Recensie van Aaron Damiani, De zegen van soberheid. God vinden in de veertigdagentijd. KokBoekencentrum, 192 blz.

twee sterren

De schrijver

Aaron Damiani is sinds 2012 hoofdpredikant van de anglicaanse Immanuelkerk, een pionierskerk midden in Chicago, die hij vanuit een visioen samen met zijn vrouw Laura heeft opgericht. De groeiende gemeente grijpt terug op de vroege kerk en het concilie van Nicea en laat zich sterk leiden door de Heilige Geest. Meedoen is een belangrijk onderdeel van de liturgie, waarin opwekking centraal staan.

De thematiek

Nee, ‘De zegen van soberheid’ van dominee Damiani gaat niet over waarom we als goede rentmeesters zuiniger kunnen zijn op Gods schepping en bijvoorbeeld de auto moeten laten staan. Damiani’s vuur brandt vooral voor Jezus, bij wiens kruis we met Pasen het giftige afval van onze ziel kunnen inleveren. Maar omdat het paasfeest voor menig christen tegenwoordig verworden is tot een lauwe bedoening, is het volgens Damiani hoog tijd dat ook protestanten de veertigdagentijd serieus gaan besteden aan een grondige geestelijke voorjaarschoonmaak en zo weer onderdeel te worden van het verlossingsverhaal, waarin ‘alle verdrietige dingen onbewaarheid zullen worden’. En dat betekent vasten, bidden, schuld belijden en ruimhartig zijn.

Vasten? Was dat geen ongepast rooms-katholiek en onbijbels gebruik, waartegen Paulus al uitdrukkelijk waarschuwde? Welnee, zegt Damiani: de vroege kerk zag het al als een beproefde manier om je aan Jezus te verbinden, die immers zelf ook de woestijn in was gegaan om zich over te geven aan Gods eer, liefde en heiligheid. Maar pas op: probeer niet via vasten in een beter blaadje te komen bij God, want die laat zich heus niet omkopen door goede werken, zoals ‘wij protestanten’ dankzij Luther weten. De zegen van een ongerieflijke vastentijd (hoofdpijn, duizeligheid, irritatie) is dat we aan den lijve ervaren hoe zwak en afhankelijk we zijn van onze Verlosser. En zo maken we ruimte in onze ziel om met Pasen uitbundig en dansend in hem op te kunnen gaan.

Praktische invulling

Damiani bruist van de ideeën voor hoe je op een protestante, niet-wettische manier de veertigdagentijd kunt invullen. Erg streng is hij niet: deeltijdvasten mag ook en vergeet vooral niet voldoende water, vruchtensap of kippenbouillon te drinken. Belijd voorts je zonden zo concreet mogelijk, voor God én voor je medekerkgangers: liefde en waarheid kunnen immers niet zonder elkaar. Neem de tijd voor een praatje met een bedelaar of boze puber en wees royaal met giften en gebeden voor vervolgde geloofsgenoten.

Ook voor ouders heeft hij tips: laat je kinderen op Goede Vrijdag een bitter mengsel van azijn en druivensap proeven en (mijn favoriet) maak samen in de blender bij een mooi Bijbelvers een smoothie van een bevroren banaan (symbool voor het leven zoals het nu is; Freud zou het wel weten te duiden) en een half kopje Nutella (symbool voor Gods liefde).

Ook heel praktisch: hoe kom je op Aswoensdag aan as? En o ja, leid geen diensten met een lege maag, want aan flauwvallende voorgangers heeft niemand natuurlijk iets.

Mooiste zin

“Zou jij de last van je obsessie met jezelf niet willen inruilen voor het zachte juk van Jezus’ nederigheid? Dat is een van de krachtigste redenen om deel te nemen aan de veertigdagentijd. Het is een tot nederigheid stemmende ervaring, in de beste zin van het woord.”

Redenen om dit boek niet te lezen

Niet iedereen zal zich thuis voelen bij Damiani’s zware accent op onze zondigheid. Zijn voorbeelden hebben overigens opvallend vaak te maken met seksuele verlangens die je moet leren te onderwerpen aan Jezus Christus. Tja. Jammer verder dat het niet bij Damiani opkomt om in zijn behoefte aan een kruiswegstatie eens binnen te lopen bij de katholieke buren.

Redenen om dit boek wel te lezen

Dominee Damiani houdt van krachtige, grootsteedse vergelijkingen: Jezus als langverwachte vuilnisman, de veertigdagentijd als heilig fitnessprogramma, file- en parkeerleed: daar kan iedereen zich wel iets bij voorstellen. Zijn kerk zit (naar eigen zeggen) elke week stampvol, vermoedelijk mede door zijn intense en emotionele radicaliteit. En dat dwingt ongewild toch respect af.

EEN GEREDIGEERDE VERSIE VAN DEZE RECENSIE VERSCHEEN OP 27 FEBRUARI 2019 IN