De alledaagse mystiek van Toon Hermans

Recensie van Toon Hermans, Nieuw gebedenboek. Zijn mooiste spirituele teksten. Lannoo, Tielt, 158 blz.

twee sterren


Kaft Toon Hermans Nieuw gebedenboekDe schrijver

Het is u misschien nog ontgaan, maar 2016 is uitgeroepen tot het Toon-jaar, nu het een eeuw geleden is dat Toon Hermans in Sittard geboren werd. Voor de jongeren onder u: Hermans was voor Nederland de uitvinder van de avondvullende onemanshow en wordt, met Wim Kan en Wim Sonneveld, tot de grote drie van het Nederlandse cabaret gerekend, hoewel Hermans zichzelf liever clown dan cabaretier noemde. Hij werd beroemd met carnavalsliedjes als ‘Mien, waar is mijn feestneus?’ en wist tussen 1958 en 1996 volle zalen aan de slappe lach te krijgen met zinnen als ‘Leg neer die bal!’ en de vals gezongen vraag ‘Wat ruist daar door het struikgewas?’ Lees verder

Wat hebben wij tegen traditie?

Recensie van Peter Abspoel, Zingeving in het westen. Traditie, strijdersethos en christendom. Uitgeverij Vantilt, 528 blz.


Kaft Abpsoel, Zingeving in het westenDertig jaar geleden begon er al wat te schuren bij antropologiestudent Peter Abspoel, toen hij onderzoek deed naar de muziek van de Dogon, een bevolkingsgroep in Mali. Vanwaar toch die enorme kloof tussen die traditionele samenleving in Afrika en onze westerse levenshouding? Waarom kreeg hij in Afrika zelden een interessant (lees: ‘rationeel’) antwoord als hij mensen vroeg naar het waarom van hun ingewikkelde rituelen en hij zich tevreden moest stellen met een antwoord als: ‘Zo doen we het gewoon’? Is dat vage eigen aan religie? Maar waarom reageren Europese christenen dan zo anders? Deze vragen leidden drie decennia later in Nijmegen tot een lijvig filosofisch proefschrift over het merkwaardig vijandige gevoel dat het woord ‘traditie’ bij de veel westerlingen oproept. Lees verder

Meervoudig verbonden met het Heilige Land

Recensie van Gied ten Berge, ‘Kom en zie!’ Nieuwe pelgrims in het Heilige Land. Valkhofpers, Nijmegen (2016), 227 blz.

drie sterren


kaft Ten Berge Kom en zie!De schrijver

Gied ten Berge (1948) is socioloog en theoloog en was indertijd een bekende naam in het Interkerkelijk Vredeberaad (IKV) en Pax Christi. Tegenwoordig is hij voorzitter van het Steuncomité Israëlische Vredes- en Mensenrechtenorganisaties en lid van de werkgroep Kairos Palestina Nederland, die steun zoekt voor vredesinitiatieven van Palestijnse christenen. In 2006 schreef hij samen met historica en echtgenote Wantje Fritschy een boek over de pelgrimstocht naar Santiago de Compostela. Vijf jaar geleden verscheen zijn ‘Land van mensen’, over de confrontaties en dialoog tussen christenen, joden en moslims in Israël en Palestina. Lees verder

Geweldige reisleidster voor het komende Reformatiejaar

Recensie van Katharina Kunter, 500 jaar Protestantisme. De geschiedenis van de Reformatie. Utrecht: Kok, 2016, 240 blz.

vier sterren


Kaft KunterDe schrijfster

Katharina Kunter is een Duitse theologe en kerkhistorica, die op dit moment vooral onderzoek doet naar de sociale en politieke geschiedenis van het christendom sinds de Tweede Wereldoorlog. Speciaal voor Nederland schreef ze eerder de culturele reisgidsen ‘Oostelijk Duitsland. Land van Luther, Goethe en Bach’ en ‘Berlijn’ (met Bonhoefferwandeling), over de stad waar ze haar Nederlandse echtgenoot leerde kennen. De oorspronkelijke Duitse versie van ‘500 jaar Protestantisme’ is uit 2011. Lees verder

Heidens mooie verhalen

Recensie van Miranda Aldhouse-Green, De Keltische mythen. Goden en legenden van het oude Ierland en Wales. Athenaeum, Amsterdam, 216 blz.

twee sterren


kaft Aldhouse-Green, Keltische mythenDe schrijfster

Archeologe Miranda Aldhouse-Green (1947) is emeritus hoogleraar aan de universiteit van Cardiff in Wales. Haar specialisme is de nog letterloze ijzertijd (van pakweg 800 voor Christus tot de komst van de Romeinen) en de Romaans-Keltische en -Gallische iconografie. Ook is ze goed thuis in de sjamanistische offerrituelen uit die tijd; één van haar boeken hierover werd in 1998 vertaald als ‘Ontdek de wereld van de druïden’. Verder schreef ze over veenlijken en de legendarische Britse koningin Boudica, die in het jaar 61 in opstand kwam tegen de Romeinen. Lees verder

