De Máxima van de vijftiende eeuw

Interview met Johan Oosterman, schrijver van ‘MARIA VAN GELRE (1380-1429). SPOREN IN HET LANDSCHAP’. Vantilt, 132 blz.


“Mijn fascinatie voor Maria van Gelre stamt uit 2014, toen ik in de staatsbibliotheek in Berlijn inzage kreeg in het gebedenboek dat ze in 1415 in een klooster vlakbij Arnhem had laten schrijven. Ik heb in mijn leven al honderden, vaak heel kostbare gebedenboeken gezien, maar mijn mond viel toen open van verbazing. Haar boek heeft een enorme omvang en iedere blad, voor- en achterkant, is zeldzaam rijk geïllustreerd. En het is niet in het Latijn, maar vrijwel helemaal in de volkstaal, wat voor een boek van een adellijke dame heel ongebruikelijk is. Dat riep bij mij de vraag op: wat voor vrouw was dat, die zoiets heeft laten schrijven? Lees verder

Het lag altijd aan het vrouwenlichaam

Interview met Deborah Feldman, schrijfster van ‘ONORTHODOX. DE SCHOKKENDE BREUK MET MIJN ROOTS’, De Geus; 226 blz.


Kaft FeldmanDeborah Feldman (1986) groeide op in de joods-orthodoxe Satmar-gemeenschap in New York. Haar moeder maakte zich ervan los toen Deborah nog klein was; haar orthodoxe grootouders namen de opvoeding over.

In het onlangs vertaalde ‘Onorthodox’ (2012) vertelt Deborah het verhaal van haar jeugd in deze geïsoleerde gemeenschap, waarin heel veel moest en nog meer niet mocht, vooral als je een meisje was. Als dochter van een ‘slechte’ moeder werd ze extra strak gehouden, zeker toen ze verdacht veel belangstelling kreeg voor de Engelse taal, in een wereld waarin alleen maar Jiddisch gesproken mocht worden. Op haar zeventiende arrangeerde haar familie een huwelijk voor haar met een geloofsgenoot die haar wel aardig leek, maar die net als zijzelf van toeten noch blazen wist – ze hoorde pas vlak voor de trouwerij dat ze een vagina had. Lees verder

Omdat het water veiliger leek dan het land

Interview met Chris de Stoop (1958), schrijver van ‘WANNEER HET WATER BREEKT’,
Bezige Bij, 288 blz.


Kaft De Stoop“Toen ik in 2015 die volggepakte bootjes in Europa zag aankomen, besloot ik het verhaal van een boot te gaan schrijven. En dan niet vanuit het debat van voor of tegen, maar een doorleefd verhaal vanuit de hoe-vraag. Hoe is het om je geboortegrond achter te laten, hoe vind je een bootje, een smokkelaar en hoe vergaat het de achterblijvers? Hoe gaat dat van uur tot uur in zo’n overvol en gammel bootje? Wat doet dat met vriendschappen? Daar weten we weinig over.

Toevallig ken ik een Vietnamese familie die dertig jaar geleden als bootvluchteling in België terecht is gekomen. Ik besloot zo veel mogelijk mensen van dat bootje te bezoeken en hun familiegeschiedenis op te schrijven. En omdat het nu zoveel jaar later is, kon ik ook vragen naar hoe het is om hier een nieuw, welvarend leven op te bouwen en toch zo naar terugkeer te verlangen. Lees verder

Verscheurde Joodse familie

Interview met theatermaker Ilay den Boer (1986) over het boek ‘HET BELOOFDE FEEST. OVER DE SCHEUREN IN EEN JOODSE FAMILIE’. Meulenhoff, 192 blz.


Kaft Den Boer“Tussen 2008 en 2013 heb ik, ook onder de titel ‘Het beloofde feest’, zes theatervoorstellingen gemaakt: over mijn moeder, mijn oma, mijn vader, mijn opa, mijn broertje en mijzelf, vanuit ieders perspectief op Israël. De problematiek rond Israël is zo complex dat je er alleen maar iets zinnigs over kunt zeggen als je het vanuit zoveel mogelijk invalshoeken belicht.

Het verhaal van mijn familie laat zien dat het heel ingewikkeld is om over zo’n onvoorstelbaar complex probleem een oordeel te hebben, als je het al binnen één familie niet met elkaar eens kunt worden en er zelfs door uit elkaar kunt vallen. Lees verder

‘Taal kan heel verraderlijk zijn’

Interview met PAUL CLAES, SCHRIJVER VAN GOUDEN VERTAALREGELS. TIPS VOOR BEGINNENDE [EN ANDERE] VERTALERS. Vantilt, 192 blz.


kaft ClaesClassicus Paul Claes (Leuven, 1943) is schrijver, gerenommeerd vertaler en was universitair vertaaldocent in Leuven, Antwerpen en Nijmegen

“Ik ben docent vertalen en in dit boek geef ik aanwijzingen hoe je zoiets moet aanpakken. Beginnende vertalers denken vaak dat vertalen heel makkelijk is, waarbij ze hun kennis van de vreemde taal en ook hun eigen taal overschatten. En, het belangrijkste, het onderscheid tussen die beide onderschatten. Lees verder

Wij passen niet goed in de seculiere cultuur

Interview met Nahed Selim en Amanda Kluveld


Ze zijn sinds kort christen en niet van de vrijzinnige soort: Nahed Selim en Amanda Kluveld. Zijn ze nog gehecht aan de liberale waarden waar ze vroeger voor streden?

