Japanse mythologie tot en met nu

Recensie van Joshua Frydman, Japanse mythen. Goden, helden en geesten. Uit het Engels vertaald door Janne Van Beek. Athenaeum – Polak & Van Gennep, 263 blz.

4 sterren


De schrijver

Joshua Frydman studeerde Japans in Yokohama en aan de Yale Universiteit, waar hij in 2014 promoveerde op de geschiedenis van de ‘uta mokkan’, een poëzievorm uit de zevende en achtste eeuw. Momenteel doceert hij Japans aan de Universiteit van Oklahoma.

De thematiek

Japanse mythologie? Ik had er voor Frydmans boek nog geen beeld van. Maar zo’n titel maakt nieuwsgierig. Welke verhalen hadden de oude Japanners over hoe de wereld en de mensheid geschapen werden? Welke oerkrachten en goden zaten daarachter? Wat weet een gemiddelde westerling eigenlijk van de religieuze geschiedenis van Japan? Waren ze daar niet boeddhistisch? Of (even spieken) shintoïstisch, en dat ze hun keizer als een godheid vereren, wat in de Tweede Wereldoorlog onder Hirohito meer dan rampzalig uitpakte? Lees verder

Het moeizame ontstaan van de ‘Dialectiek van de Verlichting’

Interview met Martin Mittelmeier, auteur van Vrijheid en duisternis. Hoe twee filosofen van de Frankfurter Schule het boek van de eeuw schreven. Uit het Duits vertaald door Mark Wildschut, Ten Have, 286 blz.


De ‘Dialectiek van de Verlichting’ is een van de belangrijkste (maar ook moeilijkste) filosofische boeken van de vorige eeuw. Martin Mittelmeier schreef een boek over hoe het ontstond en wat dat te maken had met het leven van de schrijvers ervan, Max Horkheimer en Theodor W. Adorno. En dat het een wonder is dat hun boek ooit verschenen is en eigenlijk nog lang niet af was.

Martin Mittelmeier was al snel verkocht toen hij in de jaren ’90 als ‘stuurloze doorsneestudent’ verzeild raakte in een seminar over de ‘Dialectiek van de Verlichting’, het belangrijkste werk van Max Horkheimer en Theodor W. Adorno , twee filosofen uit de Frankfurter Schule. Lees verder

Top 3 2022

De boeiendste boeken van het afgelopen jaar!


Svenja Flasspöhler, Sensibel. Over de grenzen van de menselijke gevoeligheid. Uit het Duits vertaald door Albert Bodde. Ten Have, 223 blz.

 

Het is een teken van beschaving dat we zoveel mogelijk rekening houden met elkaars kwetsbaarheden, maar ondertussen lijken de tenen alleen maar langer te worden. Filosofe Svenja Flasspöhler onderzocht de geschiedenis van onze gevoeligheid en vindt het hoog tijd dat we omwille van onze democratie verworvenheden niet alleen naar wetten en verboden moeten grijpen, maar ook aan het werk moeten met onze individuele veerkracht en weerbaarheid.

Lees hier mijn interview met Svenja Flasspöhler. Lees verder

En dan nu het verhaal van de Griekse vrouwen

Recensie van Natalie Haynes, De kruik van Pandora. Vrouwen in Griekse mythen. Uit het Engels vertaald door Henny Corver en Frits van der Waa. Meulenhoff, 376 blz.


Het klassieke Griekenland mag dan de bakermat van de democratie zijn: voor vrouwen (en slaven) waren het barre tijden. Fatsoenlijk vrouwen hoorden binnen te blijven, onzichtbaar voor het oog van vreemde mannen, want stel je voor dat ze zwanger zouden raken van een ander. Toch spelen ze als godinnen een vaak bijzonder actieve rol in de mythologie: zonder Athenes hulp was Odysseus nooit thuisgekomen en tegen de macht van liefdesgodin Afrodite was zelfs oppergod Zeus niet opgewassen. Ook in het klassieke theater kwamen heel wat vrouwen voor, zij het dat hun rollen toen vertolkt werden door mannen en de tribune verboden gebied was voor wat Hesiodos het ‘dodelijke ras der vrouwen’ noemde. Lees verder

