De islam bestaat niet buiten ruimte en tijd

Recensie van Rachid Benzine, ‘De Koran uitgelegd’. AUP/Halewijn, 198 blz.

vier sterren


Kaft Benzine, De Koran uitgelegdDe schrijver

Rachid Benzine (1971) kwam op z’n zevende vanuit Marokko naar Frankrijk. In 1996 schopte hij het daar tot kampioen kickboksen, maar inmiddels is hij vooral bekend als liberaal islamoloog, verwant aan kritische denkers als Paul Ricoeur en Mohammed Arkoun. Eerdere boeken van hem: ‘Les nouveaux penseurs de l’islam’ (2004) en ‘La république, l’église en l’islam: une révolution française’ (2016, samen met priester Christian Delorme). Afgelopen februari verscheen de Nederlandse vertaling van zijn roman ‘Nour, waarom zag ik het niet aankomen?’, in de vorm van een briefwisseling tussen een wanhopige vader in Europa en zijn dochter die zich in Irak heeft aangesloten bij IS. Lees verder

Voodoo: de gedanste religie

Recensie van Leendert van der Valk, ‘Voudou. Van New Orleans naar Cotonou op het ritme van de goden’ (boek). Atlas Contact, 366 blz.; ‘Voudou’ (cd), Excelsior, 18 tracks

vier sterren


De schrijver

Leendert van der Valk (1980) is journalist voor o.a. de NRC en schreef in 2010 ‘Onheilstij’, een boek over de Hollandse waterlinie tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zijn grote liefde is evenwel de zwarte muziek: jazz, blues, funk en soul. Hij fietste ervoor met fotograaf Winnifred Wijnker van Memphis naar New Orleans en het verslag van deze bedevaart (‘Duivelsmuziek’) werd verkozen tot het beste reisverhaal van 2011. Lees verder

Op zoek naar de verdwenen krijgskas van de Oranjes

Interview met Lidy Nicolasen, voormalig Volkskrant-journaliste en –columniste en schrijfster van ‘De geuzendochter. De legende van Kiste Trui en de slag op de Mokerheide’ (Balans, 288 blz.)


Kaft Nicolasen Geuzendochter“Ik kom uit Malden, een dorpje aan de Maas, vlak onder Nijmegen. Als het echt heel warm was, gingen we als kind zwemmen in een natuurbad in Plasmolen. Onderweg kwamen we dan in Mook langs een huis, dat heette ‘Die Swaere Noodt’ en ze zeiden dat die naam uit de oorlog kwam. Pas later begreep ik dat dat niet de Tweede Wereldoorlog maar de Tachtigjarige Oorlog was. Toen als kind dacht ik al: ik ga toch eens uitzoeken wat daar gebeurd is in dat huis. Het heeft tot bijna mijn pensioen geduurd voordat ik ermee aan de slag ben gegaan en in de gaten kreeg dat het te maken had met de Slag op de Mookerheide op 14 april 1573, aan het begin van de opstand tegen de Spaanse overheersing. Lees verder

Een mens wil friemelen

Recensie van Darian Leader, Handen. Wat we met ze doen – en waarom. Bezige Bij, 160 blz.


Kaft HandenNog niet zo lang geleden kon ik me oprecht verbazen over hoe bijna iedereen in de trein met een smartphone in de weer was en ik het uitzicht op de weilanden helemaal voor mezelf privé had. En me hoofdschuddend afvroeg waar het toch heenging met de wereld. Waar bleef de menselijke betrokkenheid, de diepgang en de aandacht voor de omgeving? Maar ik beken: inmiddels heb ik zelf natuurlijk ook zo’n ding. En na vijf minuten koeien kijken ga ik in de trein toch ook maar even mijn mail checken, op een nieuwssite kijken of de wereld nog niet is vergaan en appen dat ik eraan kom. Diep in mijn hart vind ik het zelfs wel prettig dat de dame tegenover mij tegenwoordig liever zit te sms’en dan haar sores over mij uitstort. Lees verder

Monotheïsme en/of geweld

Recensie van Sam Janse, Is het de schuld van de ENE? In gesprek met Paul Cliteur en anderen over monotheïsme en geweld. Boekencentrum/Boekscout, 224 blz.

vier sterren


Kaft Sam Janse, Is het de schuld van de ENE?De schrijver

Theoloog Sam Janse (1949) was hervormd predikant in onder meer Woerden en Driebergen en docent aan de Protestantse Theologische Universiteit. In 2000 promoveerde hij op de heilshistorische betekenis van Jeruzalem in de brieven van Paulus (en de hermeneutische implicaties daarvan). Het Teylers Godgeleerd Genootschap uit Haarlem kende hem een gouden penning toe voor zijn studie naar het gebruik van Psalm 2 in het jodendom en christendom. Een eerder boek van hem over geweld is ‘De tegenstem van Jezus. Over geweld in het Nieuwe Testament’ (2006). Janse schrijft regelmatig essays en recensies voor Letter & Geest. Lees verder

Jodenbekering voor kinderen

Interview met Ewoud Sanders, Levi’s eerste kerstfeest. Jeugdverhalen over jodenbekering 1792-2015. Vantilt, 530 blz.


