Tag archieven: racisme

Leren van je dubbelganger

Geplaatst op door

Recensie van Noami Klein, ‘Dubbelganger. Een reis naar de spiegelwereld’. Uit het Engels vertaald door Alexander van Kesteren. Oorspronkelijke titel: ‘Doppelganger. A Trip into the Mirror World’. De Geus, 535 blz.

Het zal je maar gebeuren. Je bent links en hebt naam gemaakt als auteur van een aantal even dikke als verontrustende boeken over waar het heen dreigt te gaan met de wereld. Je schreef in ‘No logo’ (2000) over de macht van multinationals en hoe we steeds meer in ‘merken’ denken, over hoe er sinds 11 september 2001 grof geld verdiend wordt aan de exploitatie van angst (‘De shockdoctrine’; 2007) en over hoe het kapitalisme de huidige klimaatcrisis heeft veroorzaakt (‘On Fire’ uit 2019, vertaald als ‘Brand!’).

En dan blijk je toevallig (?) een uitgesproken rechtse naamgenote te hebben, met een eveneens feministische en Joodse achtergrond, met wie je voortdurend wordt verward. Je krijgt fan- en haatmail voor standpunten die je absoluut de jouwe niet zijn en voelt je voortdurend gehackt. Lees verder →

Opfriscursus Martin Luther King

Geplaatst op door

Recensie van Peter Sierksma, lessen van King. Pluim, 159 blz.

Drie sterren

De schrijver

Peter Sierksma (1958) studeerde Amerikaanse geschiedenis en schrijft sinds de jaren ’90 als journalist voor ook Trouw, onder meer over muziek. In 2021 verscheen zijn boek ‘Mijnheer, dat weiger ik’, over het leven van zijn grootvader, die het als hoofdagent in Kampen in 1942 vertikte mee te werken aan de deportatie van zijn Joodse stadgenoten en vervolgens zelf in Dachau terechtkwam.

De thematiek

Eergisteren, 28 augustus, was het precies zestig jaar geleden dat Martin Luther King in Washington voor het oog en oor van de hele wereld over zijn droom sprak. Lees verder →

De Mozes uit Georgia

Geplaatst op door

Recensie van Jonathan Eig, ‘King. Een leven’. Uit het Engels vertaald door Frans Reusink. Hollands Diep, 767 blz.

Ik kan niet beweren dat ik Martin Luther King bewust heb meegemaakt. Ik was net zes toen hij in Washington zo’n 250.000 mensen toesprak over zijn droom en nog geen tien toen hij vermoord werd. Televisie hadden we nog niet, maar toch staat Kings redevoering in m’n ziel gekerfd. Dat besefte ik onlangs op een tentoonstelling over gospel in het Catharijneconvent, waar Kings legendarische woorden weerklonken en ik het opeens niet droog hield – wat me toch hoogst zelden overkomt. De leeftijd, zegt u? Of toch de kracht en echo van dat visioen dat een kleine zwarte baptistendominee in die vroege, optimistische jaren ’60 met de hele mensheid wist te delen? En waar uiteindelijk maar zo weinig van terecht is gekomen? Lees verder →

Haten om het geloof

Geplaatst op door

Bespreking van Paul Hedges, Religious Hatred. Prejudice, Islamophobia, and Antisemitism in Global Context. Bloomsbury, 297 blz.

Geen geloof dat de vrede niet zegt te dienen. Toch wordt er heel wat afgehaat als het om religie gaat: wie niet de juiste, dominante leer aanhangt, loopt het risico te worden bespot, geminacht, achtergesteld, buitengesloten of verjaagd. Prooi te worden van ‘heropvoeding’, pogroms en genocide – zelfs na de Holocaust lijkt de mensheid nog niet veel wijzer te zijn geworden.

De Britse religiewetenschapper Paul Hedges analyseert in ‘Religious Hatred’ hoe en waardoor het soms zo gruwelijk uit de hand loopt, zoals toen met Auschwitz. En hoe staat de wereld er nu bij? Neemt de religieuze haat weer toe? Zijn de moslims de nieuwe Joden? Vijf vragen. Lees verder →

Het geheim van opa’s kris

Geplaatst op door

Recensie van Carmen van Geffen, ‘Erfstuk. Roman.’ Thomas Rap, 384 blz.

Het is 1989 en Ana’s Indische opa Anton gaat in een Utrechts verpleeghuisbed z’n laatste maanden in. Dus als hij Ana vraagt zijn ‘keris pusaka’, zijn heilige dolk, voor hem op te sporen, doet ze dat natuurlijk graag, al begrijpt ze niet waarom niemand dat mag weten. Totdat het ene na het andere familiegeheim uit de kast tuimelt: een doodgewaande nepprinses, dubbellevens, losbollerij en vooral veel oud en nieuw zeer tussen de vrouwen uit Antons leven. En dat allemaal omdat zijn Hollandse vader het in het racistische Nederlands-Indië indertijd niet aandurfde te trouwen met zijn Javaanse concubine, de ‘njai’. Lees verder →

Weerbaarheid is het zusje van kwetsbaarheid

Geplaatst op door

Interview met filosofe Svenja Flasspöhler, schrijfster van ‘Sensibel. Over de grenzen van de menselijke gevoeligheid.’ Uit het Duits vertaald door Albert Bodde. Ten Have, 223 blz.

