De dood mag je niet verprutsen

Recensie van Costica Bradatan, Sterven voor een idee. Filosoferen met gevaar voor eigen leven. Utrecht: Ten Have, 319 blz.


Kaft BradatanStel. Socrates was indertijd beleefd gebleven tegen zijn jury, in plaats van die te bespotten. Stel dat hij zijn rechters had overtuigd van zijn nog te verwachten verdiensten voor Athene en de gehele toekomstige beschaving. Stel dat hij zich had laten verbannen of met de hulp van zijn rijke vrienden was ontsnapt. Dat hij een respectabel aantal decennia later nog wijzer gewoon van ouderdom was overleden. Elk ruimdenkend mens zou het hem gegund hebben. Toch? Lees verder

Leestip voor politici op religiejacht

Recensie van Tomáš Halík, De nacht van de biechtvader. Christelijk geloof in een tijd van onzekerheid. Boekencentrum, Zoetermeer, 188 blz.

vijf sterren


kaft HalikDe schrijver

Tomáš Halík (1948) is een Tsjechische socioloog, filosoof en psychotherapeut. Hij werd in het geheim tot rooms-katholiek priester gewijd in 1978, het jaar dat collega-Oost-Europeaan Wojtyła paus werd. Na het einde van het communisme kon hij niet aarden in de hiërarchie van de ultraconservatieve Tsjechische rooms-katholieke kerk: een bezoek aan een Tsjechische priesterconferentie ziet hij nog altijd als een ‘boetedoening’. De Nederlandse vertaling van zijn boek ‘Geduld met God’ maakte in 2014 veel indruk en is inmiddels al vijf keer herdrukt. Lees verder

Nieuwe bisschop van Den Bosch wil dat we leren van Franciscus

Recensie van Gerard de Korte, Geroepen tot hoop. Bouwen aan een barmhartige kerk. Kok, Utrecht, 159 blz.

vier sterren


Kaft De KorteDe schrijver

Het zal u als Trouw-lezer niet zijn ontgaan: Gerard de Korte (1955), bisschop van Groningen-Leeuwarden, is vorige week benoemd tot bisschop van Den Bosch. Daarnaast kunt u hem kennen van het theologisch elftal en als ‘theoloog des vaderlands’. Hij kwam eerder in het nieuws om zijn aanvaringen met aartsbisschop Eijk, bijvoorbeeld over de liederen van Huub Oosterhuis en de sluiting van het Ariënskonvikt, de Utrechtse priesteropleiding. Lees verder

Glanzende inleiding in oosters-orthodoxe paasiconen

Recensie van Joost Heutink en Marc Loerke (red.), Et resurrexit. Passie en opstanding op ikonen. Kok, Utrecht, 192 blz.

Vier sterren


Kaft Heutink, Et resurrexitDe vier schrijvers

Het iconenmuseum in Kampen werd indertijd opgericht door de ouders van Joost Heutink (1973), die naast vaste conservator aldaar ook neuropsycholoog aan de Rijksuniversiteit Groningen is. Echtgenote Liesbeth van Es (ooit harpiste, nu theologiestudente) drijft in Zwolle een naar eigen zeggen ‘toonaangevende kunsthandel met een hoogwaardige en interessante collectie.’ Co-auteur Stefan Jeckel is gepensioneerd docent economie en verzamelaar van Russische metalen iconen en paaseieren. De enige officiële kunsthistoricus in het gezelschap is Marc-Oliver Loerke. Hij promoveerde in 2003 op de hellevaart en de wederopstanding in de (Oost-)Europese beeldcultuur. Op dit moment is hij bedrijfsleider van galerie Mönius in Regensburg, waar u voor een paar duizend euro antieke iconen kunt aanschaffen. Lees verder

Goed katholieke visies op een seculiere wereld

Rudi te Velde (red.), Tussen geloof en ongeloof. Religie en geloof in een seculiere wereld. Valkhof, Nijmegen, 175 blz.

Twee sterren


Kaft Te VeldeDe schrijvers

‘Tussen geloof en ongeloof’ is de nieuwste bundel uit de Annalenreeks van het Thijmgenootschap, een vereniging die vanuit een christelijk perspectief reflecteert op wetenschap, samenleving en cultuur. Het genootschap laat zich daarbij inspireren door de katholieke literator en kunstkenner J.A. Alberdingk Thijm (1820-1889). De acht schrijvers uit de bundel hebben inderdaad allemaal een stevige wetenschappelijke en/of katholieke achtergrond: Désanne van Brederode is filosofe, Thomas Quartier is benedictijn en Stephan van Erp, Rudi te Velde en Damiaan Meuwissen zijn (emeritus) hoogleraar. Lees verder

Geloof ‘éminence noire’ Tutu van indrukwekkende eenvoud

recensie van Desmond Tutu, In Gods hand. Mens zijn in het licht van God. Kok, Utrecht, 129 blz.

