Categoriearchief: Recensies

Wat betekent de Bijbel anno nu in Nederland?

Geplaatst op door

Recensie van Floor Barnhoorn e.a. (red.), De Bijbel in Nederland. De plaats van de Bijbel in kerk en samenleving. NBG/PKN, 249 blz., € 19,50

***

Kaft Bijbel in NederlandDe schrijvers

Het initiatief voor deze essaybundel kwam van de Protestantse Kerk (PKN) en het Nederlandse Bijbelgenootschap (NBG), de thuisbasis van de drie redacteuren: Floor Barnhoorn werkt aan het PKN-project Kerk & Israël, Sake Stoppels is beleidsmedewerker bij de PKN en Anne-Mareike Schol-Wetter is hoofd Bijbelgebruik bij het NBG. Ze hebben een twintigtal bekende professionele Bijbelgebruikers aan het schrijven gezet over de plaats van de Bijbel in het huidige Nederland. Onder hen zeker niet alleen (mede-)PKN’ers: er is ook ruimte voor evangelische, remonstrantse, rooms- en oudkatholieke en zelfs Happinez-geluiden. Lees verder →

IJselijk amusante taalgrillen

Geplaatst op door

Recensie van zes recente boekjes over leuke en ergerlijke taal

Taal. Het blijft een wonderlijk verschijnsel. Je kunt er van alles mee uitdrukken, maar er ook vreselijk mee miskleunen. Taal brengt mensen samen: een ultrakort ‘ja’ volstaat al om twee levens voorgoed aaneen te smeden. Maar via je taal kun je ook anderen buitensluiten – zoals mijn ouders vroeger Frans gingen praten als ze het onderwerp niet geschikt vonden voor kinderoren.

Taal en identiteit, ook zoiets. Het Nederlands is misschien wel het enige dat we in dit land echt gemeenschappelijk hebben, dus wee degene die er slordig mee omspringt: wie zijn d’s en t’s niet beheerst of met Engelse woorden strooit, wordt al gauw dom of arrogant gevonden. Maar ook voor wie het verschil tussen ‘de’ en ‘het’, ‘dat’ en ‘wat’ en ‘hun’ en ‘hen’ feilloos beheerst, kan de Nederlandse taallogica nog knap bizar zijn. Het heeft ook dit jaar weer geleid tot een stapeltje vrolijke boekjes over taal, die tegenwoordig vooral door vrouwen blijken te worden geschreven. Lees verder →

Als je zelf aan de beurt bent om te sterven

Geplaatst op door

Recensie van Christiane Berkvens-Stevelinck, En nu ben ik aan de beurt. Spiritualiteit van het sterven. Kok, 64 blz., € 9,99

*****

Kaft BerkvensDe schrijver

De streng katholiek opgevoede Christiane Berkvens (1946-2017) studeerde geschiedenis en was bijzonder hoogleraar Europese cultuur in Nijmegen. Daarnaast was ze remonstrant predikant in Delft, Breda en Rotterdam. Berkvens had veel aandacht voor haar pastorale werk, wat haar de bijnaam ‘moeder-overste’ opleverde.

Als dertiger werd ze zo goed als blind. Ze verloor twee echtgenoten aan kanker, een ziekte die haarzelf ook twee keer trof. In 2017 bleek ze opnieuw tumoren te hebben; genezing was nu niet meer mogelijk. Ze overleed op 23 november 2017; Dana Ploeger wijdde begin januari in Trouw een mooi naschrift aan haar leven. Twee eerdere boeken van Berkvens: ‘Wat ik nog zeggen wilde. Omgaan met mensen met kanker‘ (2008) en ‘Een witte stok met gps. Spiritualiteit van de beperking’(2013). Lees verder →

Willibrord doorbreekt oude patstelling

Geplaatst op door

Recensie van Anton ten Klooster e.a. (red.), Willibrord door de eeuwen. Botsende culturen en wisselende perspectieven op de apostel van de Lage Landen. Berne Media, 205 blz., € 24,90.

*****

Kaft WillibrordDe schrijvers

In 2016 ontstond er reuring rond de Willibrordprocessie die sinds 2002 jaarlijks in Utrecht wordt gehouden. De rooms-katholieke organisatoren stelden voor om er een oecumenische gebeurtenis van te maken, maar daar voelde het aartsbisdom niet voor. Wat vervolgens leidde tot emotionele opstootjes op de sociale media. Maar ook tot de organisatie van het symposium ‘Van wie is Willibrord?’ door Anton ten Klooster (rooms-katholiek priester en docent theologie aan de Tilburgse universiteit) en Peter-Ben Smit (deken van het oud-katholieke bisdom Haarlem en hoogleraar in Utrecht en Amsterdam), die nu met Arnold Smeets (ook uit Tilburg) deze bundel hebben samengesteld. Lees verder →

De Kennedy’s van Bonaire

Geplaatst op door

Recensie van Trix van Bennekom, ‘Abraham. Kroniek van een politieke dynastie’. Village, 399 blz., € 39,95

Kaft AbrahamWillem Drees, senior en junior. Bas de Gaay Fortman en ‘papa Gaay’ Gaius. Jan en Lilian Marijnissen. Politieke ambitie kan kennelijk in je bloed zitten, hoewel we voor het betere dynastieke werk toch naar de Oranjes moeten, die hun stadhouderlijke inspanningen zo’n 250 jaar na het aantreden van Willem de Zwijger bekroond zagen met erfelijke, koninklijke macht. Ook op Bonaire lusten sommige families er veel pap van, zo blijkt uit Trix van Bennekoms kloeke kroniek over de politieke dynastie van het geslacht Abraham.