Wij eenentwintigste-eeuwers zijn gevoelige zielen. We leven intens mee met de slachtoffers van de oorlog in Oekraïne en The Voice, eten steeds vaker vegetarisch en vinden lijfstraffen barbaars – iets waar een Middeleeuwse ridder nooit opgekomen zou zijn. Tegelijkertijd zijn de wachtlijsten in de geestelijke gezondheidzorg schrikbarend lang en grijpen we gevaarlijk vaak naar de pijnstillers en antidepressiva. Of blijk je ineens iemand vol op de tenen te stampen met een kinderfeestje of woord dat nog volkomen normaal was in je jeugd, toen je nog op het schoolplein leerde dat schelden geen zeer deed. En was het nou wel of juist niet gendervriendelijk om Marga Minco een schrijfster en geen schrijver te noemen? Hoe moet, nee, hoe màg je het ‘N-woord’ in een roman van James Baldwin vertalen? En waarom krijgen we tegenwoordig toch zo’n ruzie over dergelijke zaken? Lees verder →

Stel: je wordt wakker en bent opeens donkerbruin

Geplaatst op door

Recensie van Mohsin Hamid, ‘De laatste witte man.’ Uit het Engels vertaald door Saskia van der Lingen. De Bezige Bij, 189 blz.

Om maar even met een van de gedenkwaardigste openingszinnen uit de wereldliteratuur te beginnen: ‘Toen Gregor Samsa op een morgen uit onrustige dromen ontwaakte, ontdekte hij dat hij in zijn bed in een monsterachtig ongedierte was veranderd’. Franz Kafka zette er in 1915 zijn lezers mee op scherp in Die Verwandlung (De gedaanteverwisseling), een ontredderend verhaal over hoe iemand in de intimiteit van een gezin ten onder gaat aan sociale uitsluiting. Dus als de Brits-Pakistaanse schrijver Mohsin Hamid (1971) anno nu binnenvalt met: ‘Toen Anders, een witte man, op een ochtend ontwaakte, ontdekte hij dat zijn kleur was veranderd in een donker en onmiskenbaar bruin’, dan heeft hij me al meteen bij de kladden. Lees verder →

Banaan: scheldwoord of geuzennaam?

Geplaatst op door

Recensie van Nicole Chung, ‘Wat je nooit zult weten’ en Pete Wu, ‘De bananengeneratie. Over het dubbelleven van Chinese Nederlanders nu’.

Bananen worden ze genoemd. Geel van buiten, wit van binnen. Verwesterde Oost-Aziaten, verwant aan de zogenaamde ‘bounty’s’, mensen met een donkerbruine huid en een wit innerlijk. Een mooi beeld voor de gelaagdheid van menig hedendaags wereldburger? Of een gemeen scheldwoord voor mensen die niet zijn wat ze lijken? Die nergens echt bij horen, al doen ze nog zo hun best?

De Koreaans-Amerikaanse Nicole Chung (1981) doet er in ‘Wat je nooit zult weten’ een schrijnend boek over open. Haar Koreaanse ouders emigreren in de jaren zeventig naar de Verenigde Staten, waar het hele gezin zich de blubber werkt in hun winkel. En als moeder dan veel te vroeg bevalt van alweer een dochtertje (Nicole) en de ziekenhuisrekening het budget te boven gaat, besluit vader dat het ‘het beste’ is om de baby meteen na de geboorte af te staan.

En zo komt Nicole als godsgeschenk terecht bij een kinderloos katholiek echtpaar, via een razendsnelle, ‘gesloten’ adoptie, waarbij toekomstig contact wordt uitgesloten. Lees verder →

Geloof ‘éminence noire’ Tutu van indrukwekkende eenvoud

Geplaatst op door

recensie van Desmond Tutu, In Gods hand. Mens zijn in het licht van God. Kok, Utrecht, 129 blz.

vijf sterren

Kaft Tutu In Gods handDe schrijver

Desmond Tutu, wie kent hem niet? De eerste zwarte Anglicaanse aartsbisschop van Kaapstad? Die met Nelson Mandela de apartheid bevocht, maar evenmin zweeg over de corruptie binnen het ANC? De drijvende kracht achter de Waarheids- en Verzoeningscommissie? Die man vol levenslust en humor, die onlangs de Dalai Lama nog leerde dansen? Alleen al met een opsomming van alle prijzen die aan deze ‘éminence noire’ zijn toegekend, vallen kolommen te vullen. De Nobelprijs voor de Vrede. De Albert Schweitzerprijs. De Four Freedom Award voor godsdienstvrijheid. En op 85-jarige leeftijd nog altijd voorzitter van The Elders, een raad van internationale ‘dorpswijzen’ als Mary Robinson, Jimmy Carter en Kofi Annan. Je zou bijna vergeten dat hij ook nog preekt en een kinderbijbel heeft geschreven. Maar wist u bijvoorbeeld dat hij priester werd bij gebrek aan andere opties? Tutu kan er nog om gniffelen: ‘Vast een geintje van God’. Lees verder →

Waarom vijanden stinken

Geplaatst op door

Leestip Umberto Eco, Het creëren van de vijand. Gelegenheidsgeschriften (2012/2011). Bakker, 300 pag.

Kaft Eco, Het creëren van de vijandVijftien essays van literatuurwetenschapper, romancier en beroepserudiet Umberto Eco. Over onderwerpen als racisme, vuur, eilanden en Wikileaks. Vooral het titelhoofdstuk over de bizarre wandaden die in de loop van de geschiedenis zijn toegeschreven aan joden, negers, zigeuners en vrouwen, maakt indruk. Schrijver weet middenin paginalange opsommingen te verrassen, maar doorbladeren is soms een betere optie.
Leukste weetje: ook in de Middeleeuwen geloofde al geen hond meer dat de aarde plat was.