Het hiernamaals in kaart gebracht

Recensie van Guido Derksen en Martin van Mousch, Hemel en hel in kaart. Een cultuurhistorische verkenning. Davidsfonds, 216 blz.

Vier sterren


De schrijvers

Guido Derksen is sociaal geograaf, tv-iemand en auteur van een hele rij landengidsen. In 2004 schreef hij samen met geschiedenisleraar Martin van Mousch het ‘Handboek voor het hiernamaals’, dat in 2010 met cartograaf Jop Mijwaard werd uitgebouwd tot een fantastisch ‘Geïllustreerde atlas van het hiernamaals.’ Het huidige ‘Hemel en in kaart’ is daar dan weer een licht herziene versie van. Lees verder

Martelaren: sterven voor je geloof

Recensie van Henk Bakker en Bert Jan Lietaert Peerbolte (red.), Dan liever dood! Over martelaren en hun religieuze drijfveren. AUP, 286 blz.

Drie sterren


De schrijvers

Henk Bakker en Bert Jan Lietaert Peerbolte zijn beide hoogleraar aan de faculteit Religie & Theologie van de Vrije Universiteit, waar in 2017 de onderzoeksgroep ‘Religious Martyrdom in Dialogue’ van start ging; ook vier andere auteurs van deze bundel zijn daar aangesteld. De overige bijdragen komen van vakbroeders van de universiteiten van Leiden, Utrecht, Amsterdam en Stellenbosch. Lees verder

Corona in Hemelrijck

Recensie van Chris de Stoop, Hemelrijk. Bezige Bij, 191 blz.


Je moeder naar een zorgcentrum moeten brengen en dan als mantelzorger beetje bij beetje ervaren hoe die ooit zo felle en wondermooie vrouw haar luister verliest, het onzevader niet meer kent, bengelend aan een vernederende en pijnlijke tilmachine het toilet op- en afgehesen moet worden, je uitscheldt en schreeuwt om je broer die zich al lang geleden van het leven beroofd heeft: het zijn schrijnende scènes uit de late levensavond waarmee steeds meer kinderen te maken krijgen. En er, zoals Hugo Borst en Marcel van Roosmalen, met compassie over schrijven. Lees verder

Arabisch leren om de islam te bestrijden

Jan Papy en Joris Tulkens, In de ban van Mohammed. Nicolas Cleynaerts’ bieven uit de Arabische wereld. Sterck & De Vreese, 400 blz.

Twee sterren


De schrijvers

De Vlaamse theoloog en humanist Nicolas Cleynaerts (1493-1542) was tot de negentiende eeuw befaamd om de leerboeken waarmee hij vele generaties theologen snel Grieks, Latijn en Hebreeuws bijbracht. Ook zijn brieven over zijn verblijf in Spanje, Portugal en Marokko zijn na zijn dood nog verschillende keren uitgegeven. De huidige, wetenschappelijke vertaling van nu alle 61 bewaard gebleven brieven is van Jan Papy, hoogleraar Latijn in Leuven, en mede-classicus Joris Tulkens. Van Tulkens verscheen in 1993 een historische roman over Cleynaerts’ leven verscheen, ook al onder de titel ‘In de ban van Mohammed’. Lees verder

Top drie 2021

Mijn Trouw-top 3 van 2021


Irene Vallejo, Papyrus. Een geschiedenis van de wereld in boeken. Meulenhoff, 536 blz.

De titel ‘Boek der boeken’ is al even vergeven, maar anders zou ‘Papyrus’ er een uitgelezen kandidaat voor zijn. De Spaanse classica Vallejo schreef de avontuurlijke geschiedenis van het boek van het oude Alexandrië met z’n legendarische bibliotheek tot en met Rome, waar men de aardige gewoonte kreeg om elkaar in december een goed boek te geven. Dat is dit jaar makkelijk kiezen. Lees verder

De schepping was vrouwenwerk

Recensie van Bernard Silvestris, De kosmos geschreven. Een twaalfde-eeuws scheppingsverhaal. Uit het Latijn vertaald door Piet Gerbrandy. Damon, 159 blz.

Drie sterren


Bernard Silvestris, De kosmos geschrevenDe schrijvers

Veel is er niet bekend over Bernard Silvestris, behalve dan dat hij ergens in de twaalfde eeuw leefde en mogelijk als kanunnik aan de kathedraalschool in het Franse Tours werkte. Ook heeft hij zijn ‘Cosmographia’ rond 1147 voorgedragen aan paus Eugenius III, die er geen bezwaar tegen schijnt te hebben gehad.

