Het kruis kent vele vormen

Recensie van Alfred C. Bronswijk, Het kruis. Biografie van een symbool. Kunst, traditie, geschiedenis. KokBoekencentrum, 255 blz.

4 sterren


De schrijver

Alfred Bronswijk (1942) studeerde theologie aan de Vrije Universiteit en begon zijn loopbaan indertijd als sociaal werker. Ook was hij radiopastor, predikant in Zwolle en (na zijn pensioen) pastor onder Nederlandse overwinteraars in Spanje, Portugal en Turkije. Tussendoor schreef hij een dertigtal boeken, over onder andere godsdienstonderwijs, alledaagse gebeden voor bijvoorbeeld vaders en moeders en de schoonheid van iconen. Drie jaar geleden (hij was nog net geen 80) promoveerde hij in Nijmegen op een lijvig proefschrift over godsbeelden in de protestantse kerk. Lees verder

Je irriteren aan taalfouten is moeilijker als je denkt

Recensie van Marten van der Meulen, Het geheime leven van taalfouten. (Hoe ze ontstaan en waarom ze standhouden). Sterck & De Vreese, 350 blz.


We kunnen ons er flink aan irriteren, neem me niet kwalijk, ik bedoel natuurlijk: ergeren. Aan taalfouten. Groter als, een boek wat, hun hebben, het meisje die. De taal verloedert erop los en aan de meeste taalgeleerden hebt (heeft?) u in dit opzicht helendal niks (herstel: niets). Die claimen (sorry: beweren) namelijk dat levende talen nu eenmaal veranderen en dat de taalwetenschap ertoe dient (om?) die veranderingen te beschrijven en te verklaren, maar niet om ze te beoordelen. Het fluitje van de taalpolitie laten ze liever over aan onderwijzers en redacteuren. En wie even niet meer weet hoe het zat met wat en wat, raadplege een taaladviesboek of de website van Onze Taal of de Taalunie. Lees verder

Verliefd op de chaos van Mogadishu

Recensie van Ayaan Abukar, Hotel Mogadishu. Een veelzijdig portret van de Somalische hoofdstad. Van Oorschot, 213 blz.


Mogadishu, de hoofdstad van Somalië, dat klinkt niet naar een gedroomde reisbestemming. Want wat wil je, met zo’n rampzalige geschiedenis. Een staatsgreep, dertig jaar dictatuur, rebellie, rivaliserende clans, burgeroorlog, militaire interventie vanuit buurland Ethiopië, terreur, separatisme, hongersnood, miljoenen vluchtelingen: het land bleef weinig ellende bespaard, ook niet nadat het zich in 1960 had ontworsteld aan het Italiaanse en Britse kolonialisme. Lees verder

Spiritueel Keltisch doolhof

Recensie van John O’Donohue, Anam Cara. Mystiek uit de Keltische wereld. Uit het Engels vertaald door Bert van Rijswijk en Abhinabha Tangerman. Ten Have, 254 blz.

Twee sterren


De schrijver

De Ier John O’Donohue (1956-2008) was dichter, katholiek priester, filosoof en milieuactivist. Hij promoveerde in 1990 in Tübingen op Hegel en dook daarna in het werk van de laatmiddeleeuwse mysticus Meister Eckhart. In 2000 verliet hij het priesterschap en begon hij overal in de wereld lezingen te geven over het belang van creativiteit op de werkplek; ook adviseerde hij leidinggevenden hoe ze ziel en schoonheid in hun leiderschap konden integreren. Lees verder

Middeleeuwse medemensen

Recensie van Jonas Roelens en Nathan van Kleij (red.), ‘Middeleeuwse medemensen. De clichés over de donkere eeuwen voorbij’. Ertsberg, 338 blz.


Het moet weer eens gezegd: zo donker en onverlicht waren de middeleeuwen niet. Men wist toen bijvoorbeeld al lang dat de aarde niet plat was en de heksenvervolging kwam pas daarna op gang, tijdens de renaissance. Toch staat ‘middeleeuws’ nog vaak gelijk aan achterlijk, barbaars en wreed, hoe indrukwekkend de kathedralen en kastelen uit die tijd nog mogen zijn. Of waren de pre-industriële middeleeuwen juist veel mooier en romantischer dan nu, omdat de ridders nog koen en de mensen zorgzamer, want allemaal vroom katholiek waren? Lees verder

Esoterische duiding van Christuservaringen

Recensie van Hans Stolp, ‘Hedendaagse Christuservaringen’. Ankh-Hermes, 192 blz.

