Tag archieven: atheïsme

Atheïst Primo Levi over God

Geplaatst op door

Recensie van JOYCE RONDAIJ, PRIMO LEVI NA GOD. VERHALEN VAN EEN NIEUWE BIJBEL. Verbum, 256 blz.

Vier sterren

De schrijver

Joyce Rondaij (1990) is theoloog en promoveerde eind vorig jaar aan de Protestantse Theologische Universiteit op de theologische en filosofische dimensies in het werk van Primo Levi (1919-1987), de Joods-Italiaanse schrijver en scheikundige die Auschwitz overleefde. Haar Engelstalige proefschrift heeft ze nu vertaald en bewerkt voor een Nederlands publiek.

De thematiek

Primo Levi’s ‘Is dit een mens’ (1947) en ‘Het respijt’ (1963) zijn nog altijd twee van de indrukwekkendste verhalen uit de vorige eeuw, over hoe in de kampen het besef van menselijkheid verloren ging en vervolgens Levi’s maandenlange, ommelandse reis terug naar Turijn, nadat de Russen Auschwitz bevrijd hadden. Lees verder →

Lenzen scherp slijpen om het leven te begrijpen

Geplaatst op door

Bespreking van Maxime Rovere, Spinozaland. De ontdekking van de vrijheid – Amsterdam, 1677. Uit het Frans vertaald door Frank Mertens en Hendrickje Spoor. Balans, 560 blz.

Boeken over Spinoza, het gaat maar door. Frédéric Lenoir, Herman De Dijn, Victor Kal: Sofie Messeman besprak eind december maar liefst drie recente titels tegelijk over de ooit zo verketterde Nederlandse filosoof uit de zeventiende eeuw, wiens hoofd vanaf 1972 toch maar mooi op het briefje van duizend gulden prijkte. Maarten van Buuren, Ton de Kok, Miriam van Reijen, Jan Knol. Allemaal schrijven ze enthousiast over het erkend ontoegankelijke werk van een denker die meer bewonderd dan gelezen wordt en wiens naam tegenwoordig vooral geassocieerd wordt met Verlichting, moderniteit en de vrijheid om niet te geloven.

Het zijn niet alleen (pittige) populairwetenschappelijke inleidingen waarmee schrijvers uit binnen- en buitenland een breder publiek bekend willen maken met wat er zich (mogelijk) heeft afgespeeld in Spinoza’s leven, hoofd of hart, er verschijnen ook regelmatig nieuwe romans rond zijn persoon. Lees verder →

Egotrip naar de zin van het leven

Geplaatst op door

Recensie van Willemijn Dicke, De sjamaan en ik. Een nuchter, geestig verslag van een zoektocht naar zingeving. Prometheus, 240 blz.

Twee sterren

Kaft DickeDe schrijver

Bestuurskundige Willemijn Dicke (1970) werkte zeventien jaar als wetenschappelijk medewerker aan de Technische Universiteit Delft. Naast wetenschappelijke publicaties schreef ze ook een roman: ‘Mea’ (2009), een vrouwelijke versie van W.F. Hermans’ ‘Onder professoren’. In 2012 ruilde ze haar baan als wetenschapper pardoes in voor een managementfunctie; tegenwoordig is ze zelfstandig consulent voor het hoger onderwijs.

De thematiek

In ‘De sjamaan en ik’ verhaalt Dicke over hoe ze van militant atheïste en harde wetenschapster verandert in een religieuze ziel. Herman Philipse is aanvankelijk haar grote held, kerkgangers noemt ze ‘christenhonden’ en geloven vindt ze iets voor achterlijke gekkies die bang zijn voor de dood. Lees verder →

De God van Spinoza

Geplaatst op door

Recensie van TON DE KOK, GOD VOOR NIET-GELOVIGEN. DE GOD VAN SPINOZA. Thoth, 128 blz.

Drie sterren

Kaft De Kok SpinozaDe schrijver

Ton de Kok (1942) was ooit marinier en ging na een studie Russisch aan het werk voor de inlichtingendienst. Tussen 1983 en 1994 zat hij voor het CDA in de Tweede Kamer. In 2000 promoveerde hij op de spirituele zoektocht van een Russische medevrijmetselaar uit de 18e eeuw, waarna hij filosofie ging studeren en docent godsdienstfilosofie werd op het vwo. In twee eerdere boeken met de titel ‘Wat is God?’ (2013 en 2017) beschreef hij de worsteling van een aantal bekende westerse filosofen, schrijvers, wetenschappers en kunstenaars met het Godsidee. Zelf heeft De Kok inmiddels spiritueel onderdak gevonden bij Spinoza (1632-1677) en de Amsterdamse Spinozakring. Lees verder →

