Recensie van Rosa de Winter-Levy, In Birkenau. Een getuigenis. Met een voorwoord en interview van Ronit Palache. Alfabet, 126 blz.

Toen het Joodse gezin De Winter in 1943 het bevel kreeg zich in concentratiekamp Vught te melden, besloten ze onder te duiken. Maar na 464 dagen op een gastvrije boerderij in de Achterhoek werden ze verraden en via Westerbork met de laatste trein naar Auschwitz gedeporteerd. Vader Emanuel werd daar meteen de dood in gejaagd, moeder Rosa en dochter Judy wisten de hel op wonderbaarlijke wijze te overleven.

Meteen na de oorlog maakte een journalist Rosa’s getuigenis wereldkundig in het boekje ‘Aan de gaskamer ontsnapt!’, dat de kern vormt van het onlangs verschenen ‘In Birkenau’. Het blijft een verbijsterend verhaal, dat niet vaak genoeg opnieuw verteld kan worden: over de onvoorstelbare wreedheden, vernederingen, ontberingen en willekeur die maar weinigen overleefden. En nog altijd geldt: ‘Niemand die het niet heeft meegemaakt kan begrijpen wat dit voor ons betekende’, zoals Rosa in 1945 zei.

Bijna tachtig jaar later valt ook op hoe weinig ze indertijd over haar emoties sprak en het nog zo lang moest zien te redden met flink zijn, doorzetten en voor anderen zorgen. Tot het niet meer ging, zo vertellen haar kleinkinderen in een interview met Ronit Palache achterin dit boekje, dat als ‘dunnetje’ ook een aanrader voor scholieren is.

EEN GEREDIGEERDE VERSIE VAN DEZE RECENSIE VERSCHEEN OP 11 MAART 2023 IN