Van Bennekom is Elsevier-correspondent voor de Antillen en woont inmiddels al dertien jaar op Bonaire, een eiland met nog geen 20.000 inwoners. Daar is niets wat het lijkt, zo stelde ze in haar eerdere boek ‘De tragiek van Bonaire’ (2012): achter de tropische dorpsidylle blijkt een corrupte en verlammende zwijgcultuur te schuilen, vol angst voor politieke represailles. Lees verder →

Remonstrantse contrastervaringen

Geplaatst op door

Recensie van Sigrid Coenradie en Koen Holtzapffel (red.), Spelen met grenzen. Over contrastervaringen. KokBoekencentrum, 159 blz., € 14,99

*** sterren

Kaft CoenradieDe schrijvers

Maar liefst zeventien theologisch geschoolde remonstranten hebben bijgedragen aan deze bundel. Onder hen hoogleraren als Christa Anbeek en Peter Nissen, maar ook ‘gewone’ predikanten uit bijvoorbeeld Lochem, Meppel of Doesburg. Plus een drietal studenten aan het Remonstrantse Seminarium, van wie de jongste trouwens wel al 46 jaar is. Lees verder →

De Bijbel een imperialistisch boek?

Geplaatst op door

Recensie van Krijn van der Jagt, Voorbij geweld en discriminatie. Een postkoloniale lezing van de Bijbel. Athenaeum, 136 blz., € 19,99

** sterren

Kaft JagtDe schrijver

Zeeuw Krijn van der Jagt (1945) is theoloog en promoveerde indertijd op een antropologische studie naar de traditionele religie van de Turkana, een stam in Kenia. Hij adviseerde als vertaalconsulent bij de Wereldbond van Bijbelgenootschappen Bijbelvertalers in Afrika en Azië. Twee jaar geleden verscheen van hem ‘De weg omhoog. Een antropologische lezing van de Bijbel’. Lees verder →

De Bijbel gaat niet over moeten en niet mogen

Geplaatst op door

Recensie van Rochus Zuurmond, God en de moraal. Een andere kijk op bijbelse ethiek. Skandalon, 184 blz., € 19,95

*** sterren

Kaft ZuurmondDe schrijver

Rochus Zuurmond (1930) – niet te verwarren met voormalig Trouw-columnist Jean-Jacques Suurmond – is emeritus hoogleraar Bijbelse Theologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij maakte daar deel uit van de ‘Amsterdamse school’, waarin vooral oog was voor de manier waarop de Bijbelse verhalen worden verteld en wat ze ons vandaag de dag te zeggen hebben. Ook voelt hij zich verbonden met theologen als Karl Barth en Kornelis Heiko Miskotte. ‘God en de moraal’ is het laatste deel van een drieluik: in het eerste deel, ‘Niet te geloven’ (2010), behandelt Zuurmond de apostolische geloofsbelijdenis; deel twee, ‘In hemelsnaam’ (2012) gaat over de vertaling en betekenis van het Onze Vader. Lees verder →

De Antwerpse joden van dichtbij bekeken

Geplaatst op door

Recensie van Ludo Abicht, De Joden van Antwerpen. Uitgeverij Vrijdag, 150 blz., € 19,95

**** sterren

Kaft AbichtDe schrijver

Ludo Abicht (1936) is een Vlaams filosoof en publicist. Hij groeide op in Antwerpen, was van 1961 tot 1971 jezuïet, studeerde naast filosofie klassieke en Germaanse taalkunde en doceerde vervolgens dertig jaar aan de Universiteit Antwerpen. ‘De tocht door de Woestijn’ (1996) over het Israëlisch-Palestijns vredesproces kon de Trouw-recensent indertijd niet bekoren. Daarnaast schreef Abicht onder meer ‘De Joden in België’ (1994) en ‘Geschiedenis van de Joden van de Lage Landen’ (2006). Zijn laatsteling was ‘De Bijbel. Een vrij zinnige lezing’ (2016), waarin hij het Boek der Boeken rationeel-empathisch interpreteert. Lees verder →

De eeuwige metgezel van ook alle Japanners

Geplaatst op door

Recensie van Shusaku Endo, Jezus. Het verhaal van een leven. Vertaald door Ernst Bergboer. Kok, 192 blz., € 19,99

*** sterren

Kaft EndoDe schrijver

Shusaku Endo (1923-1996) was een Japans katholiek schrijver. Zijn bekendste roman ‘Stilte’ (1966) speelt in de 17e eeuw en gaat over de geloofsverzaking van een jezuïet ten tijde van de wrede vervolging van Japanse christenen. Twee jaar terug herleefde de belangstelling voor Endo’s werk dankzij de verfilming van dit boek door Martin Scorsese, de regisseur van ook ‘The Last Temptation of Christ’. Endo wordt vanwege de overeenkomsten met ‘The Power and the Glory’ ook wel de Japanse Graham Greene genoemd; Willem Jan Otten heeft hem even hoog zitten als Dante en Dostojevski en voorzag de Nederlandse vertaling van Endo’s ‘Jezus’ van een bewonderende inleiding. Lees verder →