Taede Smedes en het raadsel van de religieuze atheïst

Recensie van Taede A. Smedes, God, iets of niets? De postseculier maatschappij tussen ‘geloof’ en ‘ongeloof’. Amsterdam University Press, Amsterdam. 312 blz.

vier sterren


kaft Smedes, God iets of niets?De schrijver

Taede Smedes (1973) is godsdienstfilosoof en theoloog. Hij is vooral thuis in discussies over de verhouding tussen geloof en natuurwetenschap blijkens boeken als ‘God en de menselijke maat: Gods handelen en het natuurwetenschappelijke wereldbeeld’ (2006) en ‘God én Darwin: Geloof kan niet om evolutie heen’ (2009). ‘God, iets of niets?’, schreef hij bij het Dominicaans Studiecentrum voor Theologie en Samenleving, dat onder leiding van Manuela Kalsky onderzoek doet naar religieuze toekomstperspectieven. Lees verder

Portret van een goed vaderlands huwelijk

Recensie van Elly Kamp, Ferdinand en Johanna. Dubbelbiografie van schrijver F. Bordewijk en componiste J. Bordewijk-Roepman. Uitgeverij Bas Lubberhuizen, 480 blz.


kamp-elly-ferdinand-en-johannaDubbelbiografie

De vrouw (of man) van een beroemde partner moest tot voor kort bijna altijd genoegen nemen met een bijrol in diens biografie. Maar de laatste tijd verschijnen er opeens opmerkelijk veel dubbelbiografieën, zoals van Thera Coppens over de Nederlandse pianiste Suzanne Leenhoff die in 1863 met Manet trouwde, van Hanspeter Nuesch over het evangelistenpaar Ruth en Billy Graham, of van Twan Huys over de Clintons.

‘De vrouw achter de man’, die dienstbare echtgenote die immer paraat staat met thee en koekjes, begint plaats te maken voor ‘de vrouw naast de man’, in een team van gelijkwaardige en verwante geesten die elk vanuit hun eigen ambities veel invloed hebben op ook elkaars werk. Wie dus, zoals Elly Kamp, graag het literaire werk en leven van advocaat-schrijver Ferdinand Bordewijk (1884-1965) wil doorgronden, zou zich daarom ook serieus moeten verdiepen in Johanna Roepman (1892-1971), componiste en de vrouw met wie hij op 1 augustus 1914 een intens en hecht huwelijk aanging. Lees verder

‘Onze’ Reformatie grotendeels op naam van Belgen

Recensie van Gottlieb Blokland, Geloof alleen! Protestanten in België: een verhaal van 500 jaar. Garant, Antwerpen – Apeldoorn. 295 blz.

vier sterren


Kaft Blokland, Geloof alleenDe schrijver

Gottlieb Blokland (1959) is voorganger in de Nederlandstalige protestants-evangelische Bethelkerk in Schaarbeek, een gemeente in Brussel. Daarnaast is hij voorzitter van het Instituut voor Bijbelse Vorming in Leuven en lid van de Raad van Bestuur van de Evangelische Theologische Faculteit Leuven. Ook draagt hij de pet van inspecteur-adviseur protestants-evangelische godsdienst bij het Vlaamse Ministerie van Onderwijs en Vorming. Lees verder

Al lezend de wereld verbeteren

Interview met Lidewijde Paris, neerlandica, uitgeefster en leesdocente en schrijfster van Hoe lees ik? Met inspirerende voorbeelden uit de literatuur. De Lees!ambassade / Nieuw Amsterdam, 288 blz.


Kaft Paris“Ik ben aan dit boek begonnen omdat zomaar een mevrouw in een boekhandel me vroeg hoe ik als interviewster nou een boek lees. Ik kom veel mensen tegen die literatuur lezen en die zeggen: zoals jij leest, dat kan ik niet. Ze weten dat er van alles in een tekst zit en ze vinden het leuk om dat te ontdekken, maar ze weten niet hoe dat moet. Een handboek over literaire technieken gaan ze niet lezen en een dure cursus doen ze ook niet. Lees verder

Het charisma van Anselm Grün

Reportage | Bestsellermonnik Anselm Grün is immens populair bij katholieken, protestanten én spirituele zoekers. In zijn klooster in het Duitse Münsterschwarzach loopt het storm.

postzegel-schwarzach_000010De Benedictijner abdijkerk in Münsterschwarzach torent hoog boven het dorpje aan de Main uit, helemaal zoals het hoort. Maar wie vanuit het zuiden het Duitse dorpje inkomt, ziet eerst de reusachtige bouwkraan bij het gastenverblijf van het klooster. Ook elders op het terrein wordt flink in de toekomst geïnvesteerd, met de aanbouw van een ‘Holzhackschnitzel-Heizhaus’, waarin houtsnippers voor duurzame verwarming moeten gaan zorgen. Lees verder