Twee sterren


De schrijver

Hans Stolp (1942) studeerde theologie aan de Vrije Universiteit en werkte onder meer als pastor in het Academisch Ziekenhuis Groningen en bij omroep IKON. Daarnaast verdiepte hij zich in het esoterische christendom, waaraan hij zich sinds 1994 volledig wijdt. Stolp schreef zo’n zestig spirituele boeken over bijvoorbeeld engelen, reïncarnatie, karma en bijna-dood-ervaringen. Een eerdere versie van zijn nieuwe boek, ‘Hedendaagse Christuservaringen’, verscheen in 2002 als ‘De verschijningen van Christus in onze tijd’. Lees verder

Wat als je altijd pijn hebt?

Recensie van Sanne Bloemink, ‘Pijn. Een expeditie naar onbestemd gebied’. Pluim, 284 blz.


Onderzoeksjournaliste en schrijfster Sanne Bloemink is 36 en bruist na de geboorte van haar derde kind net weer van de toekomstplannen (Betonnen buikspieren! Een nieuw boek!), als er tijdens een pittige kickboksles een bliksemschicht door haar lichaam schiet en ze tegen de vlakte gaat. Helaas is het geen simpele sportblessure die met een ijszak, een ibuprofennetje en een paar dagen op de bank verholpen is: weken later voelt elke beweging nog als een tandartsboor en slaakt ze nog steeds oerkreten als aaa, ooo en au-au-au, als ze van bed naar toilet strompelt. Het blijkt een fikse hernia en het begin van een odyssee van inmiddels dertien jaar door de onderwereld van de chronische pijn. In ‘Pijn’ doet ze verslag van wat dat voor haar betekende. Lees verder

Bekeren begint met aandachtig luisteren

Recensie van Benno van den Toren & Kang-San Tan, Open en onbevangen. Een model voor interreligieuze geloofsverantwoording. Uit het Engels vertaald door Margriet Visser-Slofstra. KokBoekencentrum, 341 blz.

Drie sterren


De schrijvers

Theoloog Benno van den Toren (1966) groeide op in een hecht Nederlands christelijk gezin, doceerde jarenlang in Franstalig Afrika en is sinds 2022 hoogleraar interculturele theologie aan de Protestantse Theologische Universiteit in Groningen, met als bijzondere leeropdracht missionaire roeping. De Maleis-Chinese Kang-San Tan (1962) werd boeddhistisch-confuciaans opgevoed, bekeerde zich in 1978 tot het christendom en woonde en werkte in Noord-Amerika en Groot-Brittannië. Sinds 2017 is hij directeur van de BMS World Mission, de Baptist Mission Society. Lees verder

Wie Jeruzalem haalde, ontliep het vagevuur

Recensie van Anthony Bale, Op reis in de Middeleeuwen. De wereld door de ogen van geleerden, spionnen en heiligen (A Travel Guide to the Middle Ages. The World Through Medieval Eyes). Uit het Engels vertaald door Fred Hendriks. Balans, 352 blz.


We reizen weer wat af, sinds corona, nu het weer kan en mag. Zoláng het nog kan en mag, want de taal is inmiddels verrijkt met het woord ‘vliegschaamte’ en ons wordt (voorlopig nog beleefd) geadviseerd om voor het klimaat alsjeblieft in eigen land op vakantie te gaan, het liefst per fiets. En dan ben je vanaf het Domplein naar Appelscha al gauw twee dagen onderweg. Vijf eeuwen geleden zal zo’n tripje nog veel meer tijd gekost hebben: te voet, te paard of misschien een stuk per schip. En niks geen strak asfalt, elke vijf kilometer een knooppuntenkaart of een waterdicht regenpak, maar moerassen en struikovers alom. Nou, mij kreeg je de deur niet uit. Lees verder

Mennonieten op de vlucht naar Samarkand

Recensie van Sofia Samatar, ‘De gouden weg naar Samarkand. Hoe ik mezelf vond op een reis toevalligheden’. Uit het Engels vertaald door Els van Enckevoort. Mozaiek, 351 blz.

Drie sterren


De schrijfster

De Amerikaanse Sofia Samatar (1971) noemt zichzelf seculier mennoniet. Ze studeerde Engels en Afrikaanse talen, werkte twaalf jaar voor het Mennonite Central Committee in Zuid-Soedan en Egypte en promoveerde in 2013 op hedendaagse Arabische literatuur, waarin ze nu doceert aan de James Madison universiteit in Virginia. Voor haar ‘A Stranger in Olondria’ won ze in 2014 de Robert Holdstock Award, een Britse prijs voor de beste fantasy-roman.

Het hoofdthema

In ‘De gouden weg naar Samarkand’ doet Samatar verslag van een tweeweekse groepsreis die ze in 2016 door Oezbekistan maakte, op zoek naar de halfvergeten geschiedenis van haar mennonitische voorouders van moederskant, die daar eind negentiende eeuw op drift waren geraakt. Lees verder