Vasten voor protestanten

Geplaatst op 27 februari 2019 door Marijke

Recensie van Aaron Damiani, De zegen van soberheid. God vinden in de veertigdagentijd. KokBoekencentrum, 192 blz.

twee sterren

De schrijver

Aaron Damiani is sinds 2012 hoofdpredikant van de anglicaanse Immanuelkerk, een pionierskerk midden in Chicago, die hij vanuit een visioen samen met zijn vrouw Laura heeft opgericht. De groeiende gemeente grijpt terug op de vroege kerk en het concilie van Nicea en laat zich sterk leiden door de Heilige Geest. Meedoen is een belangrijk onderdeel van de liturgie, waarin opwekking centraal staan.

De thematiek

Nee, ‘De zegen van soberheid’ van dominee Damiani gaat niet over waarom we als goede rentmeesters zuiniger kunnen zijn op Gods schepping en bijvoorbeeld de auto moeten laten staan. Damiani’s vuur brandt vooral voor Jezus, bij wiens kruis we met Pasen het giftige afval van onze ziel kunnen inleveren. Lees verder →

Egotrip naar de zin van het leven

Geplaatst op 6 februari 2019 door Marijke

Recensie van Willemijn Dicke, De sjamaan en ik. Een nuchter, geestig verslag van een zoektocht naar zingeving. Prometheus, 240 blz.

Twee sterren

De schrijver

Bestuurskundige Willemijn Dicke (1970) werkte zeventien jaar als wetenschappelijk medewerker aan de Technische Universiteit Delft. Naast wetenschappelijke publicaties schreef ze ook een roman: ‘Mea’ (2009), een vrouwelijke versie van W.F. Hermans’ ‘Onder professoren’. In 2012 ruilde ze haar baan als wetenschapper pardoes in voor een managementfunctie; tegenwoordig is ze zelfstandig consulent voor het hoger onderwijs.

De thematiek

In ‘De sjamaan en ik’ verhaalt Dicke over hoe ze van militant atheïste en harde wetenschapster verandert in een religieuze ziel. Herman Philipse is aanvankelijk haar grote held, kerkgangers noemt ze ‘christenhonden’ en geloven vindt ze iets voor achterlijke gekkies die bang zijn voor de dood. Lees verder →

In het hoofd van Oldenbarnevelt

Geplaatst op 2 februari 2019 door Marijke

Recensie van Nicolaas Matsier, De advocaat van Holland (2019)

Als u belangstelling heeft voor de Tachtigjarige Oorlog, zit u dit jaar weer op rozen. Ook in 2019 valt er weer het een en ander te herdenken aan cruciale gebeurtenissen uit de roerige ontstaanstijd van ons land nu vier eeuwen terug: de Nationale Synode van Dordrecht (tot 9 mei), de vaststelling van de Dordtse Kerkorde (25 mei) en de verdrijving van de remonstranten uit die Synode (19 januari) – het was niet voor iedereen allemaal even feestelijk. Het historische dieptepunt was natuurlijk de onthoofding van Johan van Oldenbarnevelt op het Binnenhof, op 13 mei 1619. Onlangs verscheen daarover al het mooi geïllustreerde boekje ‘De zaak Oldenbarnevelt’, waarin historicus Wilfried Uitterhoeve de hele rechtszaak en het voorspel daartoe nog eens helder naloopt. Lees verder →

Wie neemt de idealistische Oikos-stokjes over?

Geplaatst op 16 januari 2019 door Marijke

Recensie van David Renkema, Geloven in een betere wereld. Sporen van Oikos. Skandalon, 160 blz.

Drie sterren

De schrijver

Na een studie Agrarische Economie in Wageningen begon ingenieur en erkend gewetensbezwaarde David Renkema (1956) begin jaren ’80 zijn loopbaan bij een adviesorgaan van de Nederlands Hervormde Kerk rond thema’s als dienstweigeren en ontwikkelingssamenwerking. Vervolgens bestudeerde hij bij het OSACI (Oecumenisch Studie- en Actiecentrum voor Investeringenonderzoek) de internationale koffiehandel en het Europese landbouwbeleid. Uiteindelijk zou hij vanaf de oprichting in 1994 (dus bijna een kwart eeuw) verbonden zijn aan Oikos, het Oecumenisch Instituut Kerk en Ontwikkelingssamenwerking, waarvan de laatste vier jaar als algemeen directeur. Lees verder →

De drie beste reli-boeken van 2018

Geplaatst op 19 december 2018 door Marijke

De drie beste reli-boeken uit 2018 die ik voor Trouw heb gelezen

Christiane Berkvens-Stevelinck, En nu ben ik aan de beurt. Spiritualiteit van het sterven.

