Wat we in 1949 al konden weten over de volksmenners van nu

Essay over de actualiteit van het boek ‘Prophets of Deceit. A Study of the Techniques of the American Agitator’ (1949) van Leo Löwenthal en Norbert Guterman


Een vijfenzeventig jaar oud Amerikaans onderzoek, dat kan verklaren waarom extreem rechts op dit moment ook in Europa weer zo’n opgang maakt? Jazeker! Leo Löwenthal deed er met Norbert Guterman indertijd verslag van in ‘Prophets of Deceit’, dat sinds 2021 als ‘Falsche Propheten’ weer in de Duitse boekwinkels ligt. De Keulse schrijver Martin Mittelmeier vertelde me erover, tijdens een interview over zijn boek ‘Vrijheid en duisternis’.

Dat ging over het verhaal achter de ‘Dialectiek van de Verlichting’ van Max Horkheimer en Theodor Adorno, die daarin filosofisch uit de doeken hadden gedaan waardoor de Verlichting halverwege de vorige eeuw was omgeslagen in de ongekende barbarij van het nazisme. Maar, tipte Mittelmeier, als je concreet wilt begrijpen hoe en waarom het rechtse populisme ook nu weer zo in de lift zit, dan zou je Löwenthal moeten lezen. Mittelmeier had gelijk. Sterker nog: ‘Prophets of Deceit’ moet heel gauw in het Nederlands vertaald worden. Lees verder

Au revoir la Russie, bonjour Paris

Recensie van Helen Rappaport, De Romanovs na de val. Ballingschap in het Parijs van de Belle Époque ten tijde van revolutie en oorlog. Uit het Engels vertaald door Paul Janse en Rob de Ridder. Spectrum, 368 blz.


Kaft RappaportEen boek over ‘Zaroebezjnaja Roes’, oftewel ‘Rusland buiten de grenzen’? Toen de Engelse historica Helen Rappaport (1947) in 2021 haar boek naar de drukker stuurde, zal ze niet bevroed hebben dat die uitdrukking inmiddels oorlogszuchtige beelden oproept. Maar een dikke eeuw geleden waren het toch heus Russen die met tienduizenden tegelijk hun land uit vluchtten. Ze kwamen toen veelal terecht in Parijs, waar ze in het begin van harte welkom waren. Lees verder

Beklemmend bericht voor een planeet op drift

Recensie van Mohsin Hamid, Exit West. Uit het Engels vertaald door Saskia van der Lingen. Amsterdam: Bezig Bij, 2017, 223 blz.


Kaft Hamid Exit WestMohsin Hamid (1971) is een echte wereldburger. Geboren in Lahore (Pakistan), deels opgegroeid in de Verenigde Staten, aan de universiteit van Harvard opgeleid tot jurist en in Princeton als schrijver in de leer geweest bij Nobelprijswinnares Toni Morrison. Sinds 2006 ook in het bezit van een Brits paspoort en inmiddels terug in Lahore of onderweg naar New York, Londen of Griekenland – een globetrotter die net zo makkelijk het vliegtuig pakt als u en ik auto, trein of fiets. Vooropgesteld natuurlijk dat hij vlot door de douane komt en niet eerst moet bewijzen dat hij geen snode plannen heeft. Lees verder

Europa opnieuw gekerstend

Recensie van David Dessin, God is een vluchteling. De terugkeer van het christendom in de Lage Landen. Polis, 216 blz.

vijf sterren


Kaft David DessinDe schrijver

Vlaming David Dessin is filosoof en heeft aan de Universiteit Antwerpen onderzoek gedaan naar de religieuze duiding van het werk van Kafka. Hij was medeauteur van ‘Het beloofde land’ (2014), een mentale reis naar het oude en hedendaagse Israël/Palestina. Sinds vorig jaar is hij adviseur ideologie van de liberaal-conservatieve Nieuw-Vlaamse Alliantie, de grootste partij van Vlaanderen. Lees verder

Frédéric Lenoir zoekt het geluk

Interview met Frédéric Lenoir, filosoof en schrijver van het boek Over geluk.


Afgelopen weekend was filosoof Frédéric Lenoir een belangrijke publiekstrekker van het jaarlijkse Happinez-festival. Inderdaad een prima plek om te vertellen over zijn onlangs vertaalde boek ‘Over geluk’, waarin hij het begrip ‘geluk’ ontrafelt, in oost en west, van Boeddha tot Schopenhauer, bij Aristoteles, Tchouang-tse, Epicurus en Montaigne. En hij uiteindelijk terecht komt bij Spinoza. Lees verder