Arabisch leren om de islam te bestrijden

Jan Papy en Joris Tulkens, In de ban van Mohammed. Nicolas Cleynaerts’ bieven uit de Arabische wereld. Sterck & De Vreese, 400 blz.

Twee sterren


De schrijvers

De Vlaamse theoloog en humanist Nicolas Cleynaerts (1493-1542) was tot de negentiende eeuw befaamd om de leerboeken waarmee hij vele generaties theologen snel Grieks, Latijn en Hebreeuws bijbracht. Ook zijn brieven over zijn verblijf in Spanje, Portugal en Marokko zijn na zijn dood nog verschillende keren uitgegeven. De huidige, wetenschappelijke vertaling van nu alle 61 bewaard gebleven brieven is van Jan Papy, hoogleraar Latijn in Leuven, en mede-classicus Joris Tulkens. Van Tulkens verscheen in 1993 een historische roman over Cleynaerts’ leven verscheen, ook al onder de titel ‘In de ban van Mohammed’. Lees verder

Lenzen scherp slijpen om het leven te begrijpen

Bespreking van Maxime Rovere, Spinozaland. De ontdekking van de vrijheid – Amsterdam, 1677. Uit het Frans vertaald door Frank Mertens en Hendrickje Spoor. Balans, 560 blz.


Boeken over Spinoza, het gaat maar door. Frédéric Lenoir, Herman De Dijn, Victor Kal: Sofie Messeman besprak eind december maar liefst drie recente titels tegelijk over de ooit zo verketterde Nederlandse filosoof uit de zeventiende eeuw, wiens hoofd vanaf 1972 toch maar mooi op het briefje van duizend gulden prijkte. Maarten van Buuren, Ton de Kok, Miriam van Reijen, Jan Knol. Allemaal schrijven ze enthousiast over het erkend ontoegankelijke werk van een denker die meer bewonderd dan gelezen wordt en wiens naam tegenwoordig vooral geassocieerd wordt met Verlichting, moderniteit en de vrijheid om niet te geloven.

Het zijn niet alleen (pittige) populairwetenschappelijke inleidingen waarmee schrijvers uit binnen- en buitenland een breder publiek bekend willen maken met wat er zich (mogelijk) heeft afgespeeld in Spinoza’s leven, hoofd of hart, er verschijnen ook regelmatig nieuwe romans rond zijn persoon. Lees verder

Aanstekelijk visitekaartje van een beminnelijk pinksterman

Recensie van Samuel Lee, Verlangen naar een nieuw christendom. Uit het Engels vertaald door Daan Savert. KokBoekencentrum, 133 blz.

Vier sterren


Kaft LeeDe schrijver

Samuel Lee (1970) is een ware wereldburger. Hij werd geboren in het Midden-Oosten, kwam op zijn veertiende naar Nederland, is getrouwd met een Zuid-Koreaanse vrouw en werd in Spanje door Jezus geroepen. In 1994 stichtte hij in Amsterdam Zuid-Oost een eigen Engelstalige pinkstergemeente, waar vooral hoofdzakelijk Aziaten en Afrikanen komen. Lee promoveerde aan de VU op het christendom in Japan en is nu directeur van het Center for Theology of Migration, voor immigrantenpastores.

Ook is hij de oprichter van de Foundation Academy of Amsterdam, waar ongedocumenteerde immigranten onderwijs op academisch niveau kunnen volgen. Afgelopen november werd hij tot zijn grote verrassing uitgeroepen tot de huidige Theoloog des Vaderlands – hijzelf noemt zichzelf overigens liever ‘theoloog van de straat’. Lees verder

De beste reliboeken van 2019

Mijn top drie van de vier beste boeken op het gebied van religie van 2019


Op 1: Carolina Lenarduzzi, ‘Katholiek in de Republiek. De belevingswereld van een religieuze minderheid 1570-1750’ (Vantilt)

Geslaagde bewerking voor een breder publiek van een proefschrift over hoe de katholieke ‘minderheid’ zich niet onder liet schoffelen toen de gereformeerde predikanten het hier eind 16e eeuw voor het zeggen hadden gekregen. Hoe ging dat in het leven van alledag? Dagboeken, kleding, familieportretten en muziek blijken verbazend veel te vertellen over de katholieke identiteit en subcultuur. Ook hebben de katholieken lang niet zo vaak als wel gedacht geheuld met de Spaanse en Franse vijanden van de Republiek. Verrukkelijk boek dat bij vlagen leest als een schelmenroman. Lees verder

De kracht van de persoonlijke ontmoeting

Recensie van Herman Koetsveld en Enis Odaci, ‘Spiegelreis. Een moslim en een christen op reis door elkaars geloof’. KokBoekencentrum, 192 blz.