‘Ik denk in het Oudgrieks’

Interview met Andrea Marcolongo, schrijfster van ‘De geniale taal. Waarom we allemaal van het Grieks moeten houden’ (2018) en ‘De heldenmaat. De mythe van de Argonauten en de moed om lief te hebben’ (2019)


Kaft Geniale taalZe is met haar tweeëndertig jaar verrassend jong voor een gevierd classica. Blauwogig en blond, net als de meeste Griekse godinnen en heldinnen bij Homerus – toch een beetje vreemd als je bedenkt dat de Grieken zelf meestal donker haar hebben. Met op haar enkel een hippe tatoeage van het labyrint van Knossos, waar volgens de mythologie ooit een bloeddorstig monster opgesloten zat, totdat Theseus dat dankzij een verliefde Ariadne wist te verslaan.

De Italiaanse Andrea Marcolongo werd op het gymnasium ook verliefd, maar dan op het Oudgrieks, de taal van Homerus en Plato. Ze schreef er in 2016 een boek over, hoewel al haar vrienden haar voor gek verklaarden. Want wie, buiten misschien twee gespecialiseerde lezers, zou zich nou interesseren voor zo’n ouwe dooie taal? Marcolongo liet zich niet afschrikken en ‘De geniale taal’ werd een bestseller. De teller staat wereldwijd inmiddels op zo’n 500.000 exemplaren met vertalingen in zevenentwintig verschillende talen. Lees verder

Heidens mooie verhalen

Recensie van Miranda Aldhouse-Green, De Keltische mythen. Goden en legenden van het oude Ierland en Wales. Athenaeum, Amsterdam, 216 blz.

twee sterren


kaft Aldhouse-Green, Keltische mythenDe schrijfster

Archeologe Miranda Aldhouse-Green (1947) is emeritus hoogleraar aan de universiteit van Cardiff in Wales. Haar specialisme is de nog letterloze ijzertijd (van pakweg 800 voor Christus tot de komst van de Romeinen) en de Romaans-Keltische en -Gallische iconografie. Ook is ze goed thuis in de sjamanistische offerrituelen uit die tijd; één van haar boeken hierover werd in 1998 vertaald als ‘Ontdek de wereld van de druïden’. Verder schreef ze over veenlijken en de legendarische Britse koningin Boudica, die in het jaar 61 in opstand kwam tegen de Romeinen. Lees verder

Laat Jezus toch gewoon Jezus zijn

Interview met Johan Leman over Edward van der Kaaijs De ongemakkelijke waarheid van het christendom

copyright foto Johan Leman: Bart Van der Moeren


Foto Leman Bart Van der MoerenTweeduizend jaar na dato zijn we nog niet over de historische Jezus uitgepraat. Kwam hij nu wel of niet uit Nazareth? Is hij werkelijk gekruisigd? Opgestaan? Kan dat eigenlijk wel? Hoe betrouwbaar zijn de historische bronnen? Wat is mythe en wat is waar gebeurd? Lees verder

De Vlaamse Van der Kaaij?

Recensie van Johan Leman, Van totem tot verrezen Heer. Een historisch-antropologisch verhaaL (2014). Pelckmans, 270 blz.

Vijf sterren


Kaft Leman, Van totem tot verrezen HeerDe schrijver

Johan Leman (1946) is dominicaan en emeritus hoogleraar sociale en culturele antropologie aan de Katholieke Universiteit Leuven. Als theoloog studeerde hij destijds af op de deuteronomische redactie van de eerste vier bijbelboeken. Een centraal thema uit zijn armlange publicatielijst is het verband tussen etniciteit en religie, bijvoorbeeld over de Iraanse pinkstergemeente in Istanbul en familieverwantschappen bij de Italiaanse Jehovagetuigen in Brussel. In België is Leman vooral gekend om zijn inzet voor minder bedeelden en migranten: hij was jarenlang het gezicht van het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racismebestrijding. Lees verder