Godsdienstgeschiedenis met plezant Frans accent

Recensie van Frédéric Lenoir, God. Voor zoekers, twijfelaars, gelovigen en atheïsten. Ten Have, 2013. 224 blz.

vier sterren


Kaft Frédéric Lenoir, GodDe schrijver

Fransman Frédéric Lenoir (1962) is filosoof en godsdienstwetenschapper. Hij werd op zijn dertiende al gegrepen door Plato, promoveerde op het boeddhisme in het Westen en doceert sinds 1991 aan de prestigieuze École des hautes études en sciences sociales. Andere in het Nederlands vertaalde titels van deze fotogenieke succesauteur zijn De Da Vinci Code gekraakt (2005), De filosofie van Christus (2008) en De wereldziel, een roman uit 2013. Verder maakt hij voor radio France Culture wekelijks het programma Les racines du ciel (De wortels van de hemel) en schrijft hij scenario’s voor theater en stripverhalen. Lees verder

Laat Jezus toch gewoon Jezus zijn

Interview met Johan Leman over Edward van der Kaaijs De ongemakkelijke waarheid van het christendom

copyright foto Johan Leman: Bart Van der Moeren


Foto Leman Bart Van der MoerenTweeduizend jaar na dato zijn we nog niet over de historische Jezus uitgepraat. Kwam hij nu wel of niet uit Nazareth? Is hij werkelijk gekruisigd? Opgestaan? Kan dat eigenlijk wel? Hoe betrouwbaar zijn de historische bronnen? Wat is mythe en wat is waar gebeurd? Lees verder

Het mystieke hart van de islam klopt soms in het wijnhuis

Recensie van Asghar Seyed-Gohrab, Soefisme. Een levende traditie. Prometheus / Bert Bakker, 2015, 222 blz.

vier sterren


Kaft Seyed-Gohrab, SoefismeDe schrijver

Asghar Seyed-Gohrab (1968) werd geboren in Teheran en woont sinds 1986 in Nederland. Hij promoveerde op de mystieke kanten van de romance tussen Layli en Majnun, een episch liefdesverhaal uit de 12e eeuw van de Perzische dichter Nizami. Op dit moment is Seyed-Gohrab docent bij de universitaire opleiding Midden-Oostenstudies in Leiden en doet hij onderzoek naar de lijnen tussen de klassieke islamitische mystiek en de hedendaagse politieke geschiedenis van Iran. Lees verder

De ideale kerk heet ‘Cheers’

Recensie van Harald Overeem, Om te geloven heb ik de kerk nodig. Met een woord vooraf van Arjan Plaisier. Ark media, 95 blz.

drie sterren


Kaft Overeem, Om te geloven heb ik de kerk nodigDe schrijver

Harald Overeem (1968) is sinds 2010 protestant predikant in Boskoop; daarvoor werkte hij bij de Artios Bijbelschool in Ede en was hij jarenlang docent en mentor bij bijbelschool de Wittenberg in Zeist. Eerdere schreef hij bijbelstudies als Kolossenzen (2004), Exodus (2010); ook was hij co-auteur van Barrevoets. Op weg naar Pasen: kalender voor de veertigdagentijd (2014). Daarnaast schrijft-blogt hij regelmatig voor het geloofsopbouwende magazine Groei. Lees verder

De Vlaamse Van der Kaaij?

Recensie van Johan Leman, Van totem tot verrezen Heer. Een historisch-antropologisch verhaaL (2014). Pelckmans, 270 blz.

Vijf sterren


Kaft Leman, Van totem tot verrezen HeerDe schrijver

Johan Leman (1946) is dominicaan en emeritus hoogleraar sociale en culturele antropologie aan de Katholieke Universiteit Leuven. Als theoloog studeerde hij destijds af op de deuteronomische redactie van de eerste vier bijbelboeken. Een centraal thema uit zijn armlange publicatielijst is het verband tussen etniciteit en religie, bijvoorbeeld over de Iraanse pinkstergemeente in Istanbul en familieverwantschappen bij de Italiaanse Jehovagetuigen in Brussel. In België is Leman vooral gekend om zijn inzet voor minder bedeelden en migranten: hij was jarenlang het gezicht van het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racismebestrijding. Lees verder

Waanzin, een zegen voor de mensheid

Interview met André Klukhuhn, chemicus, filosoof en schrijver van Over de grenzen van de rede. Amsterdam: Prometheus/Bert Bakker (2015).