Vier sterren


De schrijvers

Herman Koetsveld (geboren in Naarden) is christen en op dit moment nog dominee bij de Protestante Waterstaatskerk in Hengelo; op 1 december wordt hij de nieuwe predikant van de Westerkerk in Amsterdam. Enis Odaci werd geboren Turkije en woont sinds zijn tweede in Nederland. Hij is moslim en zakelijk leider van het interculturele platform Nieuw Wij; ook is hij voorzitter van een denktank voor islamitisch humanisme. De twee mannen leerden elkaar kennen rond het ‘Manifest van Advent’, waartoe Koetsveld het initiatief had genomen, als christelijk weerwoord tegen Wilders’ film ‘Fitna’. In 2015 schreven ze samen ‘De zeven zuilen’, waarin ze zeven redelijk bekende Nederlanders als Lody van de Kamp, Nuweira Youskine, Mounir Samuel en Ad Verbrugge lieten vertellen over God, geest en tijdgeest. Lees verder

Monotheïsme en/of geweld

Recensie van Sam Janse, Is het de schuld van de ENE? In gesprek met Paul Cliteur en anderen over monotheïsme en geweld. Boekencentrum/Boekscout, 224 blz.

vier sterren


Kaft Sam Janse, Is het de schuld van de ENE?De schrijver

Theoloog Sam Janse (1949) was hervormd predikant in onder meer Woerden en Driebergen en docent aan de Protestantse Theologische Universiteit. In 2000 promoveerde hij op de heilshistorische betekenis van Jeruzalem in de brieven van Paulus (en de hermeneutische implicaties daarvan). Het Teylers Godgeleerd Genootschap uit Haarlem kende hem een gouden penning toe voor zijn studie naar het gebruik van Psalm 2 in het jodendom en christendom. Een eerder boek van hem over geweld is ‘De tegenstem van Jezus. Over geweld in het Nieuwe Testament’ (2006). Janse schrijft regelmatig essays en recensies voor Letter & Geest. Lees verder

PKN in dialoog met of over moslims

Recensie van Jaap Kraan, Met het oog op moslims. Theologen en de Protestantse Kerk in dialoog met moslims van 1960 tot 2010. Boekencentrum, 342 blz.

drie sterren


kaft Kraan, Met het oog op moslimsDe schrijver

Jaap Kraan (1945) begon ooit als (gereformeerd) predikant in Appelscha en studeerde in Kampen af met als hoofdvak Missiologie. Van 1978 tot 1985 werkte hij in Pakistan bij een studiecentrum voor de dialoog tussen christenen en moslims. Terug in Nederland werd hij predikant voor de ontmoeting met moslimleerlingen in het christelijk onderwijs; ook was hij synodelid van de PKN. Tot zijn emeritaat stond hij in Bergum. Eerdere boeken: ‘Bijbel en andersgelovigen’ (1987) en ‘Pakkende preken’ (2009). Lees verder

Meervoudig verbonden met het Heilige Land

Recensie van Gied ten Berge, ‘Kom en zie!’ Nieuwe pelgrims in het Heilige Land. Valkhofpers, Nijmegen (2016), 227 blz.

drie sterren


kaft Ten Berge Kom en zie!De schrijver

Gied ten Berge (1948) is socioloog en theoloog en was indertijd een bekende naam in het Interkerkelijk Vredeberaad (IKV) en Pax Christi. Tegenwoordig is hij voorzitter van het Steuncomité Israëlische Vredes- en Mensenrechtenorganisaties en lid van de werkgroep Kairos Palestina Nederland, die steun zoekt voor vredesinitiatieven van Palestijnse christenen. In 2006 schreef hij samen met historica en echtgenote Wantje Fritschy een boek over de pelgrimstocht naar Santiago de Compostela. Vijf jaar geleden verscheen zijn ‘Land van mensen’, over de confrontaties en dialoog tussen christenen, joden en moslims in Israël en Palestina. Lees verder

Nieuwe bisschop van Den Bosch wil dat we leren van Franciscus

Recensie van Gerard de Korte, Geroepen tot hoop. Bouwen aan een barmhartige kerk. Kok, Utrecht, 159 blz.

vier sterren


Kaft De KorteDe schrijver

Het zal u als Trouw-lezer niet zijn ontgaan: Gerard de Korte (1955), bisschop van Groningen-Leeuwarden, is vorige week benoemd tot bisschop van Den Bosch. Daarnaast kunt u hem kennen van het theologisch elftal en als ‘theoloog des vaderlands’. Hij kwam eerder in het nieuws om zijn aanvaringen met aartsbisschop Eijk, bijvoorbeeld over de liederen van Huub Oosterhuis en de sluiting van het Ariënskonvikt, de Utrechtse priesteropleiding. Lees verder

Hebe Kohlbrugge: negen levens en lef voor tien

Interview met Hebe Kohlbrugge (1914), hervormd verzetsvrouw


Hebe Kohlbrugge (foto Jörgen Caris)Volgende week hoopt ze honderd te worden, een dametje van nog geen vier turf hoog, met negen levens en lef voor tien. Ze was de Duitse bezetter steeds te slim af, sloot in Ravensbrück vriendschap voor het leven met felle Tsjechische communistes en reisde na de oorlog onvermoeibaar Oost-Europa af om christenen te helpen in vrijheid te blijven geloven. Een interview met een vrouw met een missie, veel verhalen en zeer uitgesproken meningen. Lees verder