Zijn vertaler en inleider, Piet Gerbrandy (1958), is naast classicus aan de Universiteit van Amsterdam ook poëziecriticus, (gelauwerd) dichter en vertaler van Boëthius’ Troost in filosofie’. Mede-inleidster Guusje van der Meij is docente Grieks en student-assistent aan de Universiteit Leiden. Lees verder

Ook Anselm Grün zoekt (en vindt) een breed publiek

Recensie van Anselm Grün, Het Evangelie spiritueel gelezen. Deel II: Lucas en Johannes. Uit het Duits vertaald door Linda Jansen. Berne Media, 296 blz.

3 sterren


Anselm Grün, Het Evangelie spiritueel gelezen. Deel II: Lucas en JohannesDe schrijver

De bijna 77-jarige Anselm Grün is ongetwijfeld de beroemdste monnik van Europa en dat is niet alleen vanwege zijn aartsvaderlijke baard. Zijn seminars en retraites trekken al jaren heel wat zinzoekers naar het benedictijnse klooster in Münsterschwarzach aan de Main en wie dat te ver vindt, kan zich laven aan de ruim driehonderd boeken die hij ’s ochtends tussen zes en acht uur geschreven heeft, zo’n vijf tot acht per jaar. Natuurlijk dringen lang niet alle vertalingen daarvan door tot deze rubriek – alsjeblieft zeg! Of is het, nu het land weer op slot dreigt te gaan, toch weer tijd voor een nieuwe bemoedigingsdosis Grün? Lees verder

Voor alles kunstenaar

Recensie van Jolande Withuis, Geen tijd verliezen. Jeanne Bieruma Oosting, 1898-1994. De Bezige Bij, 512 blz.


Jolande Withuis, Jeanne Bieruma OostingDe een vond haar werk te mannelijk, een ander juist weer typisch vrouwelijk. Zelf had kunstenaar Jeanne Oosting (1898-1994) lak aan dat soort indelingen: ze ging gewoon haar eigen gang, omdat ze niet anders kon en niet anders wilde. En uiteindelijk met succes: ze exposeerde aan de lopende band, verkocht tot in paleis Soestdijk en ook de naoorlogse kunstkritiek, van NRC tot Waarheid, was bijna altijd over haar te spreken – hoogstens dat het soms wat te veel van het goede was. Want haar werklust was niet te stuiten; zo sjouwde ze op haar zevenenzeventigste nog rond met de zware stenen voor haar litho’s. Lees verder

Gewone gelovige noorderlingen

Recensie van Anneke B. Mulder en Rolf H. Bremmer (red.), Geleefd geloof. Het geloofsleven van boeren en burgers in Friesland en de Ommelanden van Groningen, 1200-1580. Walburgpers, 245 blz.

Vijf sterren


De schrijvers

Historica Anneke Mulder was tot haar pensioen in 2005 hoofddocent aan de Groningse universiteit en deed veel onderzoek naar middeleeuwse lekengelovigen, zoals stadskluizenaressen, vrouwen die vanuit een kluis aan de zijkant van een kerk via een raampje de bevolking pastoraal advies gaven. Mederedacteur Rolf Bremmer was tot 2015 onder andere bijzonder hoogleraar Fries in Leiden en specialist in de middeleeuwse taal en cultuur in de landen rond de Noordzee. Naast hen hebben dertien anderen, onder wie enkele jonge en veelbelovende historici, bijgedragen aan dit boek. Lees verder

Sprankelende literatuurgeschiedenis

Recensie van Marita Mathijsen, L. De lezer van de 19e eeuw. Balans, 464 blz.


Dik vierhonderd pagina’s Nederlandse literatuurgeschiedenis en dan die van de negentiende eeuw? Dat zal niet bij iedere hedendaagse lezer meteen het bloed sneller door d’aderen doen vloeien. Waarom zou iemand zich anno nu naar zijn boekhandelaar spoeden voor een opsomming van het leven en werk van belegen schrijvers als Tollens, Bosboom-Toussaint, dichtende dominees en andere veelal brave Hendriken? Wat valt er nog te onthullen over Multatuli en de Tachtigers, die de vaderlandse letteren eindelijk zouden verlossen van kneuterigheid en benepen moralisme?

Lees verder