Recensie van Daniel Goleman, De kracht van het goede. De toekomstvisie van de Dalai Lama. Ten Have, 2015. 288 blz.

Vier sterren

De schrijver

Amerikaan Daniel Goleman (1946) is psycholoog, schrijver en wetenschapsjournalist. Hij werd beroemd met de bestseller Emotionele intelligentie (1995), waarin hij betoogt dat voor je maatschappelijke succes je emotionele en sociale vaardigheid zeker zo belangrijk is als je IQ. Goleman raakte in de jaren ’80 bevriend met de Dalai Lama; een eerdere coproductie was het boek Destructieve emoties uit 2003.

De thematiek

De kracht van het goede is bedoeld als het geestelijke testament van de Dalai Lama, die onlangs zijn alweer 80ste verjaardag vierde. Hoog tijd dus om zijn wijsheid en toekomstvisie over te dragen aan de jongere, nog veranderingsgezinde generatie van de 21ste eeuw. Want er is veel werk te verzetten, zo blijkt uit de vele gesprekken die Goleman met de Dalai Lama voor dit boek heeft gevoerd.

De belangrijkste bron van alle ellende in de wereld is volgens hem dat we onvoldoende inzicht hebben in de destructieve kanten van onze emoties. We moeten dus eerst aan de slag met onze ‘emotionele hygiëne’, zodat we negatieve emoties als haat, angst en woede kunnen omzetten in mededogen en zorgzaamheid, voor onszelf en voor anderen. En vervolgens geweldloos, maar standvastig in actie kunnen komen tegen misstanden, want alleen met ‘zondagschoolstereotypen’ (!) als slappe vriendelijkheid lukt dat niet.

Mededogen zou volgens de Dalai Lama het uitgangspunt van al ons handelen moeten zijn: in de economie, in hoe we met de natuur omgaan en in opvoeding en onderwijs. Zo pleit hij voor ‘Sociaal en Emotioneel Leren’, een vorm van ethisch, niet-competitief onderwijs. In Canada hebben al heel wat kinderen hun maatschappelijke kansen daarmee aantoonbaar kunnen vergroten.

Het boek is ook een portret van een geestelijk leider en Nobelprijswinnaar, die ondanks alle roem bescheiden en eenvoudig is gebleven. Die vijf uur per nacht mediteert en zich overdag inzet voor het visioen van de vrede, net als eerder Martin Luther King en Gandhi. Met een agenda vol lezingen, wetenschappelijke ontmoetingen en werkbezoeken aan sociale projecten, in alle uithoeken van de wereld.

Opvallendste stelling

Hoewel de Dalai Lama een beroemd boeddhist is, is zijn boodschap in De kracht van het goede zorgvuldig ontdaan van religieuze elementen, zoals het geloof in reïncarnatie of karma. Ook benadrukt Goleman voortdurend dat de ideeën van de Dalai Lama volop ondersteund worden door recent wetenschappelijk empirisch onderzoek en inzichten uit bijvoorbeeld de neuropsychologie. Het boek is bewust afgestemd op een breed (seculier) publiek dat meer vertrouwen heeft in de combinatie van wetenschap, gezond verstand en een universele ethiek dan in religieuze overtuigingen.

Mooiste zin

“We kunnen elk bij onszelf beginnen, en onderzoeken wie we zijn. Of zoiets eenvoudigs doen als het licht uitknippen als je de kamer verlaat.”

Redenen om dit boek niet te lezen

Dat de Dalai Lama een wijs, beminnelijk en inspirerend man is, staat buiten kijf. En dat Goleman met hem dweept: natuurlijk, wie bewondert hem niet? Om zijn humor, generositeit en zelfdiscipline? Zijn gelijkmoedigheid, onkreukbaarheid en nieuwsgierigheid? Maar na 288 pagina’s met zo veel verheven voorbeeldigheid kan een gewone sterveling opeens heel kinderachtig gaan verlangen naar een anekdote met een gênante klapscheet erin.

Redenen om dit boek wel te lezen

Goleman geeft een helder overzicht van waar de Dalai Lama voor staat. En het blijft niet bij vaag optimisme en wijsheden als stoeptegels; het boek biedt ook veel concrete voorbeelden van wat u en ik als individu (of samen) kunnen gaan doen om de wereld te verbeteren. Als vrijwilliger bijles geven aan kansarme kinderen. Microkredieten organiseren. Via de website bij het boek www.joinaforce4good.org wereldwijd nog meer ideeën bij elkaar opdoen. Niet klagen en wachten tot de overheid de problemen eens gaat aanpakken. Het past allemaal prachtig in de komende participatiesamenleving.

En heeft u wel eens overwogen om op de PVV te stemmen? Lees dan vooral het hoofdstuk over wij-zij-denken en de noodzaak van een dialoog.

EEN GEREDIGEERDE VERSIE VAN DEZE RECENSIE VERSCHEEN OP 2 SEPTEMBER 2015 IN