Tag archieven: katholiek

Hoe de landheer verdween uit Baak

Geplaatst op door

Recensie van Astrid Schutte, De laatste heer. Hoe de bevoorrechte klasse in Nederland plaatsmaakte voor de gewone man. Ambo|Anthos, 320 blz.

Vooral Gelderland staat er vol mee: de prachtigste landhuizen en kastelen, waarlangs het heerlijk fietsen is. Vaak mag je de slotgracht over, door het park wandelen of (onder begeleiding, dat wel) binnen rondkijken. Nee, om je even freule of landjonker te wanen, kun je goed in Gelderland terecht.

Maar je kunt ook stuiten op zo’n streng bordje met ‘Privé’ erop. En als ik dan tussen de spijlen van zo’n statig hekwerk door sta te gluren, vraag ik me af: wonen daar inderdaad nog mensen met dubbele namen? En waar halen die het geld vandaan om de boel goed in de verf te houden? En, jaloerse vraag, is het nog wel van deze tijd dat iemand zoiets prachtigs voor zichzelf privé heeft?

Voor Huize Baak, in een dorpje onder Zutphen, was het antwoord op die laatste vraag in 1956 ‘nee’, zo blijkt uit Astrid Schuttes ‘De laatste heer’. Lees verder →

Tomaš Halíks geloof in het geheim

Geplaatst op door

Recensie van Tomáš Halík, In het geheim geloven. Autobiografie. Vertaald door Kees de Wildt. KokBoekencentrum, 376 blz.

Drie sterren

Kaft HalikDe schrijver

De Tsjechische priester Tomáš Halík (1948) is inmiddels een gewaardeerde stamgast in deze rubriek. Zijn Nederlandstalige eersteling, ‘Geduld met God’ (2014), streek meteen al vijf sterren op, net als ‘De nacht van de biechtvader’ (2016) en ‘Raak de wonden aan’ (2018). Afgelopen maart zou hem in Naarden de Comeniusprijs uitgereikt worden, maar die festiviteit werd (vooralsnog) een jaar uitgesteld. Lees verder →

Oude koffer, verdwenen adel

Geplaatst op door

Recensie van Pauline Terreehorst, HET GEHEIM VAN DE GUCCI-KOFFER. HOE DE ADEL VERDWEEN UIT MIDDEN-EUROPA VERDWEEN. Prometheus, 294 blz.

Kaft Terreehorst

Natuurlijk, vlak Parijs niet uit. Of Sint-Peterburg. Maar dik honderd jaar geleden lag het centrum van Europa ook echt in het centrum van Europa. In het Pruisische Berlijn en het Wenen van de Oostenrijkse keizers, die door slim te trouwen sinds 1867 ook nog eens koning van Hongarije waren. Waar het wemelde van de vorstendommen met prinsessen, graven, hertoginnen en andere (oeroude) adel, die natuurlijk bijna allemaal dol waren op bals en jagen en in een middeleeuwse slot woonden.

Lees verder →

Dorothy Day: nog net niet heilig

Geplaatst op door

Recensie van Jim Forest, Alles is genade. Een biografie van Dorothy Day. Damon, 395 blz.

Kaft DayGrote kans dat u niet weet wie Dorothy Day was. Of, zoals het mij verging, eerst denkt aan de actrice Doris Day, die van het liedje ‘Que sera, sera’. Helemaal mis natuurlijk. Toch gaat de Amerikaanse Dorothy Day (1897-1980) door voor een van de invloedrijkste katholieken van haar tijd en hoort ze volgens paus Franciscus thuis in het rijtje Abraham Lincoln, Martin Luther King en Thomas Merton. Er loopt zelfs een procedure om haar officieel heilig te verklaren – iets wat ze zelf, zoals een ware heilige betaamt, ongetwijfeld onzin had gevonden. Onzin of niet: de Nederlandse vertaling van Forests dikke Daybiografie uit 2011 heeft ze zeker verdiend, al was het maar omdat ze veertig jaar na haar dood tot in Amsterdam Zuid-Oost en Amstelveen nog altijd mensen inspireert tot daadwerkelijke barmhartigheid. Lees verder →

De beste reliboeken van 2019

Geplaatst op door

Mijn top drie van de vier beste boeken op het gebied van religie van 2019

Op 1: Carolina Lenarduzzi, ‘Katholiek in de Republiek. De belevingswereld van een religieuze minderheid 1570-1750’ (Vantilt)

Geslaagde bewerking voor een breder publiek van een proefschrift over hoe de katholieke ‘minderheid’ zich niet onder liet schoffelen toen de gereformeerde predikanten het hier eind 16e eeuw voor het zeggen hadden gekregen. Hoe ging dat in het leven van alledag? Dagboeken, kleding, familieportretten en muziek blijken verbazend veel te vertellen over de katholieke identiteit en subcultuur. Ook hebben de katholieken lang niet zo vaak als wel gedacht geheuld met de Spaanse en Franse vijanden van de Republiek. Verrukkelijk boek dat bij vlagen leest als een schelmenroman. Lees verder →

Schelmse katholieke subcultuur in de gereformeerde Republiek

Geplaatst op door

Recensie van Carolina Lenarduzzi, Katholiek in de Republiek. De belevingswereld van een religieuze minderheid 1570-1750. Vantilt, 475 blz.