Niemand hoefde de remonstrantse predikant Christiane Berkvens (1946-2017) nog iets te vertellen over afscheid nemen en sterven: ze nam haar pastorale werk uiterst serieus, verloor twee echtgenoten aan kanker en werd zelf ook twee keer door deze ziekte getroffen. In augustus 2017 is het ten derde male zover, dit keer zonder kans op genezing. In een dagboek vertelt ze in alle eenvoud over niet alleen het verdriet van die laatste maanden, maar ook over volmaakt geluk en het serene contact dat ze met God ervaart. Zie hier de complete recensie.

Anton ten Klooster e.a. (red.), Willibrord door de eeuwen. Botsende culturen en wisselende perspectieven op de apostel van de Lage Landen.

We zijn er nog lang niet uit van wie van ‘de apostel der Friezen’ Willibrord (ongeveer 658-739) is: is hij rooms-, oudkatholiek of toch ook protestants? Voorlopig is het al mooi dat alle mogelijke erfgenamen elkaar rustig kunnen vertellen wat Willibrord voor hen betekent. Hun verwantschap zit vooral in het besef dat Willibrord vreedzaam en dapper pionierde in ongelovige, heidense streken – zo voelt het ook voor de huidige christenen, nu ze weer in de minderheid zijn. Met een zalige uitsmijter van Alquin, Willibrords eerste hagiograaf. Zie hier de complete recensie.

Yvonne Zonderop, Ongelofelijk. Over de verrassende comeback van religie.

Journaliste Yvonne Zonderop (1955) verliet indertijd stampvoetend de katholieke kerk, maar beseft inmiddels dat we met de secularisering op het punt staan het kindeke met het badwater weg te smijten. Het trauma voorbij heeft ze nu ook oog voor alle prachtigs dat we aan onze christelijke wortels te danken hebben: niet alleen sublieme kunst, maar ook democratische waarden als gelijkheid, individuele verantwoordelijkheid, rechtvaardigheid en naastenliefde. Warmste pleidooi van het jaar voor een herwaardering van onze religieuze erfenis en de diepmenselijke behoefte aan verbinding en geborgenheid.

EEN GEREDIGEERDE VERSIE VAN DEZE TOP DRIE VERSCHEEN OP 19 DECEMBER 2018 IN

De beste boeken 2018 (Letter & Geest)

Geplaatst op 15 december 2018 door Marijke

De drie beste niet-religieuze nieuwe boeken die ik in 2018 heb gelezen

Jaap Robben, Zomervacht

Brian doet zijn gierende best om zijn opgefokte vader en zwaar gehandicapte broer te helpen, maar wat kun je doen als je nog maar dertien bent? En dan die poëtische zinnen van Jaap Robben. Als hij de komende generatie niet aan het lezen krijgt, lukt niemand dat.

Rosine de Dijn, De vrouwen van Rubens

Verrukkelijk geschreven biografie van Rubens via de (niet per se mollige) vrouwen in zijn leven: moeder, echtgenotes, koninginnen en landvoogdessen. De versie uit 2002 is uitgebreid met het verhaal van Anna van Saksen, Willem van Oranjes vrouw, en haar noodlottige affaire met Rubens’ vader.

Alpita de Jong, Joost Halbertsma 1789-1869. Triomfen en tragedies van een uitmiddelpuntig man

Laat u opslorpen door het lijvige levensverhaal van de eigengereide Friese doopsgezinde dominee en taalgeleerde Joost Halbertsma, een ook internationaal gerespecteerde intellectuele allesweter. Uomo universale op z’n 19e eeuws. Verbijsterend hoeveel kennis er in een mensenleven past.

EEN GEREDIGEERDE VERSIE VAN DEZE TOP DRIE VERSCHEEN OP 15 DECEMBER 2018 IN

Wat betekent de Bijbel anno nu in Nederland?

