Vroegchristelijke ketters

Recensie van Catherine Nixey, Ketterij. Jezus Christus en de andere zonen van God. Uit het Engels vertaald door Johannes Jonkers. Hollands Diep, 429 blz.

Drie sterren


De schrijfster

De Britse journaliste Catherine Nixey (1980) komt uit een verlicht katholiek gezin (moeder ex-non, vader ex-monnik), studeerde klassieke talen en filosofie in Cambridge en viel tegen haar dertigste van haar geloof. Haar vorige boek (in 2017 vertaald als ‘Eeuwen van duisternis’) ging over hoe sinds de bekering van keizer Constantijn in de vierde eeuw ‘het christendom’ zich inspande om de zoveel tolerantere klassieke cultuur te vernietigen – met als resultaat de lange ‘donkere middeleeuwen’. Collega-recensent Sam Janse vond toen dat ze daarin doorsloeg. Lees verder

De opzienbarende bekeringsreis van koningin Christina

Recensie van Frans Godfroy, ‘Passage naar Rome. De opzienbarende bekeringsreis van koningin Christina van Zweden, 1654-1655’. IJzer, 448 blz.

Vier sterren


De schrijver

Socioloog en journalist Frans Godfroy (1948) schreef eerder over de studentenopstand van 1969 aan de toenmalige Katholieke Hogeschool in Tilburg. Daarnaast reconstrueerde en liep hij de route waarlangs Hugo de Groot in 1621 vanuit Loevestein naar Antwerpen ontsnapte, net als het ‘Marikenpad’, de weg die mirakelspelheldin Mariken van Nieumeghen rond 1500 naar Antwerpen zou kunnen hebben afgelegd. Lees verder

Top drie 2021

Mijn Trouw-top 3 van 2021


Irene Vallejo, Papyrus. Een geschiedenis van de wereld in boeken. Meulenhoff, 536 blz.

De titel ‘Boek der boeken’ is al even vergeven, maar anders zou ‘Papyrus’ er een uitgelezen kandidaat voor zijn. De Spaanse classica Vallejo schreef de avontuurlijke geschiedenis van het boek van het oude Alexandrië met z’n legendarische bibliotheek tot en met Rome, waar men de aardige gewoonte kreeg om elkaar in december een goed boek te geven. Dat is dit jaar makkelijk kiezen. Lees verder

Lezen, lezen, lezen

Recensie van IRENE VALLEJO, ‘PAPYRUS. DE GESCHIEDENIS VAN DE WERELD IN BOEKEN’. Uit het Spaans vertaald door Adri Boon. Meulenhoff, 536 blz.


Nu meende ik als gediplomeerde boekenworm toch al het nodige te weten over de geschiedenis van het geschreven woord. Zoals over wanneer en waar het schrift is uitgevonden, de invloed van Homerus en de Bijbel, het monniken- èn nonnenwerk achter middeleeuwse handschriften, het verband tussen de boekdrukkunst en de Reformatie, de gevaren van de oprukkende ontlezing. Maar bij ‘Papyrus’ van de Spaanse classica Irene Vallejo (1979) tuimelde ik van de ene in de andere verbazende wetenswaardigheid uit de geschiedenis van het boek. Lees verder

Taizé: het levensverhaal van frère Roger

Recensie van Sabine Laplane, FRÈRE ROGER. DE BIOGRAFIE OVER DE STICHTER VAN TAIZÉ. Uit het Frans vertaald door Renée Soffers. Berne Media | Halewijn, 480 blz.

Drie sterren


De schrijver

Classica en theologe Sabine Laplane is zuster van de apostolische gemeenschap van Saint-François-Xavier. In de zomer van 1970 raakte ze in Taizé onvergetelijk onder de indruk van de toen 55-jarige frère Roger, hoe hij daar in zijn witte gebedskleed op een krukje zat in een zee van jongeren. Ze kwam daarna nog vaak terug in Taizé en schreef in 2008 ‘Prier 15 jours avec frère Roger de Taizé’. Haar nu vertaalde biografie van frère Roger verscheen oorspronkelijk in 2015, tien jaar nadat hij op 90-jarige leeftijd was doodgestoken door een verwarde Roemeense vrouw. Lees verder

Lofzang op de Romeinse vrouw

Recensie van Plinius, Mijn lieve Calpurnia. Romeinse vrouwenportretten. Vertaald en toegelicht door Vincent Hunink, ingeleid door Emily Hemelrijk. Athenaeum – Polak & Van Gennep, 103 blz.


Een smachtende minnaar die wakker ligt met het beeld van zijn geliefde voor ogen. Wiens voeten hem naar haar slaapkamer voeren, ook al weet hij dat ze de stad uit is. Waardoor hij voor een dichte deur staat en zich toch een beetje afgewezen voelt. Zich dan maar op zijn werk stort, in de hoop dat dat enorme gemis aan zijn liefste tot rust brengt. Haar hartstochtelijke brieven schrijft, waarin hij haar smeekt hem elke dag terug te schrijven. Roerend. Maar niet bijzonder, zult u zeggen. De mensheid zal niet gauw ten onder gaan aan een gebrek aan liefdespost.

Toch zijn geen alledaagse liefdesbrieven die de Romeinse schrijver en politicus Plinius de Jongere in het jaar 107 aan zijn echtgenote Calpurnia schreef, toen zij na een miskraam de zomer in een villa in Campania doorbracht om weer wat op gewicht te komen. Lees verder

Petrus, de man die nooit in Rome was

Recensie van Fik Meijer, Petrus. Leerling, leraar, mythe. Athenaeum-Polak & Van Gennep, 232 blz.

vier sterren


Kaft Meijer PetrusDe schrijver

Voormalig hoogleraar Oude geschiedenis Fik Meijer (1942) is classicus en onderwaterarcheoloog. Vanuit zijn belangstelling voor de zeevaart reconstrueerde hij Paulus’ zeereizen, wat in 2014 uitliep op de biografie ‘Paulus. Een leven tussen Jeruzalem en Rome.’ Vorig jaar waagde hij zich met ‘Jezus en de vijfde evangelist‘ aan een biografie van Jezus, op basis van het werk een Joodse historicus uit de eerste eeuw, Flavius Josephus. ‘Petrus’ is het laatste deel van zijn vroegchristelijke drieluik en is bedoeld als afscheid van de wereld van Jezus en de zijnen; in zijn nawoord belooft Meijer terug te keren naar de grote wereld van de klassieke oudheid. We zullen zien. Lees verder

Karel de Grote ook vader van Europese kerk

Recensie van Pierre Trouillez, De Franken en het christendom (500-850). Een rechte lijn. Davidsfonds / Omniboek, Utrecht. 351 blz.

vier sterren


Kaft Trouillez FrankenDe schrijver

Priester Pierre Trouillez (1946) is emeritus-docent kerkgeschiedenis aan het Johannes XXIII-seminarie in Leuven en redacteur bij ‘Collationes’, een Vlaams tijdschrift voor theologie en pastoraal. Hij schreef al drie andere boeken over de eerste eeuwen van het christendom: ‘Van Petrus tot Constantijn. De eerste christenen’ (2002), ‘Bevrijd en gebonden. De Kerk van Constantijn (2006) en ‘De Germanen en het christendom’ (2010), dat de vijfde tot en met zevende eeuw bestrijkt. Lees verder