot 1980 werkte hij als parochiepriester in Recife samen met Helder Camara, die daar toen aartsbisschop was. Lees verder

Een vrouwelijke blik op de Griekse godinnen

Interview met Natalie Haynes, schrijfster van De macht van godinnen. Moed, verlangen, jaloezie en passie in Griekse mythen. Engelse titel: Divine Might, vertaald door Henny Corver en Frits van der Waa.Meulenhoff, 325 blz.


Het had weinig gescheeld of dit interview was niet doorgegaan: stakende spoorwegen, afgelaste vluchten en om kwart over vijf moest classica Haynes alweer door naar de volgende afspraak, voor een theateroptreden in Amsterdam. Maar gelukkig is stand up comedian Haynes zeer rap van tong en kan ik haar toch nog een half uurtje in haar koeienogen kijken. Wat in het Grieks bij Homerus, weet ik dankzij Haynes, trouwens absoluut geen belediging, maar juist een compliment is, zoals wij het over mooie reebruine ogen hebben. Ook verder werd het een leerzaam gesprek. Lees verder

Een kroniek van vrouwendingen

Anabelle Hirsch, De geschiedenis van de vrouw in 100 voorwerpen. Uit het Duits vertaald door Ymke van der Staay. Podium, 416 blz.


Het zijn werkelijk gouden tijden voor de vrouwengeschiedenis. Eeuwenlang zagen de heren historici de dames nauwelijks staan, maar sinds de jaren ’70 is er een enorme inhaalslag gaande dankzij al die leergierige meiden die toen zijn gaan studeren en schrijver werden. Niet dat dat oude vertrouwde mannenverhaal niet meer interessant is, maar wat een rijkdom aan kennis en inzicht wordt er gedolven nu we ook eens naar die andere helft van de mensheid zijn gaan kijken. Want waren de vrouwen al die tijd echt alleen maar geschikt geweest voor het aanrecht en de slaap- en kinderkamer? Nee toch zeker! Lees verder

Kathedralenbouwers

Recensie van Georges Duby, De kathedralenbouwers. Kunst en samenleving 980 – 1420. Uit het Frans vertaald door Ger Groot. Noordbroek, 448 blz.

Vier sterren


De schrijver

Georges Duby (1919-1996) was een vooraanstaand Frans historicus en intellectueel, onder meer als zesentwintigste voorzitter van de Académie Française. Hij was ruim twintig jaar hoogleraar aan het prestigieuze Collège de France, met als specialisme de sociale geschiedenis van de middeleeuwen. Daarbij had hij veel oog voor de rol van de boeren daarin. Ook in Nederland werd hij gewaardeerd, blijkens een eredoctoraat aan de Universiteit van Amsterdam en een lintje als officier in de Orde van Oranje-Nassau. Lees verder

Krengen zat in de natuur

Recensie van Lucy Cooke, Bitch. Een revolutionair handboek over sekse, evolutie en het vrouwtjesdier. Oorspronkelijke titel: Bitch: A Revolutionary Guide to Sex, Evolution & the Female Animal (2022). Uit het Engels vertaald door Inge Pieters. De Geus, 447 blz.


De listen en wonderen der vrouwelijke natuur zijn waarlijk grenzeloos. Aristoteles schreef het al en ook Darwin zag het alom bevestigd: mannetjes zijn actief en vrouwtjes passief. Mannetjesdieren vechten om de macht om vervolgens hun zaad in zoveel mogelijk wijfjes te spuiten en zijn dominant, want groter, sterker en avontuurlijker.

Vrouwtjes zijn dankzij hun moederlijke instincten daarentegen zorgzaam, onzelfzuchtig en meegaand. En seks is voor hen eerder plicht dan drang. Geen wonder dus dat het nog steeds niks wordt met dat feministische gedroom en gedram over gelijkheid en minstens vijftig procent vrouwen aan de top: dat gaan immers tegen de natuur en de rauwe realiteit van de evolutie in, legt u zich daar eindelijk maar eens bij neer. Lees verder