Vijf sterren

Kaft LenarduzziDe schrijfster

Juriste Carolina Lenarduzzi (1960) begon haar loopbaan als advocaat en studeerde in 2011 in Leiden cum laude af als historica. Eind vorig jaar promoveerde ze op een proefschrift over de geschiedenis van de katholieke subcultuur in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795). De nu bij Vantilt verschenen versie ‘Katholiek in de Republiek’ is een bewerking daarvan voor een breder lezerspubliek.

De thematiek

U zult vast wel al weten dat de staatkundige start van de Noordelijke Nederlanden begon met de afsplitsing van het katholieke Spanje en dat gelovigen die niet de gereformeerde leer aanhingen, vervolgens zo’n tweehonderd jaar lang konden fluiten naar een openbare functie en hun heil moesten zoeken in schuilkerken. Ook is er al een en ander bekend over hoe daar vanuit Rome op gereageerd is. Maar hoe pakte het verbod op mis en sacrament uit in het leven van alledag? Lees verder →

Bij God achterop de tandem

Geplaatst op door

Recensie van Frank G. Bosman, God heeft ook een fiets. Kleine theologie van het wielrennen. Berne Media, Heeswijk. 126 blz.

twee sterren

Kaft Bosman. God heeft ook een fietsDe schrijver

Frank Bosman (1978) werkt aan de Universiteit van Tilburg aan de faculteit Katholieke Theologie. Als ‘cultuurtheoloog’ is hij op zoek naar religieuze elementen in de hedendaagse cultuur, ook waar je die niet direct verwacht. Bijvoorbeeld in computergames, waarin opvallend vaak naar de Apocalyps wordt verwezen. Bosman mijdt de hedendaagse media niet: hij is redacteur van katholiek.nl en vast panellid van het EO-programma ‘De tafel van Tijs’. In 2011 was hij de eerste ‘Theoloog van het jaar’. Ook op papier is hij bijzonder actief, met titels als ‘Handboek kerk en social media’ (2012) en twee andere ‘kleine theologieën’: ‘God houdt wel van een geintje’ (2012) en ‘God houdt van seks’ (2015). Lees verder →

De alledaagse mystiek van Toon Hermans

Geplaatst op door

Recensie van Toon Hermans, Nieuw gebedenboek. Zijn mooiste spirituele teksten. Lannoo, Tielt, 158 blz.

twee sterren

Kaft Toon Hermans Nieuw gebedenboekDe schrijver

Het is u misschien nog ontgaan, maar 2016 is uitgeroepen tot het Toon-jaar, nu het een eeuw geleden is dat Toon Hermans in Sittard geboren werd. Voor de jongeren onder u: Hermans was voor Nederland de uitvinder van de avondvullende onemanshow en wordt, met Wim Kan en Wim Sonneveld, tot de grote drie van het Nederlandse cabaret gerekend, hoewel Hermans zichzelf liever clown dan cabaretier noemde. Hij werd beroemd met carnavalsliedjes als ‘Mien, waar is mijn feestneus?’ en wist tussen 1958 en 1996 volle zalen aan de slappe lach te krijgen met zinnen als ‘Leg neer die bal!’ en de vals gezongen vraag ‘Wat ruist daar door het struikgewas?’ Lees verder →

Tine Halkes: vrouwelijk boegbeeld van kerkvernieuwing eiste leven lang erkenning

Geplaatst op door

Recensie van Annelies van Heijst en Marja Derks, Catharina Halkes; ‘Ik verwacht iets groots’. Levenswerk van een feministische theologe, 1920-2011. Vantilt, Nijmegen, 608 blz.

vier sterren

Kaft HalkesDe schrijfsters

Theologe Annelies van Heijst is emeritus hoogleraar Zorg, Cultuur en Caritas aan de Universiteit van Tilburg. Ze was indertijd student-assistente bij Halkes’ project ‘Feminisme & Christendom’ en werkte mee aan diverse bundels van, over en voor deze eerste (en laatste) hoogleraar feministische theologie. Marjet Derks is universitair docente Cultuurgeschiedenis in Nijmegen; ook zij volgde ooit college bij Halkes. Derks en Van Heijst werkten eerder samen aan ‘Roomse dochters’ (1992), een bundel interviews waarvan Halkes overigens het eerste auteurschap opeiste. De auteurs kenden Halkes dus al goed voor ze aan deze biografie begonnen. Dachten ze. Lees verder →

Leestip voor politici op religiejacht

Geplaatst op door

Recensie van Tomáš Halík, De nacht van de biechtvader. Christelijk geloof in een tijd van onzekerheid. Boekencentrum, Zoetermeer, 188 blz.

vijf sterren

kaft HalikDe schrijver

Tomáš Halík (1948) is een Tsjechische socioloog, filosoof en psychotherapeut. Hij werd in het geheim tot rooms-katholiek priester gewijd in 1978, het jaar dat collega-Oost-Europeaan Wojtyła paus werd. Na het einde van het communisme kon hij niet aarden in de hiërarchie van de ultraconservatieve Tsjechische rooms-katholieke kerk: een bezoek aan een Tsjechische priesterconferentie ziet hij nog altijd als een ‘boetedoening’. De Nederlandse vertaling van zijn boek ‘Geduld met God’ maakte in 2014 veel indruk en is inmiddels al vijf keer herdrukt. Lees verder →