Tolteekse mysterieën

Recensie van Don Miguel Ruiz met Barbara Emrys, De drie vragen. Wie ben ik? Wat is echt? Wat is liefde? Vertaald door Geraldine Damstra. AnkhHermes, 164 blz.

Twee sterren


Kaft RuizDe schrijvers

Don Miguel Ruiz (1952) is een Mexicaanse-Amerikaanse sjamaan en een grote jongen binnen de New Agebeweging. Voor zijn bekendste en in tientallen talen vertaalde boek ‘The Four Agreements’ (1997) gebruikte hij oude Tolteekse inzichten om zijn internationale miljoenenpubliek naar meer persoonlijke vrijheid te loodsen. Medeauteur Barbara Emrys is eveneens sjamaan en kan u Tolteeks leren dromen. Eerder schreven ze samen ‘The Toltec Art of Life and Death’ (2015). Lees verder

Oceanische boek over verlangen naar eenwording

Recensie van Karen Armstrong, De verloren kunst van de heilige geschriften. Uit het Engels vertaald door Bep Fontijn, Carola Kloos en Albert Witteveen. Bezige Bij, 496 blz.

Drie sterren


Kaft Verloren kunstDe schrijver

De Engelse Karen Armstrong (1944) is een vermaard schrijfster van degelijke, tot dusver toegankelijke boeken op breed interreligieus en spiritueel gebied. Ze was ooit non, trad in 1969 uit en schreef succestitels als Een geschiedenis van God (2003), Compassie (2011) en In naam van God (2015), waarin ze de wereldgeschiedenis onderzocht op het verband tussen religie en geweld. Wellicht heeft u afgelopen maandag nog het interview met haar in Trouw gelezen. Lees verder

Afrikaanse letterkunde: waar ligt dat?

Recensie van Mineke Schipper, Daniela Merolla en Inge Brinkman, ‘Afrikaanse letterkunde. Tradities, genres, auteurs en ontwikkelingen.’ AUP, 411 blz.


Kaft SchipperSoms doet een mens iets spijtigs. Je begint vlijtig te ontspullen en neemt zelfs je boekenkast te grazen, waarbij je afscheid neemt van een aantal geëngageerde romans uit Afrika, uit de tijd de Novib nog geen Oxfam heette en samen met het Wereldvenster de Derde Spreker-serie uitgaf. En vervolgens verschijnt de derde, flink herziene druk van Mineke Schippers handboek ‘Afrikaanse letterkunde’ en besef je dat je Chinua Achebe, Buchi Emecheta en Ben Okri iets te voortvarend naar de kringloop hebt gebracht. Lees verder

Rijk kijk- en leesboek, ook voor aspirant-cultuurchristenen

Recensie van Jo Claes en Kathy Vincke, ‘Kunst & christendom. 300 taferelen’. Davidsfonds, 392 blz.

Drie sterren


Kaft Claes VinckeDe schrijvers

Jo Claes (1955) is vooral bekend als de schrijver van een serie misdaadverhalen rond de Leuvense inspecteur Thomas Berg; met ‘De mythe van Methusalem’ won Claes in 2015 de Gouden Strop. Maar hij is ook goed thuis in de Bijbel en de apocriefe geschriften. Zo schreef hij samen met echtgenote Kathy Vincke en oom Alfons Claes het drieluik ‘Sanctus’, ‘Sancti’ en ‘Sanctorum’, over de levens van een flinke verzameling heiligen en waar u die dan aan herkent als ze afgebeeld worden. Lees verder

Goudeerlijke verhalen over geloven en autisme

Recensie van Alianna Dijkstra, Is er een hemel voor autisten? Persoonlijke verhalen over autisme en christelijk geloof. KokBoekencentrum, 208 blz.

Vier sterren


Kaft DijkstraDe schrijver

Alianna Dijkstra (1974) is journaliste en dicht opwekkende liedteksten. Ook schrijft ze kinderboeken, onder meer over ene Daan en zijn opa, waarbij Elly Zuiderveld een bijpassend liedje maakte. Eerder schreef Dijkstra twee andere boeken over autisme: ‘Autisten liegen niet’ (2012) en ‘Autisteneiland’ (2014). Lees verder

De keizer van heel Elba

Recensie van Mark Braude, De onzichtbare keizer. Napoleon op Elba. Uit het Engels vertaald door Fred Hendriks. Balans, 410 blz.


Kaft BraudeAan biografieën geen gebrek als het om Napoleon gaat. U kunt vermoedelijk een riante, dubbel geïsoleerde vakantiewoning bouwen van de dik driehonderdduizend bakstenen die over de man geschreven zijn, plus een schuurtje van alle levensverhalen van de mensen uit zijn entourage, zoals zijn eerste gemalin Joséphine of zijn stiefdochter en schoonzus Hortense, Neerlands allereerste koningin.

