Secretaris op zee

Leestip Jan van Aken, De dwaas van Palmyra. Utrecht: Prometheus, 2003, 233 pag.


Kaft Van Aken, De dwaas van PalmyraHistorische roman, speelt in de 1ste eeuw. Hoofdpersoon is Damis, de secretaris en (pseudo-)biograaf van de indertijd beroemde filosoof en asceet Apollonius van Tyana. Damis probeert zich bij zijn meester te voegen, maar dobbert nogal stuurloos rond op de Middellandse Zee. Gelukkig zit / ligt er een zeer aantrekkelijke en zeer volwassen vrouw (vaste tegenspeelster bij Van Aken) aan boord, op wie hij indruk kan maken met de avonturen die hij met zijn baas heeft beleefd. Zeer los gebaseerd op Philostratus. De dwaas uit de titel blijft erg vaag. Is het Damis zelf? Een schim van Apollonius’ tijdgenoot en collega Jezus? De tegenvoeter van Johannes de Doper? Of gewoon geheimzinnig gedoe?

Door en door romantisch

Leestip Maarten Doorman, De romantische orde. Amsterdam: Bert Bakker, 2004, 283 pag.


Kaft Doorman, De romantische ordeHoogleraar en filosoof betoogt dat onze (westerse) cultuur door en door romantisch is, zelfs (juist) als we niks van (valse) sentimenten willen weten. Maar zolang we denken in contrasten als cultuur-natuur, echt-onecht, verstand-gevoel, kunst-werkelijkheid, man-vrouw enz.enz. èn al die tegenstellingen ook nog willen overwinnen, zal dat nog zo blijven ook. Auteur leunt stevig op Adorno en Horkheimer en komt uiteindelijk gewoon op Hegel uit. Onderweg tuimelt er een overdaad aan filosofen uit de kast. Hoofdstuk over het begrip natie is tien jaar nogal gedateerd. En ach ja: Jeff Koons. Ook al lang niets meer van gehoord.

Waarom geloven best redelijk is

Leestip Stefan Paas en Rik Peels, God bewijzen. Argumenten voor en tegen geloven. Amsterdam: Balans, 2013, 382 pag.


Kaft Paas en Peels, God bewijzenScherpzinnig betoog over waarom het helemaal niet onredelijk is om in God te geloven – integendeel. VU-academici Paas (theoloog) en Peels (filosoof) keren alle bekende atheïstische argumenten vakkundig binnenste buiten en dagen uit: hoezo moet de gelovige bewijzen dat God bestaat? Laat de ongelovige maar eens bewijzen dat God niet bestaat! Zeer voedzame lectuur voor wie wel eens te horen krijgt dat je niet goed bij je verstand bent als je ‘nog’ gelooft. Geen gemakkelijk onderwerp, wel heel goed geschreven; terechte winnaar van de prijs voor het beste theologische boek van 2014.

Vrouwen in de ban van Paulus

Leestip Vrouwen naast Paulus. Twee romans uit het vroege christendom. Vertaald door Vincent Hunink, ingeleid door Fik Meijer. Budel: Damon, 124 pag.


Kaft Vrouwen naast PaulusVertaling van twee ‘romans’ uit de eerste eeuwen van onze jaartelling. Over hoe ene Thecla, Xanthippe (nee, niet de vrouw van Socrates), haar bloedmooie zus Polyxene en Rebecca ‘uit het volk van Israël’ in de ban van de apostel Paulus raken en zich bij hem willen sluiten. Wat nog niet meevalt, met al die heidense verloofdes, echtgenoten en andere wellustelingen in de buurt. Inleider Meijer probeert de vrouwvijandige kant van Paulus in een zachter licht te plaatsen. Lukt niet echt, want kan een vrouw ooit te veel rechten aan haar vrijheid ontlenen? Historisch interessant tussendoortje, waar meestervertaler Hunink duidelijk lol in had.

Mededogen als middel tegen terreur

Recensie van Thich Nhat Hanh, Spreken met liefde, luisteren met compassie. Ten Have, Utrecht, 120 blz.

drie sterren


Kaft Thich Nhat Hanh, Spreken met liefde, luisteren met compassieDe schrijver

Thich (‘Eerwaarde’) Nhat Hanh werd in 1926 geboren in Vietnam en koos al jong voor een bestaan als zenmonnik. Tijdens de Vietnamoorlog werd hij bekend als vredesactivist, wat hem in 1966 op verbanning kwam te staan. Hij stichtte vervolgens in de Dordogne de meditatiegemeenschap ‘Plum Village’ en werd in 1967 door Martin Luther King (tevergeefs) voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Vrede. Veel van zijn gedichten en boeken zijn ook in het Nederlands vertaald, zoals Vrede aanraken (1996) en Boeddha leeft, Christus leeft (2000), waarin hij Jezus beschrijft als ‘de boeddha van het Westen’. Lees verder

Een weerspannige fundamentalist

Leestip Mohsin Hamid, De val van een fundamentalist (2007). Amsterdam: Bezig Bij, 206 pag.


