De Antwerpse joden van dichtbij bekeken

Recensie van LUDO ABICHT, DE JODEN VAN ANTWERPEN. Uitgeverij Vrijdag, 150 blz.

vier sterren


Kaft AbichtDe schrijver

Ludo Abicht (1936) is een Vlaams filosoof en publicist. Hij groeide op in Antwerpen, was van 1961 tot 1971 jezuïet, studeerde naast filosofie klassieke en Germaanse taalkunde en doceerde vervolgens dertig jaar aan de Universiteit Antwerpen. ‘De tocht door de Woestijn’ (1996) over het Israëlisch-Palestijns vredesproces kon de Trouw-recensent indertijd niet bekoren. Daarnaast schreef Abicht onder meer ‘De Joden in België’ (1994) en ‘Geschiedenis van de Joden van de Lage Landen’ (2006). Zijn laatsteling was ‘De Bijbel. Een vrij zinnige lezing’ (2016), waarin hij het Boek der Boeken rationeel-empathisch interpreteert. Lees verder

De eeuwige metgezel van ook alle Japanners

Recensie van Shusaku Endo, Jezus. Het verhaal van een leven. Vertaald door Ernst Bergboer. Kok, 192 blz.

Drie sterren


Kaft EndoDe schrijver

Shusaku Endo (1923-1996) was een Japans katholiek schrijver. Zijn bekendste roman ‘Stilte’ (1966) speelt in de 17e eeuw en gaat over de geloofsverzaking van een jezuïet ten tijde van de wrede vervolging van Japanse christenen. Twee jaar terug herleefde de belangstelling voor Endo’s werk dankzij de verfilming van dit boek door Martin Scorsese, de regisseur van ook ‘The Last Temptation of Christ’. Endo wordt vanwege de overeenkomsten met ‘The Power and the Glory’ ook wel de Japanse Graham Greene genoemd; Willem Jan Otten heeft hem even hoog zitten als Dante en Dostojevski en voorzag de Nederlandse vertaling van Endo’s ‘Jezus’ van een bewonderende inleiding. Lees verder

Verstandige taal over kabbalistische mystiek

Recensie van Marcus van Loopik, Kabbala als levenskunst. Op zoek naar eenheid en heling. Skandalon, 320 blz.

drie sterren


Kaft Van LoopikDe schrijver

Marcus van Loopik (1950) is grafisch kunstenaar en als theoloog gespecialiseerd in de judaica. Hij promoveerde begin jaren ’90 aan de VU op het messianisme in de joodse liturgie; een recentere titel is ‘Balk en splinter’ (2011), waarin hij laat zien hoe de Bergrede ingebed ligt in het rabbijnse gedachtengoed uit Jezus’ tijd. Van Loopik is sinds maart 2017 lid van de liberaal joodse gemeente in Rotterdam. Lees verder

Waardoor voel je je Joods?

Recensie van Ronit Palache, Ontroerende onzin. De joodse identiteit in het Nederland van nu. Prometeus, 312 blz.

drie sterren


Kaft Palache - Ontroerende onzinDe schrijfster

Ronit Palache (1984) is hoofd publiciteit bij uitgeverij Prometeus en journaliste. Ze interviewt maandelijks onbekenden in een talkshow in de Rode Hoed en tussen 2013 tot 2016 schreef ze voor het Nieuw Israëlitische Weekblad in de rubriek ‘Mensch’ wekelijks een portretje van onbekende Joodse Nederlander. Palache gelooft niet in God, maar ze komt graag in de ‘snoge’, de Portugese synagoge in Amsterdam, waar haar vader voorzanger is. “Mijn jodendom bestaat voor tachtig procent uit dit gebouw,” vertelde ze begin december in een interview in Trouw. Lees verder

Meervoudig verbonden met het Heilige Land

Recensie van Gied ten Berge, ‘Kom en zie!’ Nieuwe pelgrims in het Heilige Land. Valkhofpers, Nijmegen (2016), 227 blz.

drie sterren


kaft Ten Berge Kom en zie!De schrijver

Gied ten Berge (1948) is socioloog en theoloog en was indertijd een bekende naam in het Interkerkelijk Vredeberaad (IKV) en Pax Christi. Tegenwoordig is hij voorzitter van het Steuncomité Israëlische Vredes- en Mensenrechtenorganisaties en lid van de werkgroep Kairos Palestina Nederland, die steun zoekt voor vredesinitiatieven van Palestijnse christenen. In 2006 schreef hij samen met historica en echtgenote Wantje Fritschy een boek over de pelgrimstocht naar Santiago de Compostela. Vijf jaar geleden verscheen zijn ‘Land van mensen’, over de confrontaties en dialoog tussen christenen, joden en moslims in Israël en Palestina. Lees verder