En het gaat nog altijd door, ook in het Nederlands. Een paar jaar geleden was de slag bij Waterloo (1815) voor de Vlaamse Johan Op de Beeck al aanleiding voor een positief besproken trilogie (15 centimeter), die onlangs opnieuw in stemmig blauw, wit en rood is uitgebracht, opdat u komende 15 augustus goed voorbereid de 250ste verjaardag van dit genie dan wel monster kunt herdenken – de meningen zijn al eeuwen verdeeld. En de liefhebber heeft zich afgelopen winter via Adam Zamoyski’s biografie (ruim 5 centimeter) vast al verdiept in de man achter de mythe. Lees verder

Met een veerooster de duivel buiten de deur houden

Recensie van Judith Schuyf, Heidense heiligdommen. Zichtbare sporen van een verloren verleden. Met foto’s van Sjaan van der Jagt. Omniboek, 336 blz.

Vier sterren


Kaft SchuyfDe schrijver

Historica Judith Schuyf (1951) is vooral bekend om haar onderzoek naar de emancipatie van lesbiennes, homo- en biseksuelen en transgenders. Zo publiceerde zij over de vervolging en het verzet van homoseksuelen tijdens het nazisme; ook schreef ze (mee aan) heel wat stukken voor een roze overheidsbeleid. Daarnaast liet ze als landschapsarcheologe van zich horen, met onder meer ‘Heidens Nederland’ (1995).

De thematiek

Met ‘Heidense heiligdommen’ geeft Schuyf een vers overzicht van hoe het nu, bijna vijfentwintig jaar na ‘Heidens Nederland’, staat met het wetenschappelijke inzicht in ons heidense verleden. Want hoewel de tand des tijds ondertussen natuurlijk genadeloos heeft doorgeknaagd, is ook de kennis gegroeid, dankzij digitale databanken, verfijndere onderzoeksmethodes (zoals pollen- en isotopenonderzoek) en het verdrag van Malta, waardoor de bodem eerst onderzocht moet worden voordat er ergens een nieuwe woonwijk of snelweg gebouwd mag worden. Lees verder

Het Nieuwe Testament is vooral een aangrijpend verhaal

Recensie van Willie van Peer, Niet te geloven. De werkelijkheid achter het Nieuwe Testament. Davidsfonds, 255 blz.

Drie sterren


Kaft PeerDe schrijver

Vlaming Willie van Peer (1947) was hoogleraar literatuurwetenschap en interculturele hermeneutiek in München. Hij publiceerde (in het Engels) menig werk over verteltheorie en over wanneer je in de geesteswetenschappen mag spreken van wetenschappelijke kennis. Daarnaast liefhebbert hij sinds 1993 in de ontstaansgeschiedenis van het christendom, waarvan ‘Niet te geloven’ nu dan het resultaat is.

De thematiek

In ‘Niet te geloven’ gaat Van Peer op zoek naar de historische oorsprong van het Nieuwe Testament en wat er volgens de laatste wetenschappelijk inzichten waar is van de verhalen over Jezus, zoals die overigens pas in 367 zijn vastgesteld. Zet u maar alvast schrap: bijna niets. Lees verder

De Holocaust ondergeschikt aan klef filmverhaaltje

Recensie van Takis Würger, ‘Stella’. Uit het Duits vertaald door Goverdien Hauth-Grubben. Signatuur, 208 blz.

één ster


Het leek zo’n briljant idee. Je romandebuut Der Club (2017) ging al over de vraag of het doel de middelen kan heiligen en dan hoor je over Stella Goldschlag, een bloedmooie blonde Berlijnse Jodin die voor de Gestapo op Joden joeg. Ze stond bekend als ‘het blonde gif’ en moet honderden slachtoffers gemaakt hebben. Omdat ze zo haar ouders uit de trein kon houden, was haar beloofd. Sophie’s Choice, maar dan waargebeurd.

Maar die, ook nadat de nazi’s haar ouders in 1944 toch naar Auschwitz hadden gestuurd, ijverig doorging met haar verraderswerk, waarvoor een militaire Sovjettribunaal haar (kaalgeschoren) in 1946 tot tien jaar tuchthuis zou veroordelen. Die een dochter had van een onbekende vader. In 1994 sprong ze uit het raam, een jaar nadat haar biografie van haar voormalige klasgenoot Peter Wyden in het Duits was vertaald. Daar zit een roman in, besloot de Duitse journalist en succesauteur Takis Würger (1985). Lees verder

Dementie stelt ons voor de kernvragen van leven en geloof

Recensie van Tim van Iersel, Godvergeten. Gedachten over geloof en dementie. KokBoekencentrum, 92 blz.

vijf sterren


Kaft Van IerselDe schrijver

Ethicus en ‘dementiedominee’ Tim van Iersel (1983) werkt als geestelijk verzorger van de voornamelijk demente bewoners in een Zuid-Hollands woonzorgcentrum. Daar begeleidt hij ook vrijwilligers en mantelzorgers; vorig jaar verscheen voor verpleegkundigen in opleiding zijn boekje ‘Dilemma’s bij dementie. Waarden wegen voor goede zorg’. Als predikant heeft hij een bijzondere opdracht van de Protestantse Kerk in Nederland voor de zorg voor mensen met dementie. Verder geeft hij pastorale nascholingscursussen aan de Theologische Universiteit Kampen, schrijft hij voor de site dementie.nl en zit hij als ethicus in de landelijke toetsingscommissie euthanasie. Lees verder