Kaft Ewoud Sanders, Levi's eerste kerstfeestTaalhistoricus Ewoud Sanders schreef ‘Levi’s eerste kerstfeest’, een zo goed als compleet overzicht van Nederlandse jeugdboeken over jodenbekering. Het blijkt een hele stapel te zijn: christelijke kinderboekjes vol antisemitisme en tegelijkertijd zendelingenliefde voor het uitverkoren volk. En wat hem nog het meeste verbaasde: ze verschijnen nog altijd in grote oplagen, voor steeds jongere kinderen.

Een paar jaar geleden stuitte Ewoud Sanders op een zondagschoolboekje uit 1900, ‘Levi de boekenjood’, over een joodse straathandelaar. Lees verder

PKN in dialoog met of over moslims

Recensie van Jaap Kraan, Met het oog op moslims. Theologen en de Protestantse Kerk in dialoog met moslims van 1960 tot 2010. Boekencentrum, 342 blz.

drie sterren


kaft Kraan, Met het oog op moslimsDe schrijver

Jaap Kraan (1945) begon ooit als (gereformeerd) predikant in Appelscha en studeerde in Kampen af met als hoofdvak Missiologie. Van 1978 tot 1985 werkte hij in Pakistan bij een studiecentrum voor de dialoog tussen christenen en moslims. Terug in Nederland werd hij predikant voor de ontmoeting met moslimleerlingen in het christelijk onderwijs; ook was hij synodelid van de PKN. Tot zijn emeritaat stond hij in Bergum. Eerdere boeken: ‘Bijbel en andersgelovigen’ (1987) en ‘Pakkende preken’ (2009). Lees verder

Van Marxveldt, de koningin van het meisjesboek

Recensie van Monica Soeting, Cissy van Marxveldt. Een biografie. Atlas Contact, 464 blz.


Wie Cissy van Marxveldt zegt, zegt Joop ter Heul. Een naam waarbij mijn inmiddels oudere meisjeshart altijd een huppeltje maakt. Nog zie ik in het tomadorekje van mijn zus de vijf Witte Ravenpockets staan. Een halve herfstvakantie lag ik ermee op bed in mijn zolderkamertje. Plus de daarop volgende kerst- en krokusvakantie, want ik had nog niet meteen genoeg van die dartele Joop in haar rebellie tegen de vrouwelijke nuffigheid van een kleertjeszieke moeder en zuster. Lees verder

Over harde Friezen, oude Vlamingen en slappe Waterlanders

Recensie van Cor Trompetter, Doopsgezinden in Friesland 1530-1850. Bornmeer, 176 blz.

drie sterren


Kaft TrompetterDe schrijver

Cor Trompetter (1956) is historicus met een bijzondere belangstelling voor de geschiedenis van het platteland; hij promoveerde in 1995 op de rol van de doopsgezinde textielondernemers in Twente. Daarnaast is hij thuis in de Friese geschiedenis, blijkens zijn eerdere boek ‘Eén grote familie. Doopsgezinde elites in de Friese Zuidwesthoek 1600-1850’ (2007). In het dagelijkse leven is Trompetter wethouder in de Friese gemeente Weststellingwerf. Lees verder

Mieke, we maken er een Rolls-Royce van!

Interview met Mieke Melief, schrijfster van Hier in het Oosten alles wel. Een Amsterdamse familie in China (2016). 415 blz.


Kaft Melief“Mijn lievelingsoom trouwde in 1951 met een heel jonge Anneke de Jongh, die als expat-kind in China was opgegroeid en toen net een paar jaar terug was in Nederland. Er hing altijd zo’n aureool om de familie De Jongh heen: ze waren toch een beetje anders, kosmopolitisch. Ze hadden iets buitenlands, iets zwierigs dat Nederlanders in die tijd niet hadden. Maar hoe dat daar in China allemaal gegaan was, dat wist ik niet.

Dus toen ik met pensioen ging, leek het me leuk om haar daar eens naar te vragen en dat in een paar maanden op te schrijven. Ze begon toen al meteen over het jappenkamp in de Noord-Chinese stad Weihsien, Lees verder