Het moeizame ontstaan van de ‘Dialectiek van de Verlichting’

Interview met Martin Mittelmeier, auteur van Vrijheid en duisternis. Hoe twee filosofen van de Frankfurter Schule het boek van de eeuw schreven. Uit het Duits vertaald door Mark Wildschut, Ten Have, 286 blz.


De ‘Dialectiek van de Verlichting’ is een van de belangrijkste (maar ook moeilijkste) filosofische boeken van de vorige eeuw. Martin Mittelmeier schreef een boek over hoe het ontstond en wat dat te maken had met het leven van de schrijvers ervan, Max Horkheimer en Theodor W. Adorno. En dat het een wonder is dat hun boek ooit verschenen is en eigenlijk nog lang niet af was.

Martin Mittelmeier was al snel verkocht toen hij in de jaren ’90 als ‘stuurloze doorsneestudent’ verzeild raakte in een seminar over de ‘Dialectiek van de Verlichting’, het belangrijkste werk van Max Horkheimer en Theodor W. Adorno , twee filosofen uit de Frankfurter Schule. Lees verder

De stad als spiritueel probleem

Recensie van Jacques Ellul, De grote stad. Een bijbels perspectief. Uit het Frans vertaald door Marianne van Reenen. Skandalon, 272 blz.

Drie sterren


Kaft EllulDe schrijver

De Franse socioloog Jacques Ellul (1912-1994) was tot nu toe in Nederland hoogstens onder vakgenoten bekend om zijn kritische ideeën over techniek, geld en macht. Nog minder bekend is dat hij streng gereformeerd was en als theoloog in de jaren ’70 in de Engelstalige wereld naam heeft gemaakt met een controversieel boek over de grote stad als spiritueel probleem. Geschreven had hij dat ‘Sans feu ni lieu’ overigens al rond 1950, tussen de puinhopen van de Tweede Wereldoorlog. Onlangs is dit inmiddels klassieke boek onder de titel ‘De grote stad’ dan eindelijk in het Nederlands verschenen. Lees verder

Door en door romantisch

Leestip Maarten Doorman, De romantische orde. Amsterdam: Bert Bakker, 2004, 283 pag.


Kaft Doorman, De romantische ordeHoogleraar en filosoof betoogt dat onze (westerse) cultuur door en door romantisch is, zelfs (juist) als we niks van (valse) sentimenten willen weten. Maar zolang we denken in contrasten als cultuur-natuur, echt-onecht, verstand-gevoel, kunst-werkelijkheid, man-vrouw enz.enz. èn al die tegenstellingen ook nog willen overwinnen, zal dat nog zo blijven ook. Auteur leunt stevig op Adorno en Horkheimer en komt uiteindelijk gewoon op Hegel uit. Onderweg tuimelt er een overdaad aan filosofen uit de kast. Hoofdstuk over het begrip natie is tien jaar nogal gedateerd. En ach ja: Jeff Koons. Ook al lang niets meer van gehoord.