Gregoriaans met pretoogjes

Recensie van David Steindl-Rast, Muziek van de stilte. Leven op het ritme van de getijden. Uit het Engels vertaald door Annemarie Verschoor-ten Dam. Berne Media, 128 blz.

Drie sterren


De schrijver

David Steindl-Rast (1926) is een Oostenrijks-Amerikaanse benedictijner monnik, schrijver en kluizenaar, als hij tenminste niet de wereld afreist met lezingen over de christelijk-boeddhistische dialoog en de spirituele praktijk van dankbaarheid. Hij staat een pluralistische theologie voor, waarin elke religie binnen haar eigen historische en culturele context een vergelijkbare functie vervult en geen enkel geloof kan claimen het enige ware heil in pacht te hebben. Lees verder

Nuchter feminisme

Recensie van Jolande Withuis, ‘Vrouw en vrijheid’. De Bezige Bij, 184 blz.


U kent Withuis wellicht van haar biografieën van koningin Juliana en beeldend kunstenares Jeanne Bieruma Oosting, die zich niet in een hokje liet stoppen. In 2022 vertelde Withuis in haar Huizinga-lezing over het hoe en waarom daarvan en dat kunt u in de bundel ‘Vrouw en vrijheid’ nog eens op uw gemak nalezen. Opgenomen daarin ook enkele open brieven aan vrouwen als Simone de Beauvoir en Ayaan Hirsi Ali, met wie Withuis zich zeer verwant voelt.

Ja, Withuis is feminist en wel van het liberaal-nuchtere soort. Dus niks geen gedweep dat vrouwen van nature betere mensen zouden zijn, want vredelievender, zorgzamer, intuïtiever enz. Daarnaast kan ze zich boos maken over hoe de medische stand er klakkeloos vanuit gaat dat een borstamputatie een aanslag is op je ‘vrouwelijkheid’ en ook aan identiteits- en zwart-witdenken heeft zij haar broertje dood. Lees verder

Waarom droeg Jackie K. een sluier?

Recensie van Mineke Schipper, ‘Weduwen. Een nooit vertelde geschiedenis’. Prometheus, 248 blz.


Misschien moet je het eerst zelf worden om het te beseffen, maar een flink deel van de wereldbevolking is weduwe. Vrouwen worden immers gemiddeld ouder dan mannen en ze trouwen bijna overal met een man die ietsje tot stukken ouder is. Benijd wordt hun lot zelden, zeker als ze veel van hun partner hielden, iets wat voor weduwnaars natuurlijk evengoed geldt.

Toch denk ik bij het woord weduwe niet alleen aan verdriet en medeleven, maar ook aan zelfstandige en kordate vrouwen als de Weduwe Van Nelle, Joustra en mijn eigen oma, die na de dood van hun man het familiebedrijfje in zware shag en koffie, berenburg respectievelijk thee pas echt deden opbloeien. Lees verder

Van de baby en de koffer

Recensie van Awraham Soetendorp en Annemiek Leclaire, ‘Levenslessen van een rabbijn’. Balans, 155 blz.

5 sterren


De schrijvers

Awraham Soetendorp (1943) was van 1968 tot 2008 rabbijn van de Liberaal Joodse Gemeente in Den Haag. Daarnaast reisde hij stad, land en wereld af als president / oprichter / lid van bijvoorbeeld het fonds Hoop voor Kinderen, het Internationale Groene Kruis en de beweging One Voice, dat vredesgroepen in Palestina en Israël bij elkaar brengt. Zijn levenslessen werden opgetekend door NRC-journaliste Annemiek Leclaire (1969), die al heel wat interviews over zingeving op haar naam heeft staan. Lees verder

Optreden Marcel & Marijke + Marienke 21 januari in Zevenaar

Op zaterdagavond 21 januari spelen pianist Marcel Beukeboom & ik van 21.30 tot 22.30 uur in Muziekcafé De Lantaern, Hooge Bongert 3 in Zevenaar (gratis entree). Met o.a. zelf uit het Gronings vertaalde liedjes van Ede Staal en een tekst van Margré Mollink over ei met spek op de melodie van ‘Yesterday’. Plus onze nieuwste aanwinst: de Bladblazersblues!


Update zaterdagmorgen 21 januari: Omdat de act van 20.30 uur wegens ziekte uitvalt, begint de avond met een instant-optreden van Duo Marienke, met liedjes van Jan Rot, Zjef Vanuytsel en onze eigen Nederlandse versie van Emily Barkers Nostalgia: Heimwee.

Duivelse literatuur

Bas Jongenelen, De duivel in de Nederlandse literatuur. Gompel&Svacina, 229 blz.

Vier sterren


De schrijver

Bas Jongenelen (1968) promoveerde in 2019 op de humor uit het jaar 1561 en is nu docent Nederlands aan de Fontys Lerarenopleiding Tilburg. Daarnaast schrijft hij sonnettenbundels met intrigerende titels als ‘Handboek veehouderij’, bevlogen studieboeken en nuttige werkjes zoals over hoe je een goed artikel voor de opiniepagina in een krant schrijft. Verder verzint hij zo af en toe een goocheltruc.

De thematiek

En nu dus een boek over de duivel in de Nederlandse literatuur. En dan niet als theologisch concept, maar als personage in Nederlandse romans, verhalen, gedichten, popsongs, stripverhalen, vanaf de Middeleeuwen tot nu. Lees verder

Het moeizame ontstaan van de ‘Dialectiek van de Verlichting’

Interview met Martin Mittelmeier, auteur van Vrijheid en duisternis. Hoe twee filosofen van de Frankfurter Schule het boek van de eeuw schreven. Uit het Duits vertaald door Mark Wildschut, Ten Have, 286 blz.


De ‘Dialectiek van de Verlichting’ is een van de belangrijkste (maar ook moeilijkste) filosofische boeken van de vorige eeuw. Martin Mittelmeier schreef een boek over hoe het ontstond en wat dat te maken had met het leven van de schrijvers ervan, Max Horkheimer en Theodor W. Adorno. En dat het een wonder is dat hun boek ooit verschenen is en eigenlijk nog lang niet af was.

Martin Mittelmeier was al snel verkocht toen hij in de jaren ’90 als ‘stuurloze doorsneestudent’ verzeild raakte in een seminar over de ‘Dialectiek van de Verlichting’, het belangrijkste werk van Max Horkheimer en Theodor W. Adorno , twee filosofen uit de Frankfurter Schule. Lees verder