Warme biografie van de historische Jezus

Recensie van Fik Meijer, Jezus en de vijfde evangelist. Athenaeum-Polak & Van Gennep. Amsterdam, 2015. 352 blz.

drie sterren


Kaft Fik Meijer, Jezus en de vijfde evangelistDe schrijver

Fik Meijer (1942) is classicus, onderwaterarcheoloog en emeritus-hoogleraar Oude geschiedenis. Hij schreef boeken over o.a. gladiatoren, Vercingetorix (de leider van de Gallische opstand tegen Julius Caesar) en Paulus’ zeereis naar Rome. In de jaren ’90 vertaalde hij met Marinus Wes het werk van Flavius Josephus, een omstreden Joods historicus uit de eerste eeuw. Meijer kreeg in 2005 de Oikos-publieksprijs voor de manier waarop hij de Oudheid onder de aandacht van een groot publiek wist te brengen. Lees verder

Historisch bloedbad in Jemen

Recensie van Pieter W. van der Horst, Het joodse Koninkrijk van Himyar en de christelijke martelaars van Nadjrân. Joden en christenen in Arabië in de zesde eeuw. Amsterdam, Athenaeum-Polak & Van Gennep, 2015. 118 blz.

Vier sterren


Kaft Van der Horst, Het joods koninkrijk van HimyarDe schrijver

Classicus, semitist en theoloog Pieter van der Horst (1946) was hoogleraar in Utrecht, met als specialisme o.a. de Joodse en hellenistische wereld van het vroege christendom. Hij schreef onder meer over de eerste (anti-Joodse) pogrom, in 38 in Alexandrië. In 2006 was er enige ophef rond zijn afscheidsrede over de mythe van het Joodse kannibalisme; het Utrechtse universiteitsbestuur liet hem toen enkele vermeend anti-islamitische passages uit zijn rede schrappen. Lees verder

De Vlaamse Van der Kaaij?

Recensie van Johan Leman, Van totem tot verrezen Heer. Een historisch-antropologisch verhaaL (2014). Pelckmans, 270 blz.

Vijf sterren


Kaft Leman, Van totem tot verrezen HeerDe schrijver

Johan Leman (1946) is dominicaan en emeritus hoogleraar sociale en culturele antropologie aan de Katholieke Universiteit Leuven. Als theoloog studeerde hij destijds af op de deuteronomische redactie van de eerste vier bijbelboeken. Een centraal thema uit zijn armlange publicatielijst is het verband tussen etniciteit en religie, bijvoorbeeld over de Iraanse pinkstergemeente in Istanbul en familieverwantschappen bij de Italiaanse Jehovagetuigen in Brussel. In België is Leman vooral gekend om zijn inzet voor minder bedeelden en migranten: hij was jarenlang het gezicht van het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racismebestrijding. Lees verder

Jood tussen Marrakesh en Amsterdam

Recensie van Mercedes García-Arenal en Gerard Wiegers, Samuel Pallache. Koopman, kaper en diplomaat tussen Marrakesh en Amsterdam. Amsterdam: Amsterdam University Press. 341 blz.

vier sterren


Kaft García-Arenal, Samuel PallacheDe schrijvers

Mercedes García-Arenal studeerde Arabisch en Hebreeuws en is inmiddels vooraanstaand hoogleraar islam aan de Hoge Raad voor Wetenschappelijk Onderzoek (CSIS) in Madrid. Haar specialiteit is de religieuze geschiedenis van het Iberische schiereiland en de Maghreblanden. Vooral religieuze minderheden als (bekeerde) moslims, joden en christenen hebben haar belangstelling; ze is dan ook goed thuis in de archieven van de Spaanse inquisitie.

Gerard Wiegers is hoogleraar religiewetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam en deed o.a. onderzoek naar de ‘moriscos’ (Spaanse moslims die na de val van Granada in 1492 christen waren geworden). Op dit moment leidt hij een onderzoek naar de gevoelige relatie tussen moslims en joden in het hedendaagse Amsterdam en Londen. Lees verder

Het beloofde land ligt op de Veluwe

Recensie van Henk Vreekamp, Als Freyja zich laat zien. De code van het christendom (2013). Boekencentrum, 366 blz.

Twee sterren


Kaft Vreekamp, Als Freyja zich laat zienDe schrijver

Epenaar Henk Vreekamp (1943) komt uit een bevindelijk Veluws geslacht, studeerde theologie in Utrecht en promoveerde in 1982 op het proefschrift De vreze des Heeren. Vooral de theologische relatie van de kerk met het Jodendom heeft zijn belangstelling. Daarnaast is hij gefascineerd door de heidense wortels van zijn geloof. Zijn zoektocht daarnaar leverde een trilogie op: Zwijgen bij volle maan (2003), De tovenaar en de dominee (2010) en nu dan het sluitstuk, Als Freyja zich laat zien. Lees verder