Nahed Selim en Amanda Kluveld verschillen als de maan en de zon: de een komt uit Egypte, terwijl de ander Nederlands-Indische wortels heeft, de een werd opgevoed als moslim, terwijl de ander in een atheïstisch gezin opgroeide. En Nahed is de rust zelve, terwijl Amanda vol vuur kan spreken. Lees verder

Vreemde en vreemdere talen in Europa

Interview met Gaston Dorren (1965), taaljournalist en schrijver van ‘LINGUA. DWARS DOOR EUROPA IN 69 TALEN’. Athenaeum-Polak & Van Gennep, 359 blz.


Kaft DorrenLingua bestaat uit korte portretten van 69 Europese talen en ik focus in elk portret op één bepaald aspect van die taal, waardoor je al lezend een redelijk overzicht krijgt van het Europese taallandschap. Opvallend aan het Frans is bijvoorbeeld dat die taal ernaar streeft om zo dicht mogelijk bij het Latijn te blijven en heel hard zijn best doet om de sporen van het Latijn zichtbaar te houden met allerlei medeklinkers die je niet uitspreekt maar wel schrijft – een geval van ongezonde moederbinding, vind ik.

Een ander voorbeeld is de vraag waarom de Zwitsers een heel ander Duits spreken dan de Duitsers. Lees verder

Kom vrouwen, aangepakt!

Interview met Bart Lankester, historicus, copywriter en schrijver van Kom vrouwen, aangepakt! De revolutie van socialiste Trien de Haan. Prometheus, 344 blz.


Kaft Lankester Wilde staking

“Trien de Haan (1891-1986) was de zus van mijn stiefoma. Ik had een verhaaltje geschreven over haar man Bart en daarna ging ik voor de gein eens zoeken op Trien. Ik kwam toen onder meer terecht op de lijsten die de Binnenlandse Veiligheidsdienst vanaf de jaren ’20 had aangelegd van zo’n 6500 linksextremistische personen die in de gaten werden gehouden. Trien stond daar pontificaal op, als ‘zeer actief’, een kwalificatie die aan ongeveer dertig mensen gegeven was, onder wie twee vrouwen; de andere was Henriëtte Roland Holst, indertijd de grote voorvrouw van de socialistische beweging. Lees verder

‘Wapen u tegen de almacht van GAFA’

Interview met Franklin Foer, schrijver van Ontzielde wereld. De existentiële dreiging van Big Tech (2017).


Kaft FoerDe almacht van technologiebedrijven als Google, Amazon, Facebook en Apple is geen natuurverschijnsel. We moeten ons weren, is de boodschap van Franklin Foer.

Denkt u vooral niet dat Franklin Foer niets van internet moet hebben. Als knulletje van tien fantaseerde hij al over een manier om op elk gewenst moment elk tv-programma te kunnen bekijken en elk boek te kunnen lezen, dus toen hij ruim twintig jaar later zijn eerste e-reader kocht, was dat een magisch moment. Ook zult u hem niet romantisch horen terugverlangen naar het smartphoneloze tijdperk: als zijn twaalfjarige dochtertje Lees verder

De mens achter Luther

Interview met Craig Harline, schrijver van ‘WERELD IN WANORDE. MAARTEN LUTHER EN DE GEBOORTE VAN DE REFORMATIE’ (2017).


De Amerikaanse historicus Craig Harline wil met zijn biografie geen standbeeld voor Maarten Luther maken, maar hem in zijn menselijkheid laten zien.

Voor wie er nog geen genoeg van heeft: op de valreep van het Lutherjaar verscheen bij uitgeverij Vantilt een nieuwe Lutherbiografie, ‘Wereld in wanorde’, van de Amerikaanse historicus Craig Harline. De zoveelste in een reeks van honderden, over de laatste vijf eeuwen misschien zelfs wel duizenden, geeft de auteur grif toe: men beweert dat er alleen over Jezus zelf meer geschreven is. Maar Harline is toevallig wel de schrijver van ‘Jacobs vlucht’, een bijzonder familieverhaal over honderd jaar religieuze koppigheid ten tijde van de Reformatie, dat heel hoog op de lijst stond voor de Libris Geschiedenis Prijs 2017. Is zijn nieuwste boek ook zo bijzonder? Lees verder