Tine Halkes: vrouwelijk boegbeeld van kerkvernieuwing eiste leven lang erkenning

Recensie van Annelies van Heijst en Marja Derks, Catharina Halkes; ‘Ik verwacht iets groots’. Levenswerk van een feministische theologe, 1920-2011. Vantilt, Nijmegen, 608 blz.

vier sterren


Kaft HalkesDe schrijfsters

Theologe Annelies van Heijst is emeritus hoogleraar Zorg, Cultuur en Caritas aan de Universiteit van Tilburg. Ze was indertijd student-assistente bij Halkes’ project ‘Feminisme & Christendom’ en werkte mee aan diverse bundels van, over en voor deze eerste (en laatste) hoogleraar feministische theologie. Marjet Derks is universitair docente Cultuurgeschiedenis in Nijmegen; ook zij volgde ooit college bij Halkes. Derks en Van Heijst werkten eerder samen aan ‘Roomse dochters’ (1992), een bundel interviews waarvan Halkes overigens het eerste auteurschap opeiste. De auteurs kenden Halkes dus al goed voor ze aan deze biografie begonnen. Dachten ze. Lees verder

De dood mag je niet verprutsen

Recensie van Costica Bradatan, Sterven voor een idee. Filosoferen met gevaar voor eigen leven. Utrecht: Ten Have, 319 blz.


Kaft BradatanStel. Socrates was indertijd beleefd gebleven tegen zijn jury, in plaats van die te bespotten. Stel dat hij zijn rechters had overtuigd van zijn nog te verwachten verdiensten voor Athene en de gehele toekomstige beschaving. Stel dat hij zich had laten verbannen of met de hulp van zijn rijke vrienden was ontsnapt. Dat hij een respectabel aantal decennia later nog wijzer gewoon van ouderdom was overleden. Elk ruimdenkend mens zou het hem gegund hebben. Toch? Lees verder

Leestip voor politici op religiejacht

Recensie van Tomáš Halík, De nacht van de biechtvader. Christelijk geloof in een tijd van onzekerheid. Boekencentrum, Zoetermeer, 188 blz.

vijf sterren


kaft HalikDe schrijver

Tomáš Halík (1948) is een Tsjechische socioloog, filosoof en psychotherapeut. Hij werd in het geheim tot rooms-katholiek priester gewijd in 1978, het jaar dat collega-Oost-Europeaan Wojtyła paus werd. Na het einde van het communisme kon hij niet aarden in de hiërarchie van de ultraconservatieve Tsjechische rooms-katholieke kerk: een bezoek aan een Tsjechische priesterconferentie ziet hij nog altijd als een ‘boetedoening’. De Nederlandse vertaling van zijn boek ‘Geduld met God’ maakte in 2014 veel indruk en is inmiddels al vijf keer herdrukt. Lees verder

Nieuwe bisschop van Den Bosch wil dat we leren van Franciscus

Recensie van Gerard de Korte, Geroepen tot hoop. Bouwen aan een barmhartige kerk. Kok, Utrecht, 159 blz.

vier sterren


Kaft De KorteDe schrijver

Het zal u als Trouw-lezer niet zijn ontgaan: Gerard de Korte (1955), bisschop van Groningen-Leeuwarden, is vorige week benoemd tot bisschop van Den Bosch. Daarnaast kunt u hem kennen van het theologisch elftal en als ‘theoloog des vaderlands’. Hij kwam eerder in het nieuws om zijn aanvaringen met aartsbisschop Eijk, bijvoorbeeld over de liederen van Huub Oosterhuis en de sluiting van het Ariënskonvikt, de Utrechtse priesteropleiding. Lees verder

Glanzende inleiding in oosters-orthodoxe paasiconen

Recensie van Joost Heutink en Marc Loerke (red.), Et resurrexit. Passie en opstanding op ikonen. Kok, Utrecht, 192 blz.

Vier sterren


Kaft Heutink, Et resurrexitDe vier schrijvers

Het iconenmuseum in Kampen werd indertijd opgericht door de ouders van Joost Heutink (1973), die naast vaste conservator aldaar ook neuropsycholoog aan de Rijksuniversiteit Groningen is. Echtgenote Liesbeth van Es (ooit harpiste, nu theologiestudente) drijft in Zwolle een naar eigen zeggen ‘toonaangevende kunsthandel met een hoogwaardige en interessante collectie.’ Co-auteur Stefan Jeckel is gepensioneerd docent economie en verzamelaar van Russische metalen iconen en paaseieren. De enige officiële kunsthistoricus in het gezelschap is Marc-Oliver Loerke. Hij promoveerde in 2003 op de hellevaart en de wederopstanding in de (Oost-)Europese beeldcultuur. Op dit moment is hij bedrijfsleider van galerie Mönius in Regensburg, waar u voor een paar duizend euro antieke iconen kunt aanschaffen. Lees verder