Dankzij atheïsten je geloof verdiepen

Geplaatst op door

Recensie van Anselm Grün en Tomáš Halík, Geloven op de tast. Als geloof en ongeloof elkaar ontmoeten. Meinema, 192 blz.

drie sterren

Kaft Grun HalikDe schrijvers

De Duitse benedictijnse monnik Anselm Grün (1945) is inmiddels een bekende naam in deze rubriek: deze populaire theoloog, filosoof en zielzorger heeft tientallen veel vertaalde bestsellers geschreven. Ook de Tsjechische priester, psychotherapeut en hoogleraar sociologie Tomáš Halík (1948) verzamelde hier eerder al sterren met zijn ‘Geduld met God’ (vertaald in 2011) en ‘Nacht van de biechtvader’ (2016), die opvielen om hun intellectuele en spirituele zeggingskracht. Een gezamenlijk boek van deze twee veelgeprezen Midden-Europese christelijke auteurs maakt dus reuzebenieuwd. Lees verder →

Taede Smedes en het raadsel van de religieuze atheïst

Geplaatst op door

Recensie van Taede A. Smedes, God, iets of niets? De postseculier maatschappij tussen ‘geloof’ en ‘ongeloof’. Amsterdam University Press, Amsterdam. 312 blz.

vier sterren

kaft Smedes, God iets of niets?De schrijver

Taede Smedes (1973) is godsdienstfilosoof en theoloog. Hij is vooral thuis in discussies over de verhouding tussen geloof en natuurwetenschap blijkens boeken als ‘God en de menselijke maat: Gods handelen en het natuurwetenschappelijke wereldbeeld’ (2006) en ‘God én Darwin: Geloof kan niet om evolutie heen’ (2009). ‘God, iets of niets?’, schreef hij bij het Dominicaans Studiecentrum voor Theologie en Samenleving, dat onder leiding van Manuela Kalsky onderzoek doet naar religieuze toekomstperspectieven. Lees verder →

Ziek van almaar die kritiek

Geplaatst op door

Recensie van Stine Jensen, Go East. Een filosoof reist door de wereld van yoga, mindfulness en spiritualiteit. Amsterdam: Ambo/Anthos (2015), 232 blz.

vier sterren

Kaft Jensen, Go EastDe schrijfster

Stine Jensen (1972) is een Deens-Nederlandse literatuurwetenschapster, schrijfster en filosofe. Ze werd landelijk bekend met de herdruk van haar dissertatie uit 2002 over de vraag waarom vrouwen van apen houden, toen in 2007 gorilla Bokito in Blijdorp een vrouw had aangevallen. Andere titels van haar hand: Dokter Jazz (roman, 2009), Het broekpak van Olivia Newton John (essays, 2011) en Turkse vlinders (2005), een boek over interculturele liefdesrelaties. Jensen schrijft regelmatig opiniestukken voor NRC Handelsblad en maakt daarnaast tv-programma’s voor de VPRO en de atheïstische omroep HUMAN. Dit jaar won zij de Zilveren Griffel voor haar kinderboek Lieve Stine, weet jij het?, over filosofische kindervragen. Lees verder →

Waarom geloven best redelijk is

Geplaatst op door

Leestip Stefan Paas en Rik Peels, God bewijzen. Argumenten voor en tegen geloven. Amsterdam: Balans, 2013, 382 pag.

Kaft Paas en Peels, God bewijzenScherpzinnig betoog over waarom het helemaal niet onredelijk is om in God te geloven – integendeel. VU-academici Paas (theoloog) en Peels (filosoof) keren alle bekende atheïstische argumenten vakkundig binnenste buiten en dagen uit: hoezo moet de gelovige bewijzen dat God bestaat? Laat de ongelovige maar eens bewijzen dat God niet bestaat! Zeer voedzame lectuur voor wie wel eens te horen krijgt dat je niet goed bij je verstand bent als je ‘nog’ gelooft. Geen gemakkelijk onderwerp, wel heel goed geschreven; terechte winnaar van de prijs voor het beste theologische boek van 2014.

Carine Philipse: ‘Ik werd door God aangeraakt’

Geplaatst op door

Interview met Carine Philipse, schrijfster van Jij zingt in mij Jouw naam (2013)

Carine Philipse (foto Werry Crone)Vrijzinnig predikante Carine Philipse legde een overrompelende ervaring vast in haar Mystiek dagboek. “Ik hoop dat dit boek mensen helpt contact te leggen met de laag in henzelf waar zij God kunnen ontmoeten.”

Voluit heet ze Catherina Alexandrina. “Naar Catherina van Alexandrië,” vertelt Carine Philipse. “Ze leefde in de derde eeuw, onder keizer Maxentius. Ze was christen en heel erg goed onderlegd, waarschijnlijk een prinses. Lees verder →