Recensie van ALAIN VERHEIJ, GOD EN IK. WAT JE ALS WELDENKENDE 21E-EEUWER KUNT LEREN VAN DE BIJBEL. Atlas Contact, 208 blz.
vier sterren
De schrijver
Alain Verheij is nog geen dertig, actief blogger en noemt zichzelf de ‘Theoloog des Twitterlands’. Hij groeide op in een warm, regulier protestants gezin, werd als puber radicaal evangelisch, raakte als student verliefd op een gereformeerde domineesdochter en ruilde zijn studie geschiedenis daarop in voor een theologische opleiding aan het Nederlands Gereformeerde Seminarie. De liefde voor het Nederlands Gereformeerde gemeenteleven is ondertussen weer bekoeld: Verheij is van trouw kerkganger inmiddels randkerkelijk ‘kerstganger’ geworden.
Op dit moment werkt hij in Leiden als ‘loslopend theoloog’ aan een dissertatie over de epische dramatiek in het Ugaritisch, een semitische taal van ver voor onze jaartelling. U kent hem wellicht als lid van Trouws Theologische Elftal en religieus ‘huisdeskundige’ op Radio 1.
De thematiek
‘God en ik’ is een Bijbelse basiscursus, speciaal bedoeld voor een generatie die seculier is opgevoed, vaag van wat klokken en klepels heeft gehoord en nieuwsgierig is naar de invloed van de Bijbel op de westerse cultuur. In zo’n tweehonderd pagina’s vertelt Verheij zijn persoonlijke ‘best of’ Bijbelverhalen na. Over Gideon, Noach, Jozef en – uiteraard – Jezus. Maar ook over onbekendere ‘verzetsvrouwen’ als Jochebed, Sifra en ‘dwaze moeder’ Rispa, aan wie Trouw vorige week al een mooie voorpublicatie wijdde.
Ook gaat Verheij uitgebreid in op wat de christelijke feestfagen en rituelen als de doop, de gezamenlijke maaltijd en de zondagsrust voor hem betekenen. En voor de absolute beginners legt hij in een verklarende woordenlijst achterin uit wat je je moet voorstellen bij een dominee, een preek en een priester.
Opvallendste stelling
Toch gaat het Verheij minder om culturele kennisoverdracht dan om de vraag waarom het geloof zo belangrijk was voor onze opa’s en oma’s. Welke troost en levenslessen putten zij eruit? En wat kunnen ‘jij en ik’ vandaag de dag nog opsteken van teksten, rituelen en leefregels die nogal eens haaks staan op onze zo hooggeprezen individuele autonomie? Wat kan een ‘weldenkende’ (lees: seculiere) 21e-eeuwer bijvoorbeeld nog met het begrip zonde?
Nu, volgens Verheij een heleboel. Bekeren wil dominee Verheij niemand, maar inspireren des te meer met zijn actuele, soms dwarse, overwegend positieve duidingen. Zo is detoxen het nieuwe vasten, was Mozes een activist en David een vroege rockster. En Verheijs onalledaagse conclusie uit het verhaal over het offer van Isaak: geen visioen is heilig genoeg om er een kind aan op te offeren.
Mooiste zin
“Geloven doen de meeste mensen meer met hun sentiment dan met hun hersenen, meer met hun lijf dan met hun leesbril, meer met hun buurman dan met de paus. […]. Daarom neem ik je in dit boek ook niet op ordentelijke wijze mee langs leerstukken, Bijbelopvattingen en kerkstructuren. Ik laat je liever mijn concrete reis zien langs de verhalen, rituelen en (kerk)mensen.”
Redenen om dit boek niet te lezen
De zware Facebook-gebruiker zal het misschien normaal vinden, maar mij wordt Verheij soms te persoonlijk. Zijn eerste zoen en katers, hoe hij nog net niet ontmaagd werd: wil ik dat weten? Gaat ‘God en ik’ nu over God of toch vooral over Alain Verheij? Over zijn echtscheiding blijft hij gelukkig discreet, maar wat zouden zijn ouders ervan vinden dat hij hun overstap naar de evangelische kerk psychologiseert als midlifecrisis? En even ter info, Alain, niet in alle kerken die de volwassenendoop voorstaan, ga je kopje-onder.
Redenen om dit boek wel te lezen
Het doet deugd om iemand aan het woord te horen die geen religieuze jeugdtrauma’s te verwerken heeft en, net als onlangs Yvonne Zonderop en Inez van Oort, met een open en brede blik naar het christendom kan kijken. En zoals een goed evangelist betaamt, spreekt Verheij de taal van zijn beoogde publiek vloeiend. Over Bach en Cranach zult u hem dus niet gauw horen, maar wel over Leonard Cohen, Bob Marley, de Leeuwenkoning en de Efteling. Enthousiast, goed verteld en zeer aanstekelijk.
EEN GEREDIGEERDE VERSIE VAN DEZE RECENSIE VERSCHEEN OP 16 MEI 2018 IN
