Tag archieven: Theodor W. Adorno

Wat we in 1949 al konden weten over de volksmenners van nu

Geplaatst op door

Essay over de actualiteit van het boek ‘Prophets of Deceit. A Study of the Techniques of the American Agitator’ (1949) van Leo Löwenthal en Norbert Guterman

Een vijfenzeventig jaar oud Amerikaans onderzoek, dat kan verklaren waarom extreem rechts op dit moment ook in Europa weer zo’n opgang maakt? Jazeker! Leo Löwenthal deed er met Norbert Guterman indertijd verslag van in ‘Prophets of Deceit’, dat sinds 2021 als ‘Falsche Propheten’ weer in de Duitse boekwinkels ligt. De Keulse schrijver Martin Mittelmeier vertelde me erover, tijdens een interview over zijn boek ‘Vrijheid en duisternis’.

Dat ging over het verhaal achter de ‘Dialectiek van de Verlichting’ van Max Horkheimer en Theodor Adorno, die daarin filosofisch uit de doeken hadden gedaan waardoor de Verlichting halverwege de vorige eeuw was omgeslagen in de ongekende barbarij van het nazisme. Maar, tipte Mittelmeier, als je concreet wilt begrijpen hoe en waarom het rechtse populisme ook nu weer zo in de lift zit, dan zou je Löwenthal moeten lezen. Mittelmeier had gelijk. Sterker nog: ‘Prophets of Deceit’ moet heel gauw in het Nederlands vertaald worden. Lees verder →

Door en door romantisch

Geplaatst op door

Leestip Maarten Doorman, De romantische orde. Amsterdam: Bert Bakker, 2004, 283 pag.

Kaft Doorman, De romantische ordeHoogleraar en filosoof betoogt dat onze (westerse) cultuur door en door romantisch is, zelfs (juist) als we niks van (valse) sentimenten willen weten. Maar zolang we denken in contrasten als cultuur-natuur, echt-onecht, verstand-gevoel, kunst-werkelijkheid, man-vrouw enz.enz. èn al die tegenstellingen ook nog willen overwinnen, zal dat nog zo blijven ook. Auteur leunt stevig op Adorno en Horkheimer en komt uiteindelijk gewoon op Hegel uit. Onderweg tuimelt er een overdaad aan filosofen uit de kast. Hoofdstuk over het begrip natie is tien jaar nogal gedateerd. En ach ja: Jeff Koons. Ook al lang niets meer van gehoord.

Hans Driessen: ‘Adorno heeft voor 10.000% gelijk gekregen’

Geplaatst op door

Interview met Hans Driessen, vertaler van Adorno’s Minima moralia (1951/2013)

Hans Driessen (foto Jörgen Caris)Ooit, in de jaren ’70, was Adorno met Marcuse en Sartre verplichte lectuur voor aankomende intellectuelen. Wie het hart op de juiste plaats had, maar niet wilde heulen met het reëel bestaande socialisme, had wel iets van hem in de kast staan. Niemand kon namelijk zo stellig, zo poëtisch en met zoveel gezag opschrijven wat er mis was met de commerciële Amerikaanse massacultuur. Ook gaf hij de naoorlogse generatie oog voor totalitaire tendensen – van welke politieke signatuur dan ook. Lees verder →