Tag archieven: Bijbel

Seks ten tijde van de Bijbel

Geplaatst op door

Recensie van Daniël De Waele, Betoverd door begeerte. Liefde en lust in de wereld van Bijbel en oudheid. KokBoekencentrum, 382 blz.,

Drie sterren

De schrijver

Theoloog Daniël De Waele (Breda 1957) was tot zijn pensioen docent Nieuw Testament aan het Hoger Instituut voor Protestantse Godsdienstwetenschappen in Brussel. Als auteur is hij een productieve laatbloeier: sinds 2020 verscheen er bijna jaarlijks een robuust cultuurhistorisch boek van hem, vooral over de geschiedenis van het jodendom en het vroege christendom in de klassieke oudheid. Trouw gaf zijn ‘Ontluikend christendom’ uit 2021 vijf sterren. Lees verder →

Levenswijsheid als geschenk

Geplaatst op door

December staat voor de deur en dan is het altijd even denken wat Sint en/of Kerstman zijn naasten dit jaar nu weer zal schenken. Maar waar hebben die op de dure en duistere drempel van 2023 vooral behoefte aan? Een dikke envelop met inhoud, als bijdrage aan de gasrekening en ziektekostenverzekering? Radiatorfolie? Of, zeker zo duurzaam: goede moed? Veerkracht? Wijsheid? Maar kun je dat wel cadeau geven? Een aantal uitgeverijen vermoedt van wel. Lees verder →

De schepping was vrouwenwerk

Geplaatst op door

Recensie van Bernard Silvestris, De kosmos geschreven. Een twaalfde-eeuws scheppingsverhaal. Uit het Latijn vertaald door Piet Gerbrandy. Damon, 159 blz.

Drie sterren

Bernard Silvestris, De kosmos geschrevenDe schrijvers

Veel is er niet bekend over Bernard Silvestris, behalve dan dat hij ergens in de twaalfde eeuw leefde en mogelijk als kanunnik aan de kathedraalschool in het Franse Tours werkte. Ook heeft hij zijn ‘Cosmographia’ rond 1147 voorgedragen aan paus Eugenius III, die er geen bezwaar tegen schijnt te hebben gehad.

Zijn vertaler en inleider, Piet Gerbrandy (1958), is naast classicus aan de Universiteit van Amsterdam ook poëziecriticus, (gelauwerd) dichter en vertaler van Boëthius’ Troost in filosofie’. Mede-inleidster Guusje van der Meij is docente Grieks en student-assistent aan de Universiteit Leiden. Lees verder →

Calvinisten over toverij en bijgeloof

Geplaatst op door

Recensie van Jan Stronks, Toverij, contramagie en bijgeloof. 1580-1800. Geleerde debatten over duivelse zaken. AUP, 350 blz.

Drie sterren

De schrijver

Jan Stronks was jarenlang manager en directeur personeelszaken van beroep. Daarnaast onderzocht hij als historicus en promovendus bij Religiegeschiedenis aan Vrije Universiteit hoe de Nederlandse gereformeerde ‘publieke’ kerk tot pakweg 1800 aankeek tegen toverij en bijgeloof. Dit boek is daar het resultaat van.

De thematiek

Al in 1608 kwam er in de Republiek der Zeven Provinciën een einde aan de heksenvervolgingen, waarmee Nederland opvallend voorop liep in Europa. Hoe kwam dat? Was de overheid hier zo uitzonderlijk nuchter? Of lag het aan het calvinisme? Maar waarom Engeland dan pas in 1736 bij zinnen? Lees verder →

Weg uit de christelijke patrix

Geplaatst op door

Recensie van Carel van Schaik en Kai Michel, De waarheid over Eva. Hoe de ongelijkheid tussen vrouwen en mannen ontstond. Uit het Duits vertaald door Marten de Vries. Balans, 608 blz.

Vier sterren

Kaft EvaDe schrijvers

Carel van Schaik (1953) is evolutiebioloog en Kai Michel (1967) historicus. In 2016 hadden ze een lijvige bestseller met ‘Het oerboek van de mens’, waarin ze Bijbel een antropologische interpretatie gaven. Hun spannendste conclusie toen: de verdrijving uit het paradijs gaat over de rampzalige overgang van de jagers-verzamelaarssamenleving naar landbouw en veeteelt. En: ondanks alle monotheïsme getuigt de Bijbel onderhuids vooral van een mensheid die nooit afscheid zal nemen van aangeboren, bijgelovige intuïties. Lees verder →

Gebruik de Bijbel zoals Jezus dat deed

Geplaatst op door

Recensie van RICHARD ROHR, SPIRITUEEL BIJBELLEZEN. Uit het Engels vertaald door Daan Savert. KokBoekencentrum, 61 blz.

Drie sterren

De schrijver

Richard Rohr (1943) is een Amerikaanse franciscaner priester, mysticus en successchrijver van al ruim dertig populair-spirituele titels, waarvan er inmiddels een vijftal in het Nederlands is vertaald. Helaas is ‘De weg van de wildeman’ uit 1993, over de spirituele emancipatie van de man, me indertijd ontgaan, de intrigerende titel ten spijt. Collega-recensenten Sjoerd Mulder en Wolter Huntinga waren eerder maar matig enthousiast over zijn recentere ‘Goddelijke dans’ (2017) en ‘Het Christusmysterie’ (2019). Maar omdat niet alleen Rohr veel moois in het getal drie ziet, aan mij nu de taak zijn nieuwsteling, ‘Spiritueel Bijbellezen’, zo onbevangen mogelijk te bespreken. Lees verder →

Oerknal daverend startschot van de heilsgeschiedenis?