Kaft Hamid, De val van een fundamentalistBijzonder intelligente roman over hoe een briljante en gevoelige Pakistaanse jongeman eerst als yup carrière maakt in de VS en na 11 september steeds anti-Amerikaanser wordt. De monoloog is eerlijk, maar laat ook zien wat de blinde vlekken van verteller Changez zijn. Degelijk geconstrueerd verhaal, zonder dat dat stoort. Dat geldt ook voor de symbolische verwijzingen, zoals de naam van de wegkwijnende geliefde (Erica, rijmt op Amerika), van het bedrijf waarvoor hij werkt (Underwood Samson / US) en van de Chileense boekhandelaar die hem tot inzicht (?) brengt (Juan-Bautista, oftewel Johannes de Doper). Terrorismedeskundige Beatrice de Graaf was ook onder de indruk.

Tbs in de praktijk

Leestip Léonie Holtes, Ervaring niet vereist. Nagelaten document. Een jonge psychologe over haar werk in een tbs-kliniek (2013). Podium, 223 pag.


Kaft Leonie Holtes, Ervaring niet vereistVerbijsterend verslag van psychologe hoe het eraan toegaat in tbs-klinieken. Men doet maar wat, gooit pas afgestudeerde meisjes voor de leeuwen en alle betrokkenen (gevangenen en personeel) zijn de dupe. Parlementaire enquête uit 2005-2006 blijkt nog nauwelijks iets te hebben uitgehaald. Groot contrast tussen de jeugdige naïviteit en het perfectionisme van de schrijfster en de perverse werkelijkheid. Wrang detail (gevolg?): na haar ontslag werd Holtes zelf psychotisch. Ze maakte op 16 mei 2011 een einde aan haar leven.

Verwant artikel: interview met Rein Gerritsen.

Liever in therapie dan naar Lourdes

Recensie van Anselm Grün, Het kwaad overwinnen met liefde en vertrouwen. Wegen naar een verzoende samenleving. Ten Have, Utrecht, 159 blz.

vier sterren


Kaft Grün, Het kwaad overwinnen met liefde en vertrouwenDe schrijver

Al meteen na zijn gymnasiumdiploma meldde Anselm Grün (1945) zich als novice aan de poort van de Benedictijner abdij van Münsterschwarzach. Hij studeerde vervolgens niet alleen filosofie en katholieke theologie, maar ook bedrijfswetenschappen. Zijn eerste boek, Reinheit des Herzens, verscheen in 1976 en inmiddels heeft hij enkele honderden titels op zijn naam staan, die in minstens dertig talen vertaald zijn (waaronder het Fries). Lees verder

Hoe Noord-Nederland calvinistisch werd

Recensie van Harm Veldman, Menso Alting 1541-1612. Hervormer van Noord-Nederland en Emden. Werkman, Groningen; 123 blz.

twee sterren


omslag menso altingDe schrijver

Harm Veldman (1942) gaf jarenlang geschiedenis aan het Gomarus College in Groningen en schreef De fakkel van het Woord, een serie kerkhistorische lesboeken voor het gereformeerde voortgezet onderwijs. In 2009 promoveerde hij in Kampen op een standaardwerk over het leven van Hendrik de Cock, die fameuze dominee uit Ulrum die zich in 1834 afscheidde van de hervormde kerk. Lees verder

Kaalslag als kans

Recensie van Werner Pieterse, Wat blijft. God na de kaalslag (2014). Utrecht: Kok, 188 blz.

drie sterren


Kaft Pieterse, Wat blijftDe schrijver

Zeeuw Werner Pieterse (1970) studeerde theologie in Utrecht, liep stage in Bulgarije en studeerde af op hoe Afrikaanse theologes aankijken tegen hiv en aids. Van 2002 tot 2006 was hij voor Kerk in Actie docent aan een presbyteriaans seminarie in Kumba, in Kameroen. Terug in Nederland aanvaardde hij een beroep in Heinkenszand (Zuid-Beveland) en sinds vorig jaar december is hij predikant bij de Protestantse Wijkgemeente Amstelveen-Zuid. Lees verder