Geplaatst op 12 december 2018 door Marijke

Recensie van FLOOR BARNHOORN E.A. (RED.), DE BIJBEL IN NEDERLAND. DE PLAATS VAN DE BIJBEL IN KERK EN SAMENLEVING. NBG/PKN, 249 blz.

drie sterren

De schrijvers

Het initiatief voor deze essaybundel kwam van de Protestantse Kerk (PKN) en het Nederlandse Bijbelgenootschap (NBG), de thuisbasis van de drie redacteuren: Floor Barnhoorn werkt aan het PKN-project Kerk & Israël, Sake Stoppels is beleidsmedewerker bij de PKN en Anne-Mareike Schol-Wetter is hoofd Bijbelgebruik bij het NBG. Ze hebben een twintigtal bekende professionele Bijbelgebruikers aan het schrijven gezet over de plaats van de Bijbel in het huidige Nederland. Onder hen zeker niet alleen (mede-)PKN’ers: er is ook ruimte voor evangelische, remonstrantse, rooms- en oudkatholieke en zelfs Happinez-geluiden. Lees verder →

IJselijk amusante taalgrillen

Geplaatst op 1 december 2018 door Marijke

Recensie van zes recente boekjes over leuke en ergerlijke taal

Taal. Het blijft een wonderlijk verschijnsel. Je kunt er van alles mee uitdrukken, maar er ook vreselijk mee miskleunen. Taal brengt mensen samen: een ultrakort ‘ja’ volstaat al om twee levens voorgoed aaneen te smeden. Maar via je taal kun je ook anderen buitensluiten – zoals mijn ouders vroeger Frans gingen praten als ze het onderwerp niet geschikt vonden voor kinderoren.

Taal en identiteit, ook zoiets. Het Nederlands is misschien wel het enige dat we in dit land echt gemeenschappelijk hebben, dus wee degene die er slordig mee omspringt: wie zijn d’s en t’s niet beheerst of met Engelse woorden strooit, wordt al gauw dom of arrogant gevonden. Maar ook voor wie het verschil tussen ‘de’ en ‘het’, ‘dat’ en ‘wat’ en ‘hun’ en ‘hen’ feilloos beheerst, kan de Nederlandse taallogica nog knap bizar zijn. Het heeft ook dit jaar weer geleid tot een stapeltje vrolijke boekjes over taal, die tegenwoordig vooral door vrouwen blijken te worden geschreven. Lees verder →

Als je zelf aan de beurt bent om te sterven

Geplaatst op 21 november 2018 door Marijke

Recensie van CHRISTIANE BERKVENS-STEVELINCK, EN NU BEN IK AAN DE BEURT. SPIRITUALITEIT VAN HET STERVEN. Kok, 64 blz.

vijf sterren

De schrijver

De streng katholiek opgevoede Christiane Berkvens (1946-2017) studeerde geschiedenis en was bijzonder hoogleraar Europese cultuur in Nijmegen. Daarnaast was ze remonstrant predikant in Delft, Breda en Rotterdam. Berkvens had veel aandacht voor haar pastorale werk, wat haar de bijnaam ‘moeder-overste’ opleverde.

Als dertiger werd ze zo goed als blind. Ze verloor twee echtgenoten aan kanker, een ziekte die haarzelf ook twee keer trof. In 2017 bleek ze opnieuw tumoren te hebben; genezing was nu niet meer mogelijk. Ze overleed op 23 november 2017; Dana Ploeger wijdde begin januari in Trouw een mooi naschrift aan haar leven. Twee eerdere boeken van Berkvens: ‘Wat ik nog zeggen wilde. Omgaan met mensen met kanker‘ (2008) en ‘Een witte stok met gps. Spiritualiteit van de beperking’(2013). Lees verder →

Willibrord doorbreekt oude patstelling

Geplaatst op 31 oktober 2018 door Marijke

Recensie van ANTON TEN KLOOSTER E.A. (RED.), WILLIBRORD DOOR DE EEUWEN. BOTSENDE CULTUREN EN WISSELENDE PERSPECTIEVEN OP DE APOSTEL VAN DE LAGE LANDEN. Berne Media, 205 blz.

vijf sterren

De schrijvers

In 2016 ontstond er reuring rond de Willibrordprocessie die sinds 2002 jaarlijks in Utrecht wordt gehouden. De rooms-katholieke organisatoren stelden voor om er een oecumenische gebeurtenis van te maken, maar daar voelde het aartsbisdom niet voor. Wat vervolgens leidde tot emotionele opstootjes op de sociale media. Maar ook tot de organisatie van het symposium ‘Van wie is Willibrord?’ door Anton ten Klooster (rooms-katholiek priester en docent theologie aan de Tilburgse universiteit) en Peter-Ben Smit (deken van het oud-katholieke bisdom Haarlem en hoogleraar in Utrecht en Amsterdam), die nu met Arnold Smeets (ook uit Tilburg) deze bundel hebben samengesteld. Lees verder →