vijf sterren


Kaft Tutu In Gods handDe schrijver

Desmond Tutu, wie kent hem niet? De eerste zwarte Anglicaanse aartsbisschop van Kaapstad? Die met Nelson Mandela de apartheid bevocht, maar evenmin zweeg over de corruptie binnen het ANC? De drijvende kracht achter de Waarheids- en Verzoeningscommissie? Die man vol levenslust en humor, die onlangs de Dalai Lama nog leerde dansen? Alleen al met een opsomming van alle prijzen die aan deze ‘éminence noire’ zijn toegekend, vallen kolommen te vullen. De Nobelprijs voor de Vrede. De Albert Schweitzerprijs. De Four Freedom Award voor godsdienstvrijheid. En op 85-jarige leeftijd nog altijd voorzitter van The Elders, een raad van internationale ‘dorpswijzen’ als Mary Robinson, Jimmy Carter en Kofi Annan. Je zou bijna vergeten dat hij ook nog preekt en een kinderbijbel heeft geschreven. Maar wist u bijvoorbeeld dat hij priester werd bij gebrek aan andere opties? Tutu kan er nog om gniffelen: ‘Vast een geintje van God’. Lees verder

Top 3 religieboeken 2015

De beste religieboeken die ik in 2015 voor Trouw las:


Kaft Leman, Van totem tot verrezen Heer1. Johan Leman, Van totem tot verrezen heer. Een historisch-antropologisch verhaal. Uitgeverij Pelckmans

Het boeiendste boek kwam van de Vlaamse dominicaan Johan Leman: Van totem tot verrezen Heer. Als theoloog en cultureel antropoloog heeft hij een open oog voor de mythische lagen van bijbel. Vooral rond de historische Jezus, wiens wederopstanding in feite een intens religieuze ervaring van zijn volgelingen moet zijn geweest.


Lees verder

Anselm Grün weet waar het wringt bij hebzucht

Recensie van Anselm Grün, Over hebzucht en begeerte. Ontsnappen aan het streven naar meer. Ten Have, Utrecht, 159 blz.

vijf sterren


Kaft Grün, Over hebzucht en begeerteDe schrijver

Anselm Grün (1945) werd op zijn negentiende benedictijns monnik en studeerde vervolgens theologie en bedrijfskunde. Hij heeft de afgelopen veertig jaar een flinke stapel bestsellers geschreven; Der Spiegel riep hem al uit tot Duitslands spirituele superstar. Jaarlijks verschijnen er zo’n acht boeken van hem in het Nederlands, zoals recentelijk Voluit leven, Leven in balans en Schoonheid ervaren. Daarnaast begeleidt hij in de abdij van Münsterschwarzbach bijna wekelijks retraites en cursussen levensoriëntatie en geloofsverdieping; zijn leergang ‘Spiritualiteit en leiderschap’ wordt ook in Nederland aangeboden. Lees verder

Ziek van almaar die kritiek

Recensie van Stine Jensen, Go East. Een filosoof reist door de wereld van yoga, mindfulness en spiritualiteit. Amsterdam: Ambo/Anthos (2015), 232 blz.

vier sterren


Kaft Jensen, Go EastDe schrijfster

Stine Jensen (1972) is een Deens-Nederlandse literatuurwetenschapster, schrijfster en filosofe. Ze werd landelijk bekend met de herdruk van haar dissertatie uit 2002 over de vraag waarom vrouwen van apen houden, toen in 2007 gorilla Bokito in Blijdorp een vrouw had aangevallen. Andere titels van haar hand: Dokter Jazz (roman, 2009), Het broekpak van Olivia Newton John (essays, 2011) en Turkse vlinders (2005), een boek over interculturele liefdesrelaties. Jensen schrijft regelmatig opiniestukken voor NRC Handelsblad en maakt daarnaast tv-programma’s voor de VPRO en de atheïstische omroep HUMAN. Dit jaar won zij de Zilveren Griffel voor haar kinderboek Lieve Stine, weet jij het?, over filosofische kindervragen. Lees verder

Hoe gaan we Parijs verwerken?

Recensie van Hans Boutellier, Het seculiere experiment. Hoe we van God los gingen samenleven. Amsterdam: Boom (2015), 239 blz.


Het seculiere experimentZijn vader wist het eind jaren zestig zeker: “Als er niemand meer in God gelooft, wordt het een zooitje, jongen!” Inmiddels zijn we een halve eeuw verder en is Hans Boutellier (1953) wetenschappelijk directeur van het Verwey-Jonker Instituut. Een prima plek om aan de hand van recente inzichten en statistieke feiten te filosoferen over de politiek-morele kanten maatschappelijke thema’s.

Zoals over de secularisering, die vijftig jaar geleden – althans in West-Europa – toesloeg “alsof er op een geheime synode werd besloten tot een massaal veldexperiment: ‘We gaan het voortaan zonder God proberen – kijken wat er gebeurt!'” Lees verder