Karel de Grote ook vader van Europese kerk

Recensie van Pierre Trouillez, De Franken en het christendom (500-850). Een rechte lijn. Davidsfonds / Omniboek, Utrecht. 351 blz.

vier sterren


Kaft Trouillez FrankenDe schrijver

Priester Pierre Trouillez (1946) is emeritus-docent kerkgeschiedenis aan het Johannes XXIII-seminarie in Leuven en redacteur bij ‘Collationes’, een Vlaams tijdschrift voor theologie en pastoraal. Hij schreef al drie andere boeken over de eerste eeuwen van het christendom: ‘Van Petrus tot Constantijn. De eerste christenen’ (2002), ‘Bevrijd en gebonden. De Kerk van Constantijn (2006) en ‘De Germanen en het christendom’ (2010), dat de vijfde tot en met zevende eeuw bestrijkt. Lees verder

Waanzinnige liefde

Recensie van Lisa Appignanesi, Een zaak van liefde. Misdaden in de naam van hartstocht en waanzin. Amsterdam: de Bezige Bij, 2016. 480 blz.


Kaft AppignanesiAch, de allesverzengende liefde… Geen emotie is zo vaak bezongen als de waanzinnige hartstocht die mensen voor elkaar kunnen opvatten, de gelukzaligheid als het wederzijds blijkt te zijn. En te blijven. Zo niet, dan is het vaak ook voor de nuchterste ziel nog een hele klus om eroverheen te komen. Of slaat de liefde om in haat en wraakzucht en liggen moord en doodslag op de loer. En volgen er rechtszaken, waarin beoordeeld moet worden hoe toerekeningsvatbaar de normaliter zo bedachtzame en zachtmoedige misdadiger (m/v) is. Kan de liefde een mens inderdaad (tijdelijk) krankzinnig maken? En hoe strafbaar ben je dan? Lees verder

Ascetisch afzien in de Vierdaagse

Lopen | Is wandelen met duizenden mensen een spirituele ervaring? Ik loop ook dit jaar weer mee in de Nijmeegse Vierdaagse. Samen afzien is verslavend.


Met 50.000 mensen vier dagen achter elkaar al voor zonsopgang op pad gaan en dan 30 tot 55 kilometer per dag sjouwen, met niet meer dan een petje of regenjas tussen jou en het weer – is daar iets spiritueels aan? Wel degelijk.

In India lopen honderdduizenden hindoes elk jaar in de zomer vijf dagen lang – bij voorkeur op blote voeten – een steile, weerkundig zeer onvoorspelbare en gevaarlijke berg op, om de Amarnath-grot te zien. Het is een van de heiligste plekken in het hindoeïsme. In Nijmegen start morgen de Nijmeegse Vierdaagse, die elke dag zowel in Nijmegen begint als eindigt. En ook dat kun je gerust een spiritueel evenement noemen. Lees verder

Angélique was veel leerzamer dan de Tuinfluitertrilogie

Vreemde favorieten | Wat lees je nou graag voor jezelf, vroeg de redactie van Trouw mij als critica, bij wijze van tip ook voor lezers. Daarop verklaarde ik mijn liefde voor Angélique en het hof van Versailles.

Angélique! Weet u nog? De films uit de jaren zestig met Michèle Mercier in de hoofdrol? Het echtpaar Anne en Serge Golon schreef indertijd een dik dozijn historische romans vol over deze beeldschone Française uit de 17de eeuw, die zeer tegen haar zin wordt uitgehuwelijkt aan de rijke, oudere, lelijke graaf van Toulouse. Toch gaat ze na een tijdje veel van hem houden – helemaal conform het sprookje van La belle en la bête. Lees verder

Bij God achterop de tandem

Recensie van Frank G. Bosman, God heeft ook een fiets. Kleine theologie van het wielrennen. Berne Media, Heeswijk. 126 blz.

twee sterren


Kaft Bosman. God heeft ook een fietsDe schrijver

Frank Bosman (1978) werkt aan de Universiteit van Tilburg aan de faculteit Katholieke Theologie. Als ‘cultuurtheoloog’ is hij op zoek naar religieuze elementen in de hedendaagse cultuur, ook waar je die niet direct verwacht. Bijvoorbeeld in computergames, waarin opvallend vaak naar de Apocalyps wordt verwezen. Bosman mijdt de hedendaagse media niet: hij is redacteur van katholiek.nl en vast panellid van het EO-programma ‘De tafel van Tijs’. In 2011 was hij de eerste ‘Theoloog van het jaar’. Ook op papier is hij bijzonder actief, met titels als ‘Handboek kerk en social media’ (2012) en twee andere ‘kleine theologieën’: ‘God houdt wel van een geintje’ (2012) en ‘God houdt van seks’ (2015). Lees verder