Geplaatst op door

Recensie van Corien Oranje, Cees Dekker en Gijsbert van den Brink, Oer. Het grote verhaal van nul tot nu. Ark Media, 160 blz.

Vijf sterren

Kaft OerDe schrijvers

‘Oer’ heeft maar liefst drie auteurs. Theoloog Gijsbert van den Brink kent u wellicht van zijn ‘En de aarde bracht voort’ (2017). Daarin onderzocht hij, reformatorisch gewaagd, of en hoe het Bijbelse scheppingsverhaal samengaat met de evolutietheorie. Cees Dekker is moleculair biofysicus aan de Technische Universiteit in Delft en vindt eveneens dat wetenschap en geloof elkaar niet bijten. Hij was redacteur van de bundel ‘Schitterend ongeluk of sporen van ontwerp?’ (2005), die aanleiding gaf tot een orkaan van wetenschappelijke kritiek op het theorie dat er een ‘intelligent design’ achter het ontstaan van de wereld zou zitten. Vijf jaar geleden gooide hij met theologe en schrijfster Corien Oranje met ‘Het geheime logboek van topnerd Tycho’ een meteoriet in dit maal de christelijk-orthodoxe vijver. In dit kinderboek zocht schoolkinderen uit hoe het zat het de oerknal, hoewel sommige van hun ouders beweerden dat die er nooit geweest was. Lees verder →

De stad als spiritueel probleem

Geplaatst op door

Recensie van Jacques Ellul, De grote stad. Een bijbels perspectief. Uit het Frans vertaald door Marianne van Reenen. Skandalon, 272 blz.

Drie sterren

Kaft EllulDe schrijver

De Franse socioloog Jacques Ellul (1912-1994) was tot nu toe in Nederland hoogstens onder vakgenoten bekend om zijn kritische ideeën over techniek, geld en macht. Nog minder bekend is dat hij streng gereformeerd was en als theoloog in de jaren ’70 in de Engelstalige wereld naam heeft gemaakt met een controversieel boek over de grote stad als spiritueel probleem. Geschreven had hij dat ‘Sans feu ni lieu’ overigens al rond 1950, tussen de puinhopen van de Tweede Wereldoorlog. Onlangs is dit inmiddels klassieke boek onder de titel ‘De grote stad’ dan eindelijk in het Nederlands verschenen. Lees verder →

Nieuw standaardwerk Bijbelgeschiedenis?

Geplaatst op door

Recensie van John Barton, De Bijbel. Het boek, de verhalen en hun geschiedenis. Uit het Engels vertaald door Ton Heuvelmans, Aad Janssen en Marianne Palm. De Bezig Bij, 768 blz.

Vier sterren

Kaft BartonDe schrijver

De Brit John Barton (1948) was tot 2014 hoogleraar theologie in Oxford en heeft in zijn academische carrière een fraaie rits boeken geschreven over de interpretatie van de Bijbel en de Bijbelse canon, waarbij hij vooral goed thuis bleek in de profeten en ethiek van het Oude Testament. Ook is hij sinds 1973 priester binnen de Anglicaanse kerk.

De thematiek

Soms moet ook een recensent even diep zuchten. Bijvoorbeeld als er een boek van dik 700 pagina’s voor je ligt, met een onderwerp waarover ondertussen toch al (bijna) alles gezegd moet zijn: de Bijbel. Weliswaar maar half zo dik als het gelijknamige Boek op je bureauplankje, maar zou daar echt zo veel nieuws over te melden zijn? Dat een van oudsher literaire en seculiere uitgeverij als de Bezige Bij er brood in ziet? Van een auteur die wil aantonen dat de Bijbel nog altijd een belangrijke bron is van religieus inzicht? Zelfs belooft te bewijzen dat christendom noch jodendom Bijbelse religies zijn? Nu, dan ben je als critica toch weer meteen klaarwakker. Verklaar u nader, meneer professor! Lees verder →

Het persoonlijke is religiewetenschap

Geplaatst op door

Recensie van Elaine Pagels, ‘Waarom religie blijft’. Ten Have, 255 blz.

Drie sterren

Kaft PagelsDe schrijver

Elaine Pagels (1943) is hoogleraar godsdienstwetenschappen aan de Amerikaanse Princeton-universiteit en gespecialiseerd in de sociale geschiedenis van het vroege christendom. Ze begon haar carrière in Harvard, als lid van het wetenschapsteam dat de in 1945 in Egypte gevonden Nag Hammadi-manuscripten vanuit het Koptisch vertaalde. Haar populairwetenschappelijke inleiding hierop uit 1979 was een bestseller; ook de Nederlandse versie ervan, ‘De gnostische evangeliën’, werd verschillende keren herdrukt. Ander in het Nederlands vertaald werk van Pagels gaat over het apocriefe evangelie van Judas en (haar favoriet) dat van Thomas. Mijn aandacht trok ze in 2012 met ‘Het vreemdste bijbelboek’, waarin ze uiteenzette hoe de Openbaring van Johannes in het Nieuwe Testament terecht was gekomen. Lees verder →