Categorie archieven: Recensies

Moeder van het land

Geplaatst op door

Recensie van Élisabeth Badinter, ‘Maria Theresia van Oostenrijk. Heerseres van de Zuidelijke Nederlanden en het Heilige Roomse Rijk’. Uit het Frans vertaald door Henriëtte Gorthuis. Noordbroek, 256 blz.

Absolute macht, dat is een mannending. Toch kent Europa enkele imposante uitzonderingen op die regel: Elizabeth I, Catharina de Grote en Maria Theresia van Oostenrijk (1717-1780). En dat terwijl het nooit de bedoeling was dat Maria Theresia keizerin werd, ze was er nauwelijks op voorbereid. Maar ja, er waren onverhoopt geen mannelijke troonopvolgers, dus kreeg ze op haar drieëntwintigste het halffailliete Habsburgse rijk in haar onervaren handen geduwd. Waarna het ogenblikkelijk oorlog werd, want Frederik II van het militair oppermachtige Pruisen pikte Silezië in en geen bondgenoot die haar te hulp durfde te schieten. Wie was deze vrouw, die veertig jaar vastberaden op de troon zou zitten en ondanks ‘de zwakheden van haar geslacht’ al gauw veel verstand van macht en oorlog bleek te hebben? Lees verder →

Assassijnse legendes

Geplaatst op door

Frank G. Bosman, ‘De oude man van Masyaf. De westerse legendes rond de nizarische ismaïlieten’. Amsterdam University Press, 184 blz.

Vier sterren

De schrijver

Frank Bosman (1978) doet aan de faculteit Katholieke Theologie van de Universiteit van Tilburg als ‘cultuurtheoloog’ onderzoek naar religieuze elementen in de hedendaagse media. Daarbij beperkt hij zich niet tot de erkende, hoge literatuur en kunst. Zo schreef hij in 2019 een boek over de theologie van videospellen, waarin de Apocalyps een opvallend grote rol speelt. Lees verder →

Bezeten van de Franse Revolutie

Geplaatst op door

Recensie van Luc Van den Broeck en Sarah De Grauwe, De amazone van de Franse Revolutie. Het verhaal van Théroigne de Méricourt. Vrijdag, 264 blz.

Volgens meesterbiograaf Stefan Zweig was ze een hysterische karikatuur van Jeanne d’Arc, Charles Baudelaire noemde haar een minnares van het bloedbad en Alexander Dumas achtte haar schuldig aan de moord op een journalist. Ook in haar eigen tijd, in de Franse Revolutie, kreeg Anne-Josèphe Théroigne (1762-1817) er al van langs: ze werd in de pers afgeschilderd als een sloerie, op straat afgeranseld door jakobijnse tricoteuses en ook haar meeste (mannelijke) medepatriotten vonden haar ideeën over gelijke rechten voor vrouwen maar belachelijk. Lees verder →

Japanse mythologie tot en met nu

Geplaatst op door

Recensie van Joshua Frydman, Japanse mythen. Goden, helden en geesten. Uit het Engels vertaald door Janne Van Beek. Athenaeum – Polak & Van Gennep, 263 blz.

4 sterren

De schrijver

Joshua Frydman studeerde Japans in Yokohama en aan de Yale Universiteit, waar hij in 2014 promoveerde op de geschiedenis van de ‘uta mokkan’, een poëzievorm uit de zevende en achtste eeuw. Momenteel doceert hij Japans aan de Universiteit van Oklahoma.

De thematiek

Japanse mythologie? Ik had er voor Frydmans boek nog geen beeld van. Maar zo’n titel maakt nieuwsgierig. Welke verhalen hadden de oude Japanners over hoe de wereld en de mensheid geschapen werden? Welke oerkrachten en goden zaten daarachter? Wat weet een gemiddelde westerling eigenlijk van de religieuze geschiedenis van Japan? Waren ze daar niet boeddhistisch? Of (even spieken) shintoïstisch, en dat ze hun keizer als een godheid vereren, wat in de Tweede Wereldoorlog onder Hirohito meer dan rampzalig uitpakte? Lees verder →

De vloek van Cham als smoes voor zwarte slavernij

Geplaatst op door

Recensie van Bente de Leede en Martijn Stoutjesdijk (red.), Kerk, kolonialisme en slavernij. Verhalen van een vervlochten geschiedenis. KokBoekencentrum, 168 blz.

Vier sterren

De schrijvers

Aan dit 31ste jaarboek voor de geschiedenis van het Nederlands Protestantisme hebben tien universitaire onderzoekers meegewerkt, onder wie de hoogleraren Rose Mary Allen (University of Curaçao) en Geertje Mak (Universiteit van Amsterdam). Redacteur Bente de Leede werkt aan een proefschrift over de verhouding tussen de Sri Lankanen met de Nederduitse Gereformeerde Kerk in de koloniale tijd; mederedacteur Martijn Stoutjesdijk is specialist in de theologische argumenten waarmee de (zwarte) slavernij indertijd verdedigd of juist bekritiseerd werd. Het voorwoord is van Bianca Groen Galant, voorzitter van de PKN-werkgroep heilzame verwerking slavernijverleden voor ‘wit’ en ‘zwart’. Lees verder →

Alice in oorlogsland

Geplaatst op door

Recensie van

  • Sarah Watling, Morgen misschien de toekomst. Schrijvers en rebellen in de Spaanse burgeroorlog (vertaald door Mariella Duindam, Athenaeum, 439 blz.) en

  • Virginia Cowles, Op oorlogspad (vertaald door Auke Leistra, Arbeiderspers, 568 blz.)