Copyright Foto’s André Klukhuhn: Patrick Post


Vanuit evolutionair oogpunt is waanzin noodzakelijk. Alle belangrijke kunstenaars, filosofen, wetenschappers en mystici waren gek, betoogt filosoof André Klukhuhn.


André Klukhuhn (copyright foto: Patrick Post)

Na de slaven, de arbeiders, de vrouwen en de homoseksuelen zijn de waanzinnigen aan de beurt om zich te emanciperen, stelt filosoof André Klukhuhn in zijn nieuwste boek, Over de grenzen van de rede. En niet alleen omdat een menswaardige en respectvolle behandeling voor de waanzinnigen zelf natuurlijk veel prettiger is – de geschiedenis staat bol van de gruwelijkheden waarvan je als gek het slachtoffer kon worden, soms zelfs vanuit de beste bedoelingen. Maar ook omdat we met z’n allen niet zonder mensen kunnen aan wie een of veel steekjes los zitten. Waanzin (waaronder Klukhuhn ook religieuze ervaringen rekent) is zelfs cruciaal voor de instandhouding van de menselijke soort, is agnost Klukhuhns conclusie. Lees verder

Knokken om een moskee

Recensie van Kemal Rijken, De Westermoskee en de geschiedenis van de Nederlandse godsdienstvrijheid. Atlas Contact (2014), 318 blz.

Vijf sterren


Kaft Rijken, De WestermoskeeDe schrijver

Kemal Rijken (1980) is historicus, politicoloog en journalist. Hij heeft een Nederlandse moeder en een Turkse vader, die heilig gelooft in de scheiding tussen moskee en staat zoals de seculiere Kemal Atatürk die indertijd heeft ingevoerd. Rijken heeft een bijzondere belangstelling voor minderheden, blijkens zijn boek Roma (2012), over de geschiedenis van de Nederlandse Sinti en Roma. Daarnaast zit hij als ‘mystery burger’ regelmatig op de publieke tribune bij gemeenteraadsvergaderingen ergens in Nederland, om de lokale bestuurders vervolgens in een column voor het tijdschrift Binnenlands bestuur tips te geven over hoe het beter kan. Lees verder

Op weg naar een ‘seculiere’ islam?

Recensie van Mohamed Ajouaou, Wie is moslim? Geloof en secularisatie onder westerse moslims. Zoetermeer: Meinema, 2014. 237 blz.

drie sterren


kaft Ajouaou, Wie is moslim?De schrijver

Mohamed Ajouaou (1968) is een Nederlands burger van Marokkaanse afkomst. Hij volgde een sociaal-culturele opleiding en is sinds 2007 hoofd islamitische geestelijke verzorging bij het Ministerie van Veiligheid en Justitie. Vijf jaar terug promoveerde hij op de dissertatie ‘Imam achter tralies’, dat werd uitgeroepen tot de beste Nederlandstalige islamitische theologische publicatie van het decennium. Tegenwoordig doet hij als docent islam aan de Vrije Universiteit onderzoek naar de betekenis van het niet-canonieke du’a-gebed in de islam. Lees verder

Engelen met een apenstaart

Twee reacties bij de verschijning van Karen Armstrongs boek ‘In naam van God. Religie en geweld’. Amsterdam: Bezige Bij, 2015, 638 blz.


Kaft Armstrong In naam van GodReligie en geweld. Het lijken twee bloedige handen op één buik, vooral als het over de islam gaat. Maar ook christenen kunnen er wat van: kruistochten, brandstapels en – nog niet zo lang geleden – etnische zuiveringen in Bosnië. Vlijmscherpe argumenten tegen elke vorm van religie? Maakt het geloof mensen inderdaad zo wreed? In haar nieuwste boek In naam van God onderzoekt Karen Armstrong de wereldgeschiedenis op het verband tussen geweld en religie. Lees verder

En bovenal vrijzinnig

Recensie van Froukje Pitstra, Ontelbare enkelvouden. Dr. Anne Mankes-Zernike (1887-1972). Een biografie. Meinema, 479 blz.

vier sterren


Ontelbare enkelvouden_300dpiDe schrijfster

Friezin Froukje Pitstra (1977) is historica en theologe en onderzoekt aan de Universiteit voor Humanistiek de geschiedenis van het ouder worden. Daarnaast is ze redacteur bij het Tijdschrift voor Biografie. Afgelopen zomer promoveerde ze in Groningen op de biografie van Anne Mankes-Zernike, waarvan deze Meinema-uitgave de licht bewerkte handelseditie is. Lees verder