Flauw vermaak of antisemitisme?

Recensie van Ewoud Sanders, ‘Lachen om Levie. Komisch bedoeld antisemitisme (1830-1930)’. Walburgpers, 120 blz.


Op Eerste Kerstdag 1854 kon u in Amsterdam voor tien cent een geinig drukwerkje kopen: ‘Belangrijke brief van een Amsterdamschen jood, vrijwilliger in het Fransche leger, voor Sebastopol, aan zijne moeder in de Batavierstraat te Amsterdam’. Een voormalig schoolmeester uit de Jordaan, Jan Schenkman (1806-1863), voerde daarin ene Levie Mozes Zadok op, een sjofele Joodse schoenpoetser en kermisartiest die zich met een dronken kop had laten ronselen voor het Franse leger en nu zeer tegen zijn zin de Russische havenstad Sebastopol lag te belegeren. In acht kantjes beschrijft hij aan zijn ‘memmele’ (Jiddisch voor moeder) hoe hij daar probeert te overleven terwijl de kogels hem om de oren vliegen. Lees verder

‘Ik was 15, zij was 24’

Interview met Ewoud Sanders (1958), taalhistoricus, journalist en schrijver van ‘Franse les. Een jongen over zijn eerste liefde.’ Schaep 14, 128 blz.


Kaft Franse les“‘Franse les’ speelt in 1973-1974 en gaat over een jongen van 15 die op een Vrije School een relatie krijgt met zijn handwerkjuf, een vrouw van 24. De gegevens zijn geanonimiseerd, maar het is autobiografisch. Voor een deel is dit het verhaal van hoe ik als man van zestig haar voor het eerst weer opzoek, het andere deel bestaat uit de dagboeken die ik indertijd als jongen heb bijgehouden over wat ik meemaakte. Lees verder

Jodenbekering voor kinderen

Interview met Ewoud Sanders, Levi’s eerste kerstfeest. Jeugdverhalen over jodenbekering 1792-2015. Vantilt, 530 blz.


Kaft Ewoud Sanders, Levi's eerste kerstfeestTaalhistoricus Ewoud Sanders schreef ‘Levi’s eerste kerstfeest’, een zo goed als compleet overzicht van Nederlandse jeugdboeken over jodenbekering. Het blijkt een hele stapel te zijn: christelijke kinderboekjes vol antisemitisme en tegelijkertijd zendelingenliefde voor het uitverkoren volk. En wat hem nog het meeste verbaasde: ze verschijnen nog altijd in grote oplagen, voor steeds jongere kinderen.

Een paar jaar geleden stuitte Ewoud Sanders op een zondagschoolboekje uit 1900, ‘Levi de boekenjood’, over een joodse straathandelaar. Lees verder