Dik honderd jaar geleden, in 1918, wist Europa het zeker: het moest nooit weer oorlog worden. De Volkenbond werd opgericht, de democratische toekomst lonkte, het zou voortaan vrede zijn. Maar achttien jaar later ging het alweer mis in Spanje, toen een coalitie van socialisten, anarchisten en communisten de verkiezingen gewonnen had en voortvarend aan de privileges van adel, kerk en kapitaal was gaan tornen.

Generale repetitie voor WOII

Waarop generaal Franco in juli 1936 een greep naar de macht deed. Het werd een burgeroorlog van bijna drie jaar, waarin de (linkse) Republikeinen en de (rechtse) Nationalisten elkaar bevochten, fronten heen en weer golfden, steden en dorpen veroverd, verloren en heroverd werden. Of regelrecht verwoest, zoals op 26 april 1936 het Baskische stadje Guernica, door Duitse en Italiaanse bommenwerpers. Lees verder →

De Mozes uit Georgia

Geplaatst op door

Recensie van Jonathan Eig, ‘King. Een leven’. Uit het Engels vertaald door Frans Reusink. Hollands Diep, 767 blz.

Ik kan niet beweren dat ik Martin Luther King bewust heb meegemaakt. Ik was net zes toen hij in Washington zo’n 250.000 mensen toesprak over zijn droom en nog geen tien toen hij vermoord werd. Televisie hadden we nog niet, maar toch staat Kings redevoering in m’n ziel gekerfd. Dat besefte ik onlangs op een tentoonstelling over gospel in het Catharijneconvent, waar Kings legendarische woorden weerklonken en ik het opeens niet droog hield – wat me toch hoogst zelden overkomt. De leeftijd, zegt u? Of toch de kracht en echo van dat visioen dat een kleine zwarte baptistendominee in die vroege, optimistische jaren ’60 met de hele mensheid wist te delen? En waar uiteindelijk maar zo weinig van terecht is gekomen? Lees verder →

Het beste gaat nog komen

Geplaatst op door

Recensie van Arjan Broers, De beste helft. Kunnen we behalve alsmaar ouder ook wat wijzer worden? Zilt, 157 blz.

Drie sterren

De schrijver

Arjan Broers (1969) studeerde theologie en religiestudies en werkte jarenlang als zelfstandig journalist, onder meer voor Trouw. Sinds 2020 is hij gecertificeerd coach en begeleidt hij mensen bij het onderzoek naar levensvragen. Daarnaast is hij pastor in de oecumenische kerkgemeenschap Dominicus in Amsterdam. Broers heeft twee zonen, met wie hij heel blij is. Lees verder →

Wat zat er verscholen achter opa’s zwijgen?

Geplaatst op door

Recensie van Hester den Boer, Kamp Erica. Het oorlogsverhaal van mijn opa en het Nederlandse kamp dat verzwegen werd. Atlas Contact, 288 blz.

Je zou denken dat er bijna tachtig jaar na de oorlog niet veel nieuws meer over te vertellen valt. De generatie die nog uit eigen ervaring kan getuigen van de verschrikkingen van toen, staat op verdwijnen en heeft haar verhaal al gedaan. Hoewel vaak ook niet: lang niet alle overlevenden hebben erover willen en kunnen praten, omdat de herinneringen te gruwelijk of te beschamend waren en een mens geacht werd zich flink te houden. Bovendien had lange tijd bijna niemand de moed om ernaar te vragen, zoals gold voor veel van hun kinderen, die meestal wel hun vermoedens hadden, maar omwille van de huiselijke vrede de nachtmerries van hun ouders liever met rust lieten. Dus einde geschiedenis? Integendeel. Lees verder →

Goed en kwaad in de christelijke geschiedenis

Geplaatst op door

Recensie van John Dickson, Schurken en heiligen. Een onverbloemde kijk op goed en kwaad in de geschiedenis van het christendom. Uit het Engels vertaald door Margriet Visser-Slofstra. KokBoekencentrum, 335 blz.

Vier sterren

De schrijver

John Dickson (1967) is een Australische historicus en anglicaans theoloog, die zichzelf beschrijft als ‘openbaar advocaat van het christelijke geloof’. Naast boeken en documentaires {‘voor gelovigen en sceptici’) maakt hij podcasts; ook reist hij de wereld af met leerzame en vermakelijke lezingen over de grote (ethische) vragen van het leven.

De thematiek

Als ‘publiek christen’ raakt Dickson nogal eens verzeild in een debat over de vraag of de mensheid niet beter af zou zijn zonder religie, een stelling waar steeds meer mensen mee instemmen. Lees verder →